Tufik Softić

Zabrinjavajući podaci o sintetičkim drogama

Posljednji podaci ESPAD istraživanja da gotovo svaki peti srednjoškolac trenutno koristi elektronske cigarete, dok je upotreba psihoaktivnih supstanci izvan kanabisa prisutna kod čak 7,6% učenika u Crnoj Gori – iznad evropskog prosjeka, moraju zabrinuti i predstavljaju upaljenu lampicu upozorenja da se nešto u tom pravcu mora hitno raditi.

Ti podaci za 2024. godinu ukazuju na zabrinjavajući porast upotrebe sintetičkih droga i e-cigareta među učenicima uzrasta od 15 do 16 godina u evropskim zemljama, uključujući i Crnu Goru. U Crnoj Gori su visoki procenti percepcije dostupnosti amfetamina (18%) i metamfetamina (15%).

ESPAD je ovim istraživanjem obilježio 30 godina kontinuiranog praćenja rizičnih obrazaca ponašanja kod adolescenata širom Evrope, uz poseban fokus na mentalno zdravlje i preventivne aktivnosti, s ciljem unapređenja zdravog razvoja mladih.

Portal RTCG još prije godinu pisao je o tome da su sintetičke droge, kojih u Sjedinjenim Američkim Državama ima čak četiristo vrsta, a u Evropi oko dvjesta, prisutne i u Crnoj Gori, i to najviše među mladima.

“Roditelji treba dobro da obrate pažnju na svoju djecu koja idu na žurke gdje lako mogu biti meta onih koji mogu da im podmetnu neku od tih lako dostupnih droga”, kazao je za naš portal dobro obaviješteni sagovornik.

On je objasnio da jedna od tih sintetičkih droga koja se najprije pojavila u Njujorku nosi naziv K2 ili Spice (Spajs), a da se danas može pronaći i na crnogorskim ulicama.

“Ova droga, na primjer, povećava tjelesnu temperaturu, kod konzumenta ostvaruje imunost na bol i osjećaj nenormalne snage. Nekada su potrebna po tri jaka policajca da savladaju narkomana pod dejstvom ove droge”, kaže ovaj izvor.

On dodaje i da je sintetička droga pod nazivom “krokodil” u Crnoj Gori i u Srbiji izazvala dosta smrtnih slučajeva, jer se, kako objašnjava, ne radi samo o opijatu, već o hemiji koja u sebi ima fosfora i teških metala i izaziva propadanje tkiva.

“Nefedron je opijat za žurke. Radi se o mješavini amfetamina, kokaina i ekstazija. Tu je i tableta poznata pod nazivom MDMA, ulični naziv esker ili eks. To je ustvari psihoaktivni sastojak ekstazija. Izaziva euforiju, ubrzan rad srca, visok krvni pritisak, sužavanje krvnih sudova, znojenje, napad panike i veliko nasilno ponašanje”, kaže naš izvor.

Prema njegovim riječima, od velikog broja sintetičih droga na prostorima Crne Gore evidentirano je prisustvo takozvanog “snagatora” koji izaziva veliku agresivnost i nerijetko dovodi do zaustavljanja rada srca.

“Koliko je jaka sintetička droga pod nazivom “sintetički kanabinoid 2201” reći ću vam najbolje ako uporedimo sa marihuanom, odnosno ako kažemo da djeluje čak osamsto puta jače od marihuane”, kaže naš izvor.

On upozorava da među poznatije sintetičke droge koje se mogu sresti i na našim ulicama i u noćnim klubovima spada i LSD, kao najjača sintetička droga, koja se prenosi putem papirića na kojima je rastvor ove droge, ili rjeđe u obliku praha, pilula i kapsula, sa dejstvom od dvanaest sati.

“Poznatije sintetičke droge su i amfetamin, metafetamin sa uličnim nazivima spid ili kristal, zatim metadon, takozvani kristalići sa djelovanjem od čak trideset sati. DHB nazivaju još i droga za silovanje. Tu je još veliki broj sintetičkih droga o kojima bi moglo i trebalo više da se zna”, kaže izvor Portala.

Sintetičke droge su, ineče, na drugom mjestu najviše konzumiranih narkotika širom svijeta, poslije maruhuane, ispred heroina i kokaina, saopštila je ranije i Agencija UN za borbu protiv droge i kriminala (UNODC).

Poslije kanabisa, ATS (stimulansi tipa amfetamina) druga je najviše korišćena droga širom svijeta i nadmašila je heroin i kokain, dok na prvom mjestu ostaje kanabis, naveo je UNODC u izvještaju o narkoticima ATS, među koje spadaju ekstazi i metamfetamin.

Agencija UN je upozorila da je ova vrsta droga veoma opasna, ali da privlači manje pažnje od heroina i kokaina.

"Pristupačnih cijena i jednostavne za proizvodnju, droge ATS su privlačan izbor za milione korisnika u svim djelovima svijeta i pružaju kriminalcima mogućnost ulaska u novo i neistraženo tržište. Za razliku od droga biljnog porijekla, poput opijata i kokaina, sintetičke droge mogu se proizvoditi bilo gdje, s malim početnim kapitalom kriminalaca", upozoreno je iz Agencije UN.

U ukupnom švercu narkotika kroz Crnu Goru, sintetičke droge, prema nekim podacima, učestvuju sa sedam do deset odsto.

A gdje god ima šverca, tu ima i crnogorskih državljana. Tako je prije nekoliko godina jedan državljanin Crne Gore uhapšen u Švedskoj zbog pokušaja šverca šesto tableta sintetičke droge popularno nazvane “supermen”.

Vaso Ulić (64) koji je između ostalih uhapšen u opsežnoj međunarodno pripremljenoj policijskoj akciji „General“, važio je još prije deset godina za najvećeg kupca sintetičke droge koju je u Srbiji proizvodio čuveni doktor Milan Zarubica poznat pod nadimkom „doktor ekstazi“.

"Supermen" je jedna od takozvanih sintetičkih droga kojih ima veliki broj, i ustvari predstavlja lažni ekstazi, sa velikim opasnostima od smrtnog ishoda konzumiranja ove droge.

“Osim mladih ljudi, roditelji su ti koji treba da znaju mnogo više o sintetičkim drogama, o tome koliko su opasne, i koji treba da vode računa šta njihova djeca rade kada odu na žurke, gdje se najčešće, pored standardnih narkotika, koriste i mnogo opasnije sintetičke droge”, kazao je sagovornik Portala RTCG.