[ Tufik Softić ]

MUKE ROMA I EGIPĆANA NA RUDEŠU

Ozbiljne sumnje u korupciju, barake se ustupaju za novac

Udruženje za podršku Roma i Egipćana iz Berana uputilo je poziv nadležnima da preispitaju dodjelu stambenih jedinica, odnosno baraka na Rudešu, gdje su nekad živjela raseljena lica sa Kosova, BiH i Srbije. Direktor ove nevladine organizacije iz RE populacije Sultan Beća kazao je Portalu RTCG da je to učinjeno jer se po njihovim saznanjima vrši zloupotreba stanarskog prava kada se radi o korišćenju stambenih jedinica. 

“Navodimo primjer da osobe koje su stanovale u barakama, kada nađu drugi smještaj, te barake ustupaju drugim licima bez ugovora i znanja nadležnih. A pojedina lica koja ustupaju barake drugim licima za to dobijaju novčanu nadoknadu. Veoma je važno naglasiti da se prodaja baraka vrši uz nadoknade od 1.500 do 2.000 eura”, tvrdi Beća. 

On pita kako je to moguće i po kojim osnovima se to radi, a kasnije ista ta lica, navodno, dobijaju ugovore na korišćenje. Ovo udruženje je uputilo poziv i nadležnim institucijama koje se bave prevencijom korupcije da se uključe u ovaj problem i da preispitaju dodjelu svih stambenih jedinica kako bi se spriječile dalje nezakonitosti. 

"Ovom prilikom pozivamo još jednom nadležne iz opštine Berane da ozbiljno shvate ovaj problem i želimo da ukažemo još jednom da je jedino Opština nadležna da vrši dodjelu ovih jedinica bez upliva trecih lica u ovaj problem”, rekao je Beća.

Da nešto sa raspodjelom kućica na Rudešu ne funkcioniše kako treba, bilo je sumnjivo prije nekoliko mjeseci, kada se jedna porodica iz egipćanske populacije obratila medijima, tvrdeći da im pojedina lica traže novac da bi, kao mnogočlana familija sa bolesnim djetetom, dobili proširenje, odnosno još jednu baraku. Oni tada nisu kazali ko im traži novac, niti su za to priložili dokaze, ali je obzirom da baraku nisu dobili ni do danas, ta priča u svjetlu saopštenja Udruženja za podršku Roma i Egipćana, postala realnija.

Direktor Udruženja za podršku Roma i Egipćana za Portal RTCG je rekao da zna za taj slučaj i ukazao da među romskom i egipćanskom populacijom ima još veliki broj višečlanih porodica.

"Postoje porodice koje broje više članova, pa je potrebno u tom smislu da se vrši pravična podjela stambenih jedinica, a ne da se vrši podjela bez kriterijuma, uz posredstvo trećih lica gdje postoje sumnje na korupciju”, smatra Beća.

Oko stotinu baraka od tvrdog materijala ili drveta ostalo je prazno nakon što su izbjeglice sa Kosova i iz Bosne i Hercegovine dobile nove stanove u zgradama koje su prije tri godine izgradjene na lokaciji nedaleko od baraka.

Kuće od tvrdog materijala izgrađene su uz pomoć međunarodnih organizacija, i u njima su bile smješteni izbjegli iz Bosne i Hercegovine, kao i Hrvatske. Kada se 1999. godine u Crnu Goru slila čitava rijeka izbjeglica i interno raseljenih lica koji su bježali zbog rata na Kosovu, jedna od njihovih prvih destinacija na sjeveru Crne Gore bilo je Berane. Tada nije postojao prazni poslovni ili magacinski prostor gdje izbjeglice nisu prvobitno i privremeno smještane u ovom gradu.

U to vrijeme je samo u Beranama bilo prisutno oko dvadeset međunarodnih humanitarnih organizacija, koje su pomagale lokalnim vlastima da se spriječi humanitarna katastrofa. To, naravno, nije bilo dobro rješenje, pa su za izbjeglice sa Kosova, mahom srpske nacionalnosti, izgrađene i kucice od drveta i laganih materijala, odmah u nastavku onih prvih gdje su se ranije nastanili izbjegli iz Bosne i Hercegovine i Hrvatske.

Tako je naselje Rudeš u Beranama postalo najveće izbjegličko naselje na sjeveru, pa možda i u čitavoj Crnoj Gori. I tada je bilo privilegija dobiti stambeni smještaj u nekoj od tih kućica, koje su predstavljale veliki stambeni napredak u odnosu na kolektivne smještaje po halama i magacinima raznih preduzeća i fabrika. Veliki broj izbjeglica u to vrijeme bio je prinuđen da smještaj traži u privatnom aranžmanu.

Pitanje smještaja najduže je pratilo Rome i Egićane sa Kosova, koji su dugo živjeli u improvizovanom šatorskom naselju u Donjem Talumu. Nešto kasnije međunarodna zajednica je i za njih izgradila takozvano naselje Riversajd, na drugoj strani Lima, koje čini oko 30 kuća od tvrdog materijala.

I njima je tu postalo tokom godina tijesno, pa su počeli da se raseljavaju i po drugim djelovima grada. Kako je od tri do četiri hiljade izbjeglica ostalo trajno da živi u Beranama, čineći oko 15 odsto ukupnog broja stanovnika ove sjeverne opštine, međunarodna zajednica je započela veliki projekat izgradnje nekoliko stambenih zgrada na Rudešu, u blizini naselja od drvenih kućica. Kada su zgrade završene, naselje od drvenih kućica je ostalo prazno, a izbjeglice su se odatle preselile u luksuznije stanove.

Ali, ostalo je mnogo onih kojima bi i drvene kućice bile dobre, i zato su mnogi priložili zahtjeve da im se dodijeli taj smještaj. Kućice su prvobitno trebale da ostanu u vlasništvu Opštine Berane, za zbrinjavanje socijalno ugroženih porodica i pojedinaca.

Da čitava proces prvobitne raspodjele i kućica, kako onih od čvrstog, tako i od laganijeg materijala, nije tekao najtransparentnije, Portalu RTCG je ispričao jedan od onih sa najdužim izbjegličkim statusom, Mićo Marjanović. Prema njegovim riječima, isto tako je bilo i sa raspodjelom stanova u novim zgradama.

“Nije bilo jasnog kriterijuma. Tako i danas, čak i u novim zgradama, imate praznih stranova, koje su dobili neki ljudi koji već imaju riješeno stambeno pitanje ili u Beranama ili u Srbiji”, rekao je Marjanović.

On tvrdi da je naselje od baraka postalo od tada stjecište za svaakve stvari, a za mahinacije u vezi sa sumnjama koje iskazuju iz Udruženja za podršku Roma i Egipćana, on sumnjiči jednu osobu, čije ime ne pominje.

“Kako je ta osoba došla u tu poziciju, ne znam. On jednostavno preprodaje kuće i barake, i to je tačno. Zato mislim da je najbolji način da to Udruženje koje pomaže Rome i Egipćane preda prijavu policiji. To može učiniti i neko kome su tražene pare za smještaj. U svakom slučaju, to je posao za policiju i tužilaštvo”, smatra Marjanović.  

Iz lokalne uprave u Beranama ranije su kazali da je formirana komisija koja će preispitati da li se barake i u arhivi vode kao vlasništvo ljudi na koje su upisane, kao i da li ima zloupotreba kada se radi o tvrdnjama o preprodaji.