B.Bu. [ n1.rs ]

ASTRONOMSKI IZNOS

Koliko košta svemirsko odijelo

Ako ste se ikada pitali koliko košta jedno svemirsko odijelo, odgovor će vas možda iznenaditi. Cijena svemirskog odijela koje nose astronauti NASA dostiže čak 12 miliona dolara. Najveći dio tog iznosa, zapravo, nije za sam kostim koji astronautima omogućava život u svemiru. Čak oko 70 odsto ukupne cijene otpada na tzv. „backpack” – ranac i kontrolni modul, koji su doslovno linija života za putnike u vakuumu svemira.

Ova sofisticirana oprema nije tek komad tkanine i plastike, već minijaturna svemirska stanica u obliku ranca. U njemu se nalaze sistemi za disanje, regulaciju temperature, odvođenje ugljen-dioksida i elektronska kontrola svih funkcija koje omogućavaju astronautu da bezbjedno boravi van svemirskog broda. Ranac sadrži i rezervne sisteme za slučaj kvara, čime se obezbjeđuje dvostruka sigurnost u ekstremnim uslovima, piše Space.com.

Preostalih 30 odsto cijene odnosi se na samo odijelo – slojeve otpornog materijala koji štite od mikrometeorita, zračenja i temperaturnih oscilacija, koje u svemiru mogu iznositi i 250 stepeni Celzijusa.

Kako prenosi Biznis insajder, razvoj i unapređivanje svemirskih odijela traje decenijama i zahtijeva ogromna ulaganja u testiranje, materijale i inženjering.

Iako zvuči skupo, svemirsko odijelo je, u stvari, tehnološko čudo koje astronautu pruža uslove nalik onima na Zemlji – kiseonik, stabilnu temperaturu, pritisak i komunikaciju sa bazom.

Visoka cijena, zapravo, odražava ogroman rad timova naučnika, inženjera i tehničara koji stoje iza svakog šava i ventila.

Bez ovog ranca i kontrolnog modula, tvdre stručnjaci iz NASA, astronaut ne bi mogao da preživi ni nekoliko minuta u otvorenom kosmosu. To znači da svaki dolar uložen u svemirsko odijelo nije luksuz, već ulaganje u bezbjednost i opstanak čovjeka izvan naše planete.

I do milijardu dolara
Astronaut Alan B. Šepard je 5. maja 1961. godine postao prvi Amerikanac poslat u svemir. Nosio je Merkurovo odijelo, koje je koristilo još šest astronauta prije nego što je penzionisano.

U narednim decenijama uslijedilo je više vrsta svemirskih odijela - sva su poboljšana u dizajnu i funkcionalnosti. Još 1974. godine, jedno svemirsko odijelo je, navodno, koštalo između 15 i 22 miliona dolara, što je ekvivalentno 83 do 122 miliona dolara u današnjem novcu. NASA planira još misija na Mjesec i druge planete, a nova svemirska odijela moraju da se naprave u skladu sa budućim zahtjevima.

NASA razvija nova svemirska odijela, a neki prognoziraju da će svemirsko odijela koštati približno čak milijardu dolara. Zapanjujuća količina novca potrebna za izgradnju jednog svemirskog odijela sa opremom mogla bi da odloži misije, jer NASA ima teškoća sa finansiranjem.

Sljedeća generacija svemirskih odijela u razvoju naziva se xEMU (Exploration Extravehicular Mobility Unit - Jedinica za istraživanje i mobilnost van vozila) i fokusira se na bezbjednost astronauta. Ova odijela, takođe, imaju najsavremeniju komunikacionu tehnologiju i zamjenljive mehanizme tako da mogu da se koriste za različite svemirske destinacije. Zbog visoke cijene xEMU svemirskog odijela, NASA nema dovoljno sredstava da ispuni svoj cilj. Sada pokušavaju sa drugačijim pristupom i razmatraju okretanje privatnom sektoru, kako bi kreirali svemirska odijela sljedeće generacije.