[ Tufik Softić ]

POZNATI AKTERI

Opština Berane bez dobiti i akcija od izgradnje mHE

Slučaj "Plantaže“, uz pominjanje imena Olega Obradovića kroz njegovu fabriku za proizvodnju briketa „OMP Engineering“, podsjetio je na još jedan posao u koji je Obradović ušao u Beranama, osnivajući u ovom gradu firmu za izgradnju malih elektrana pod nazivom "Hidroenergija Montenegro“. Dok se medijski spekuliše da li će Specijalno tužilaštvo početi da se u okviru istrage u slučaju "Plantaže“ bavi i ovom podgoričkom kompanijom (OMP), dosad je samo jednom u lokalnom parlamentu u Beranama, davno, postavljeno pitanje kako je Obradović 2007. godine izigrao tri opštine na sjeveroistoku Crne Gore - Berane, Andrijevicu i Plav.  

Samo desetak godina ranije u Beranama je grupa entuzijasta osnovala nevladino udruženje za male elektrane, zagovarajući izgradnju pravih protočnih hidroelektrana, ali im nikada nije pošlo za rukom da odu dalje od idejnih projekata. Već tada je bilo jasno da su tadašnje crnogorske vlasti ovaj posao prećutno čuvale za nekog drugog.

U Beranama, kako će se ispostaviti koju godinu kasnije, za Olega Obradovića. Te 2007. godine Obradović je u ovom gradu osnovao akcionarsko društvo  "Hidroenergija Montenegro“ preko svoje firme „Hamera Capital“. On je tada napravio dogovor sa tri opštine na sjeveroistoku Crne Gore o davanju koncesija za izgradnju malih hidrolektrana na njihovim teritorijama, ponudivši im za uzvrat dio akcija u zajedničkoj firmi.

Odluka o osnivanju preduzeća i upisu udjela Opštine Berane u doo "Hidroenergija Montenegro“ donijeta je u lokalnom parlamentu krajem oktobra te godine. U njoj je precizno definisano da će ova Opština kao svoj osnivački ulog unijeti "nenovčana sredstva u iznosu od 5.023 eura shodno procjeni ovlašćenog procjenjivača“ i na osnovu ovog uloga postati vlasnik 3,33 procenta kapitala novoosnovane firme.

Tom odlukom je definisano i da sjedište firme bude u Beranama, sa osnovnom djelatnošću "izgradnja objekata za proizvodnju i distribuciju električne energije“. Prema toj odluci, tri opštine, Berane, Andrijevica i Plav, trebalo je da dijele svoju dobit od deset odsto u zavisnosti od količine proizvedene i prodate električne energije sa teritorije pojedinačne opštine.

Dva mjeseca ranije potpisan je protokol o saradnji sa kompanijom "Hamera Capital", kojim su definisane prava i obaveze potpisnika.

Strane potpisnice su se saglasile da Hamera Capital sa svojim poslovnim partnerima investira u projekte na teritoriji ove tri opštine na sjeveru države i pruži neophodnu logistiku za privlačenje stranog i domaćeg kapitala. Upravo tim protokolom je difinisano da Berane, Andrijevica i Plav dijele deset odsto kapitala i dobiti.

Kasnije se, međutim, ispostavilo da, prema pregledu u Centralnom registru privrednih subjekata, Opština Berane, kao ni druge dvije opštine, nikada nijesu upisane kao vlasnici  „Hidroenergije Montenegro“.

U Centralnom registru su kao osnivači najprije upisani „Hamera Capital“ sa sedamdeset odsto i izvjesna firma „Fortis“ d.o.o Berane, sa trideset procenata. Godinu kasnije, nakon što je registrovano povećanje kapitala, kako novčanog tako i nenovčanog, Centralni registar bilježi promjenu izvršnog direktora.

I sljedećih nekoliko promjena u Centralnom registru tiče se povećanja kapitala. Jedna od promjena zabilježena 26. novembra 2008. godine, gdje kao osnivač pristupa Miodrag Ivanović sa dvadeset pet procenata vlasništa. Nepunu godinu kasnije, 8. juna 2009.godine Ivanović istupa iz vlasništva, ali se zato uvećava vlasništvo "Hamera Capital“, odnosno Olega Obradovića na 68,06 odsto.

Tako je bilo sve do maja 2012. godine, kada je zabilježeno da se vlasništvo "Hamera Capital“ smanjilo na četrdeset odsto, dok je većinski vlasnik sa 60 odsto postala kompanija "Bemaks“, a izvršni direktor Ranko Radović. Mjesec kasnije kao ovlašćeni zastupnici "Hidroenergije Montenegro" upisani su Oleg Obradović i Veselin Kovačević.

