B.Bu. [ n1 ]

ISTRAŽIVANJE

Ajkule pozitivne na kokain, delfini u Meksičkom zalivu pozitivni na fentanil

Delfini se često koriste kao bioindikatori zdravlja ekosistema u istraživanju zagađivača zbog njihove masnoće bogate lipidima koja može da skladišti zagađivače i da se uzorkuje relativno minimalno invazivno kod živih životinja.

Samo nekoliko mjeseci nakon što je kokain otkriven u tijelima ajkula na obali Južne Amerike, istraživanje je otkrilo fentanil i druge droge u desetinama delfina u Meksičkom zalivu, dodajući sve veći broj farmaceutskih proizvoda koji se infiltriraju u morsko okruženje.

„Farmaceutski proizvodi su postali mikrozagađivači u nastajanju i predstavljaju sve veću globalnu zabrinutost jer je njihovo prisustvo prijavljeno u slatkovodnim ekosistemima, rijekama i okeanima širom svijeta”, kaže za Science Alert mamolog Dara Orbah sa Teksaškog A&M Univerziteta.

Godiine 2020. istraživači su rutinski testirali nivoe hormona kod običnih delfina i bili su iznenađeni kada su pronašli više ljekova u uzorcima masnog tkiva kitova. Biolog Anja Okampos i kolege su od tada proveli uzorke tkiva od 89 delfina kroz maseni spektrometar da vide koliko je ova kontaminacija bila raširena. Istraživači su pronašli fentanil - lijek protiv bolova koji je 100 puta jači od morfijuma - u 24 uzorka, uključujući sve obdukcijske uzorke uzete od šest uginulih delfina. Sedativ meprobamat i relaksant skeletnih mišića karisoprodol takođe su pronađeni u loju morskih sisara. Pošto delfini ne piju morsku vodu, ovi grabežljivci na vrhuncu možda su dobili hemikalije kroz ishranu ili ih apsorbovali kroz kožu. Štaviše, neki od uzoraka tkiva prekrivenih ljekovima uzeti su od živih delfina 2013. godine, što sugeriše da se to dešava već neko vrijeme.

„Delfini se često koriste kao bioindikatori zdravlja ekosistema u istraživanju zagađivača zbog njihove masnoće bogate lipidima koja može da skladišti zagađivače i da se uzorkuje relativno minimalno invazivno kod živih životinja”, objašnjava Orbah.

Utvrđeno je da više od četvrtine rijeka na Zemlji sadrži farmaceutske proizvode na nivoima višim od onih koji se smatraju bezbjednim za vodene organizme, a njihove vode doprinose koncentraciji zagađivača u morskom okruženju. Iako tek treba direktno da izmjerimo ekološki uticaj ljekova u tragovima, njihovo prisustvo samo doprinosi širem problemu stresora izazvanih ljudima koji uključuju plastiku, hemikalije, bagerovanje, brodski saobraćaj, zagađenje bukom i klimatske promjene. Utvrđeno je da 2021. delfini Meksičkog zaliva trpe stalne zdravstvene i reproduktivne posljedice katastrofalnih uticaja BP-ovog izlivanja nafte 2010. godine.

Poznato je da hronična izloženost brojnim stresorima iz životne sredine ugrožava imuni sistem delfina i kitova. To može uticati na njihovo zdravlje, izazvati probleme sa reprodukcijom ili dovesti do smrti.

„Hronična izloženost farmaceutskim proizvodima i njihov kumulativni efekat na morske sisare još nisu u potpunosti shvaćeni, ali njihovo prisustvo u tri populacije delfina širom Meksičkog zaliva naglašava potrebu za velikim studijama kako bi se procijenio obim i izvori kontaminacije”, poziva Orbah.