Mi.M. [ rts.rs ]

Ispod zaliva u Danskoj otkriveno naselje potopljeno prije 8.000 godina

Danski arheolozi su ispod voda Orhuskog zaliva, u sjevernom dijelu Danske, otkrili naselje iz kamenog doba, staro više od 8.000 godina, koje je potopljeno usljed porasta nivoa mora.

Orhus je drugi po veličini grad u Danskoj, čiji stručni timovi već šest godina rade na projektima mapiranja djelova morskog dna u Baltičkom i Sjevernom moru. Cilj ovih istraživanja je otkrivanje izgubljenih naselja iz geološke epohe mezolita, kao i proučavanje potopljenih sjevernoevropskih priobalja.

Pred kraj posljednjeg ledenog doba, prije oko 8.500 godina, topljenje glečera izazvalo je porast nivoa mora i do dva metra po vijeku. Ovo je izmijenilo život u sjevernoj Evropi, jer su zajednice lovaca-sakupljača bile primorane da se sele u unutrašnjost, dok su narasle vode potopile postojeća priobalna naselja.

Mnoge od tih naseobina bile bi zauvijek izgubljene. Međutim, danski podvodni arheolozi locirali su mezolitsko priobalno naselje na oko 7,6 metara ispod površine Orhuskog zaliva. Ronioci su iskopali površinu od oko 37 kvadratnih metara na malom lokalitetu, smještenom u blizini obale.

Iskopavanjima i istraživanjima u Danskoj rukovodi Piter Mo Astrup, podvodni arheolog iz muzeja Moesgard u Hejbergu.

Do sada su ronioci otkrili životinjske kosti, kameno oruđe, vrhove strijela, zub foke i male komade obrađenog drveta, koji arheolozima pružaju sliku o tome kakav je bio život na obali prije više hiljada godina.

Rekonstrukcija potopljenog priobalja metodom dendrohronologije

Kako bi rekonstruisali dinamiku porasta nivoa mora, istraživači iz Danske koriste dendrohronologiju – naučnu metodu koja proučava drevne godove drveća. Na lokalitetu se nalazi mnogo potopljenih panjeva očuvanih u blatu i sedimentima, što omogućava precizno datiranje i pruža podatke kada je priobalno drveće potopljeno.

„Sve što smo otkrili ukazuje na vremensku kapsulu. Kada je nivo mora porastao, u okruženju bez kiseonika priroda je sve sačuvala i sve djeluje kao da je tada vrijeme stalo“, istakao je Piter Mo Astrup.

Dalja iskopavanja nastavljaju se na dvije lokacije u Orhuskom zalivu, koji nije naročito dubok, kao i uz obale Njemačke.

Porast nivoa mora potopio je ogromno kopneno područje poznato kao Dogerland, koje je nekada povezivalo Britaniju sa kontinentalnom Evropom, a danas se nalazi ispod južnog dijela Sjevernog mora.

Ova istraživanja mogla bi da pruže dodatne podatke o životu populacija u kamenom dobu i o uticaju prirodnih procesa koji su prije više od osam hiljada godina u potpunosti izmijenili pejzaž.