B.Bu. [ n1 ]

STUDIJA POKAZALA

Jutarnja kafa smanjuje rizik od prijevremene smrti

Šolje tople, mirisne kafe dio su svakodnevnice mnogih ljudi širom svijeta, bilo da je piju odmah nakon buđenja kako bi započeli dan, u pauzi na poslu ili u popodnevnim satima dok uživaju u trenucima odmora. Za mnoge, kafa nije samo napitak – to je ritual, društvena navika, izvor energije i uživanja tokom druženja.

Popularnost kafe ne jenjava vjekovima, a danas se konzumira u različitim oblicima – od klasičnog espresa i kapućina, do hladnih varijanti i specijaliteta sa biljnim mlijekom i aromama.

I dok većina ljudi ne može da zamisli dan bez omiljene šoljice kafe, rijetko ko se pita kada je pravo, a kada pogrešno vrijeme za njen unos.

Naučnici su decenijama proučavali kako kofein djeluje na organizam i otkrili da vrijeme konzumiranja igra ključnu ulogu u njegovim efektima.

Kada kafa može da poboljša koncentraciju, a kada da naruši san? Kada kofein djeluje najbolje, a kada može da izazove pad energije umjesto očekivanog podsticaja?

Odgovori na ova pitanja leže u našim cirkadijalnim ritmovima, načinu na koji tijelo metaboliše kofein i kako on utiče na hormone kao što je kortizol.

Kada je najbolje vrijeme za kafu
Naučne studije sugerišu da nije svejedno u koje doba dana pijemo kafu, kao i da se optimalan trenutak može razlikovati od osobe do osobe.

Najnovija naučna saznanja govore o tome kada kafa donosi najviše koristi kod većine ljudi, ali i kada bi njen unos mogao da bude kontraproduktivan.

Nedavna istraživanja ukazuju na to da je jutarnje ispijanje kafe povezano sa smanjenim rizikom od kardiovaskularnih bolesti i prijevremene smrti.

Studija objavljena u European Heart Journal analizirala je podatke 40.725 odraslih Amerikanaca, prikupljenih između 1999. i 2018. godine. Istraživači su otkrili da su osobe koje su pile kafu ujutru imale 16 odsto manji rizik od smrti iz bilo kog uzroka i 31 odsto manji rizik od smrti usljed kardiovaskularnih bolesti u poređenju sa onima koji nisu konzumirali kafu.

Ovi benefiti su primijećeni kod onih koji su pili dvije do tri šoljice dnevno, kao i kod onih koji su konzumirali više od tri šoljice ujutru. Nasuprot tome, osobe koje su pile kafu tokom cijelog dana, nisu pokazale značajno smanjenje rizika, prenosi cadenaser.com.

Profesor Lu Ći sa Univerziteta Tulejn, u Nju Orleansu, koji je predvodio ovo istraživanje, sugeriše da je jutarnje ispijanje kafe u skladu sa prirodnim ritmovima tijela. Ujutru, naše tijelo povećava aktivnost simpatičkog nervnog sistema, što može da pojača pozitivne efekte kafe.

S druge strane, konzumiranje kafe kasnije tokom dana može da poremeti cirkadijalne ritmove i utiče na kvalitet sna, što može imati negativne posljedice po zdravlje.

Uticaj kofeina na ćelijske membrane
Kofein može delovati kao regulator stabilnosti ćelijskih membrana, prilagođavajući ih različitim uslovima, što može da doprinese njegovim stimulativnim i zaštitnim efektima u organizmu.

Istraživanje objavljeno na arXiv platformi pokazuje da kofein ima specifičan uticaj na strukturu i fizička svojstva ćelijskih membrana, koje su sastavljene od lipida (masti) i proteina.

Lipidne membrane su osnovni djelovi ćelija koji ih razdvajaju od spoljašnje sredine i regulišu ulazak i izlazak molekula. Struktura membrana zavisi od vrste lipida od kojih su sastavljene i temperature – one mogu biti u čvršćem ili tečnijem stanju.

U situacijama kada je membrana čvršća (npr. na nižim temperaturama ili kada sadrži više zasićenih masti) kofein je može učiniti elastičnijom i fleksibilnijom.

Kada je membrana već fluidna (na primjer, na višim temperaturama ili kada sadrži više nezasićenih masti), kofein može stabilizovati njenu strukturu i spriječiti pretjeranu fleksibilnost.

Ovo je važno zbog toga što promjene u strukturi membrana utiču na funkciju ćelija i aktivnost proteina, receptora i enzima u membrani.

Tako kofein utiče na funkcionisanje neurona – promjene u membranama moždanih ćelija dovode do povećane budnosti i bolje kognitivne funkcije.

Uzimajući u obzir ove nalaze, čini se da je konzumiranje kafe ujutru najpovoljnije za zdravlje, dok bi unos kafe  kasnije tokom dana mogao imati nepovoljne efekte. Individualne razlike, međutim, poput osjetljivosti na kofein i navika u spavanju, takođe, treba uzeti u obzir prilikom određivanja optimalnog vremena za unos kafe.

Iako optimalna dnevna doza kofeina zavisi od individualne tolerancije, preporučeni maksimum je 400 miligrama dnevno, što je otprilike 4 šoljice filter kafe ili 2-3 espresa. Više od toga može izazvati anksioznost, nesanicu i ubrzan rad srca.