s.đ. [ nezavisne.com ]

LUDI I HRABRI

Ko su bile delije?

Veliki broj ljudi na ovim prostorima o delijama zna samo to da navijači Crvene zvezde nose taj naziv, dok mnogi ne znaju ko su zapravo bile delije.

Još više zbunjuju navijačka prepucavanja između crveno i crno-bijelih. Navijači Partizana tvrde da su to bili turski vojnici i na taj način pokušavaju da uvrijede pristalice vječitog rivala.

To je donekle i tačno.

Naime, delije se jesu u pojedinim situacijama borile za Turke, ali su oni bili iregularni vojnici, odnosno plaćenici.

Sama riječ delije potiče od turske riječi "deli" što u prevodu znači hrabar, lud ili drzak. Već sa tim saznanjem je jasno kakvi su to borci bili.

Na Balkanu su se prvo pojavili u Bosni, a zatim i u Srbiji. To su uglavnom bili hrišćanski borci, u najvećem broju Srbi. Regrutovani su iz redova islamizovanog stanovništva na teritorijama koje su bile pod vlašću Osmanlija.

Beglerbegovi i sandžak-begovi često su imali svoje delije, a Gazi Husrev-beg je, po nekim izvorima, imao vojsku od 10.000 delija. Veliki veziri su imali ličnu stražu od 400 do 500 delija, a neke paše čak i do 2000 delija.

Većina delija bili su mladići od 20 do 25 godina, koji su u tim jedinicama tražili način da dokažu svoje junaštvo ili jednostavno da zarade i pobjegnu od siromaštva. Bili su prepoznatljivi po kapama od lavljeg, leopardovog i hijeninog krzna, a za svoje usluge koje su pružali turskoj vlasteli dobijali su pravo slobodne vjeroispovijesti.

Osnovna karakteristika im je da su djelovali kao šok trupe korišćenjem gerilske taktike. Takođe su bili i lična straža oficira u Rumeliji, gdje su delije i nastale u 15. vijeku.

Njihov vrhunac je bio u 16. vijeku, a posljednji rat u kojem su učestvovali bio je rusko-turski rat 1828-1829, nakon čega ih je sultan Mahmud II raspustio i zabranio 1829. godine, zajedno sa anjičarima.