B.Bu. [ Klix.ba ]

Istraživanja: Frojdovo tumačenje snova proglasili zastarjelim

Ljudi u tri veoma različite zemlje – Indija, Južna Koreja i Sjedinjene Države – vjeruju da njihovi snovi otkrivaju značajne i sadržajne skrivene istine.

Mnogi noću s oduševljenjem sanjaju vjerujući da njihovi snovi traju satima, iako se većina njih odvija tek nekoliko minuta. Isto je tako mnogo onih koji veliki značaj pridaju svojim noćnim vizijama.

U studiji objavljenoj u američkom naučnom časopisu „Džornalov personaliti end soušel sajkolodži”, navodi se da ogromna većina ljudi u tri veoma različite zemlje – Indija, Južna Koreja i Sjedinjene Države – vjeruje da njihovi snovi otkrivaju značajne i sadržajne skrivene istine.

Na osnovu ove studije, 74 odsto Indijaca, 65 procenata Južnokorejaca i 56 odsto Amerikanaca imaju staromodna frojdovska shvatanja o snovima kao o portalima za ulazak u podsvijest.

Međutim, poslije višegodišnjih proučavanja i istraživanja mozga koja su pokazala da je većina naših svakodnevnih saznanja posljedica složenih, ali primjetnih međusobnih odnosa između proteina i neurona i drugih većinom nekontrolisanih ćelijskih aktivnosti, kako inače racionalne osobe mogu ozbiljno da shvataju snove? Na kraju krajeva, moždana aktivnost jeste tajanstvena – svojim većim dijelom – ali je u velikoj mjeri predvidiva.

Autori pomenute studije, psiholozi Keri Morvedž sa univerziteta Karnegi Melon i Majkl Norton sa Harvarda, ponudili su nekoliko teorija. Na osnovu jedne, u snovima se često javljaju poznati ljudi i mjesta, što znači da nismo voljni potpuno da ih odbacimo. S obzirom na to da ne možemo da povežemo sadržaj snova sa njihovim spoljašnjim izvorom – jer izgleda da se taj sadržaj spontano pojavljuje iznutra – ne možemo ni da ga objasnimo onako kako objašnjavamo slučajne misli koje sa javljaju u toku sati koji prethode buđenju.

Ako vam se desi, ne daj bože, da sanjate bombu koja je eksplodirala u vašoj kancelariji, možda ćete pomisliti: „To je zbog sinoćnjeg ratnog filma.” Ali, tumačenje snova nije tako jednostavno, uprkos činjenici da volimo da tumačimo snove i da im dajemo subjektivna značenja.

Ljudi su u pogledu snova iracionalni, kao i kod mnogih drugih stvari. Donosimo čudne zaključke na osnovu besmislenih informacija, recimo, u slučaju rasne pristrasnosti, pogrešnog shvatanja statističkih podataka ili – snova.

Da bi ilustrovali našu kolektivnu ludost, Morvedž i Norton navode jednu od najpoznatijih modernih studija, rad psihologa Amosa Tverskog i Danijela Kanemana objavljen u časopisu „Sajens”. U svojoj raspravi dvojica naučnika razmatraju eksperiment u kome se od subjekata tražilo da odrede procenat afričkih zemalja zastupljenih u UN. Prije nego što su išta odgovorili, pred njihovim očima istraživač je okrenuo točak sreće koji se zaustavio na nekom broju između 0 i 100. Ispitanici su bili skloni da odaberu broj koji nije daleko od onog na točku, iako on nije imao nikakve veze sa afričkim zemljama.

Tokom decenija koje su uslijedile sprovedeno je bezbroj eksperimenata koji su potvrdili da većina nas pravi takozvanu uporišnu grešku, odnosno, donosi odluke u velikoj mjeri na osnovu nesrodnih informacija, kao što je to bio slučaj sa brojem koji se pojavio na točku. Ovim mogu da se objasne naši površni izbori zasnovani na istim takvim informacijama, ali i razlog zbog koga toliko značenja i značaja pridajemo našim snovima.

Ipak, pomenute odluke nisu nužno loše. Ovo potvrđuju konačna otkrića studije: kada sanjamo da se dobre stvari događaju našim prijateljima, veća je vjerovatnoća da ćemo reći da snovi imaju smisao nego kada je situacija obrnuta – kada imamo snove o lošim stvarima povezanim sa našim prijateljima. Slično ovome, veći značaj pridajemo snovima u kojima su naši neprijatelji kažnjeni, a manje onima u kojima naši neprijatelji izlaze kao pobjednici.

Ukratko, naše interpretacije snova mnogo su manje donkihotska potraga za skrivenom istinom nego ono što stvarno jesu – postojani kvalitet ljudi koji se ogleda u optimističkom načinu razmišljanja.