Дарко Булатовић, ТВЦГ

NERIJEŠENO PITANjE

Naknada za Bilećko jezero tabu tema skoro tri decenije

Grad pod Trebjesom je do prije tri decenije, zbog formiranja Bilećkog jezera i potapanja dijela teritorije, dobijao godišnju naknadu. A od 1992. godine ni cent, i pored najava bivšeg nikšićkog rukovodstva da će ovo pitanje riješiti u pregovorima sa susjednom državom i Elektroprivredom Republike Srpske. TVCG provjerila je da li i aktuelna vlast u Nikšiću ima plan da vrati nekadašnje prihode od kojih susjedna Bileća puni četvrtinu godišnjeg budžeta.

Bilećko jezero - jedna od najvećih vještačkih akumulacija na Balkanu.

Zahvata teritorije opština, Bileća, Trebinje i Nikšić, čije su se kase punile kroz naknade za potopljeno zemljište još od formiranja jezera 1968. godine, priča nam 73-godišnji Bilećanin Vido Mišeljić, bivši radnik tamošnje Elektroprivrede.

No, nakon raspada Jugoslavije i rata novi zakon Republike Srpske, slučajno ili ne, sa spiska za naknade izaostavio je baš Nikšić, čiju je teritoriju potpilo oko 18 odsto jezera.

"Znači, ako je proizvodnja HE na Trebišnjici oko 1000 Gwh na nivou godine, puta 0,05, to je nekih oko 5 miliona maraka. Od toga 76 odsto treba da pripadne opštini Bileća, 18 odsto opštini Nikšić, a sedam odsto opštini Trebinje. To je pravična raspodjela, ali u prinicipu se to ne poštuje", kazao je Bilećanin i bivši radnik ERS-a Vido Mišeljić.

Princip je da od raspada Jugoslavije, opština Nikšić nije dobila ni cent, dok Bileća i Trebinje redovno dostavljaju fakture Elektroprovredi Republike Srpske i dijele naknadu. Mišeljić izvodi tridesetogodišnju računicu za Nikšić.

"Pomnožite taj period godina sa oko 400.000 eura pa vidite koja je to cifra", istakao je Mišeljić.

U Bileći koja ima desetak hiljada stanovnika naknada od jezera čini čak četvrtinu opštinskih prihoda i veoma je važna jer gasi brojne budžetske požare, priznaju u lokalnoj upravi.

"Prosječno godišnje to bude do 2,3 miliona maraka, u eurima to je upola manje. Najveći dio ode za vraćanje dugova, za otplatu kredita, i slično, jer naš budžet je izuzetno opterećen dugovima", poručuje načelnik opštine Bileća Veselin Vujović.

Naknada za Bilećko jezero kao da je tabu tema skoro pune tri decenije za lokalne vlasti u Nikšiću. Bivša, na čelu sa Veselinom Grbovićem, ambiciozno je najavila rješavanje ovog pitanja, ali sve je ostalo mrtvo slovo na papiru. Tog se prihoda, priznaju, ne odriču ni nove vlasti. Pitanje je samo kako ih ostvariti. Za sad ne otkrivaju karte na koje će zaigrati.

"Ne vidim razlog zašto bi nešto što je u principu dobro za opštinu Nikšić i njene građane, a da postoje pravni osnovi da se ta priča na pravi način valorizuje, ispustili, odnosno od toga se odustalo", kazao je savjetnik predsjednika Opštine Nikšić Vojin Striković.

Upravo je pravni okvir jedna od ključnih slagalica u mozaiku ove priče, zaključuju komšije iz Bileće, jer smatraju da zakonski ovo pitanje nije pravično regulisano.

"Zakon nije dovoljno dorečen po meni. Imamo sad situaciju da plavljeno područje pripada Crnoj Gori. Nije mi jasno da to može da bude kao neki dokaz ili opravdanje da to onda nije obaveza da se plaća. Iz toga razloga ne mogu da shvatim zašto se ne reaguje od strane Opštine Nikšić i Vlade Crne Gore", poručuje Mišeljić.

"Po meni, bilo bi pošteno da i Opština Nikšić ima nadoknadu za potpoljeno zemljište", kazao je Vujović.

Naknada za potpljeno zemljište koje pokušava da vrati u budžet Opština Nikšić samo su jedan dio ove kompleksne međudržavne priče.

Drugi, mnogo složeniji je pitanje da li Crna Gora ima pravo da naplaati i tako kompezuje hidroenergetski udio u Bilećkom jezeru, jeriz Crne Gore potiče oko 40 odsto jezerske vode.

Decenijama su naše komšije na račun toga ubirale ogromni profit.