Prema evidentiranoj promjeni iz septembra 2013. godine firmi su kao osnovači pristupili Aleksandar Mijajlović i Ranko Ubović sa po 25 procenata. Kompaniji "Bemaks" ostalo je deset odsto, dok se udio "Hamera Capital" nije promijenio.

Prema evidenciji iz januara 2015. godine firma se i dalje zove d.o.o "Hidroenergija Montenegro“, Berane. Iz vlasništva je istupio "Bemaks“, tako da su osnivači ostali Asleksandar Mijajlović i Ranko Ubović sa po trideset procenata i „Hamera Capital“ sa 40 odsto vlasništva.

Poslednja promjena se bilježi u skorije vrijeme, kada su Mijajalović i Ubović prodali svoj udio Ranku Radoviću, koji je do tada bio njihov izvršni direktor u "Hidroenergiji Montenegro“, i to za sitan novac. Oleg Obradović je i dalje vlasnik četrdeset odsto akcija utoj firmi.

Njihov plan je prvobitno bio sa "Hidroenergija Montenegro" izgradi ukupno 13 mini hidroelektrana na području beranske opštine, u vrijednosti od 28  miliona eura. Koncesije su dobili na 27 godina. Sve lokacije su u slivu Lima. Pet u području Šekularske rijeke, i čak osam na beranskoj Bistrici.

Tri male hidroelektrane planirano je da se izgrade na području plavske opštine, i još četiri u Andrijevici.

Obradović i "Bemaks" su najprije izgradili jednu malu elektranu na rijeci Jezerštici, na Bjelasici, koja se uliva u Bistricu, na teritoriji opštine Berane. Zatim su uporedo počeli da grade na Bistirci i na Šekularskoj rijeci u selu Šekular.

Na ovoj drugoj su najprije završili četiri male hidroelektrane, a rijeku u potpunosti uništili, odnosno napravili ekocid. Sa Jezeršticom, na Bistirici su izgradili do sada šest elektrana. Kada je trebalo da grade u mjestu Banjevac, pobunili su se mještani sela Buče, i tu im je posao zapeo.

Nije zaboravljeno da su hidroelektrane na Bistrici građene uporedo sa gradnjom novog regionalnog puta Berane-Kolašin, sa tunelom kroz Bjelasicu.

Put je, naravno, gradio “Bemaks”, državnim novcem, i to do nekoliko kilometara iznad sela Lubnice, taman do mjesta gdje počinju hidroelektrane. Dionicu tog puta od mjesta blizu tunela do Kolašina, preuzela je bosanska firma “Euroasfalt”, i do danas nije završena.

Onda se doznalo da je “Hidroenergija Montenegoro” dobila i koncesije za izgradnju sedam malih hidroelektrana na trećoj rijeci u Beranama, Kaludarskoj, u selu Kaludra. Tamo su naišli na veliki otpor mještana, tako da do sada nijesu započeli da grade ni jednu.

Sve u svemu, struja i novac su odavno potekli, a pitanje kako su tri opštine ostale bez ostale bez akcija i dobiti, niko ne otvara. Najveći gubitnik je, očigledno, Opština Berane na čijoj teritoriji su izgrađene sve dosadašnje hidroelektrane preduzeća “Hidroenergija Montenegro”.

Da je preduzeće trebalo najviše da bude beransko govori i podatak da je upisano u registar privrednih društava ovog grada. “Hidroenergija Montenegro” u tom registru se nalazi pod brojem 5-0387691/003, sa šifrom djelatnosti 40140. Berane je upisano i kao sjedište, sa adresom “Selo Buče”, dok telefona, faksa, mail-a, web-a i statusa, nema.

Matematički bi se lako mogla izvući računica koliko je na gubitku Opština Berane. Prihodi ovog preduzeća su već do sada milionski, što kroz proizvedenu električnu energiju, što kroz novac koji vlasnici dobijaju od građana kroz račune za struju, pod stavkom naknade za podsticanje obnovljivih izvora energije (OIE).

Pa ipak, osim pregleda u registru Centralne depozitarne agencije (CDA), i dalje nema odgovora na pitanje pod kojim okolnostima je Opština Berane, u čijem lokalnom parlamentu je za vrijeme vlasti DPS u ovom gradu, sa potpisima tadašnjih predsjednika opštine i Skupštine opštine, osnovano preduzeće “Hidroenergija Montenegro”, ostala bez akcija i dobiti.