B.Bu. [ n1 ]

NAUČNICI UPOZORAVAJU 

Temperature na Sjevernom polu 20 stepeni iznad prosjeka

U nedjelju, 2. februara 2025. godine, temperature na Sjevernom polu su porasle više od 20 stepeni Celzijusa iznad prosjeka, prelazeći prag za topljenje leda. Ovaj fenomen je izazvao zabrinutost među naučnicima, jer se dešava usred zime, kada bi temperature na sjevernoj polulopti trebalo da budu najniže.

Prema podacima meteoroloških modela iz Evrope i SAD, temperature na sjeveru Svalbarda, u Norveškoj, već su proteklog vikenda bile 18 stepeni više od prosjeka za period od 1991. do 2020. godine, a stvarne temperature su bile blizu tačke topljenja leda od 0 stepena Celzijusa. Do nedjelje je ova anomalija porasla na više od 20 stepeni, piše Gardijan.

Mika Rantanen, naučnik sa Finskog meteorološkog instituta, naglasio je da je ovo bio „veoma ekstreman događaj zimskog zagrijavanja“. Iako nije najekstremniji ikada zabilježen, ipak je na gornjoj granici onoga što može da se dogodi na Arktiku.

Povećanje temperatura na globalnom nivou zbog sagorijevanja fosilnih goriva poraslo je za oko 1,3 stepena Celzijusa od preindustrijskog perioda, a polovi planete se zagrijavaju mnogo brže, jer otapanje reflektivnog morskog leda doprinosi ubrzanju tog procesa.

Ovaj porast temperature izazvao je veoma topla ljeta i izuzetno blage zime.

„Neobično blage temperature u dubokoj polarnoj zimi povezane su sa niskim pritiskom nad Islandom, koji je usmjeravao snažan tok toplog vazduha prema Sjevernom polu. Dodatno, veoma topla mora u sjeveroistočnom Atlantiku pojačavaju ovo zagrijavanje uzrokovano vjetrovima”, objašnjava Džulijen Nikolas, naučnik iz EU Copernicus Climate Change Service.

Mada je ovaj tip događaja relativno rijedak, sličan događaj desio se i u februaru 2018. godine. Naučnici nisu u mogućnosti da procijene njegovu učestalost bez daljih analiza.

Zemljina temperatura najbrže raste na Arktiku
Podaci Kopernikusa pokazuju da su prosječne dnevne temperature na Sjevernom polu u nedjelju bile više od 20 stepeni iznad prosjeka, a stvarne temperature iznad -1°C sve do 87. stepena sjeverne geografske širine. Ovi podaci potvrđeni su i putem arktičke snježne boje koja je u nedjelju zabilježila temperaturu od 0,5 stepena Celzijusa.

Od 1979. godine zemljina temperatura raste četiri puta brže na Arktiku nego na globalnom nivou, a ekstremna toplota postaje sve češća i intenzivnija.

Temperature koje prelaze nulu predstavljaju poseban problem, jer uzrokuju topljenje leda. Dirk Noc, klimatski naučnik sa Univerziteta u Hamburgu, napominje da „ne postoji sumnja u vezi sa tim da će led nestajati sve više i više dokle god temperature budu rasle”.

Notc je u svom istraživanju iz 2023. godine istakao da će arktički ljetnji morski led biti izgubljen čak i uz drastične smanjenje emisije gasova koji zagrijavaju planetu.

„Očekujemo da će Sjeverni okean izgubiti svoj pokrivač leda tokom ljeta u narednih dvadeset godina“, rekao je Noc.

„Ovo će vjerovatno biti prvi pejzaž koji će nestati zbog ljudskih aktivnosti, što ponovo pokazuje koliko smo mi ljudi postali moćni u oblikovanju lica naše planete”.