NA DANAŠNJI DAN...

"Ljudi i događaji" - 1. januar

"Ljudi i događaji" Radija i Televizije Crne Gore podsjeća na najvažnije događaje koji su se dogodili na današnji dan.

45. godine p.n.e.
stupio je na snagu novi Julijanski kalendar, kojim je Gaj Julije Cezar, prema savjetima grčkog astronoma iz Aleksandrije Sosigena, reformisao računanje vremena tako što je za početak godine odredio 1. januar umjesto prvog marta. Papa Grgur XIII reformisao je taj kalendar 1582. što je najveći broj zemalja prihvatio, dok su Julijanski kalendar zadržale srpska, ruska i još neke pravoslavne crkve.

1582.
Portugalski moreplovci uplovili su u zaliv Guanabara i nazvali to mjesto Rio de Žaneiro, što znači Januarska Rijeka. Grad koji je bio prestonica Brazila do 1960. kada je za glavni grad određena novoizgrađena Brazilija.

1823.
Rođen je mađarski pjesnik Šandor Petefi, jedan od vođa nacionalnog pokreta 1848. Smatra se najtalentovanijim i najboljim mađarskim lirskim pjesnikom 19. vijeka.

1863.
Tokom Američkog građanskog rata, predsjednik SAD Abraham Linkoln potpisao je Zakon o oslobađanju robova.

1871.
Posebnom vojnom uredbom, Crnogorska vojska podijeljena je na 23 bataljona redovne vojske, šest bataljona garde i na jednu bateriju topova. Sva 23 bataljona redovne vojske grupisana su u šest brigada: Katunsku, Hercegovačku, Bjelopavlićku, Pipersko-bratonoško-rovačku, Moračko-vasojevićku i Riječko-crmničku.

1894 .
U Baru je održan prvi glagoljski pontifikat u Crnoj Gori, odnosno služba na staroslovenskom jeziku u katoličkoj crkvi. Služio je arcibiskup Šimun Milinović, a knjaza Nikolu zastupao je Božo Petrović sa izaslanicima. Službi je prisustvovao veliki broj katolika i pravoslavnih, kao i predstavnici vlasti. Uz konkordat, to je bilo jedno od važnih pitanja za Barsku arcibiskupiju.

1895.
Štampan je književni časopis »Luča«, publikacija Društva »Gorski vijenac«. Časopis je izlazio jednom mjesečno, a urednik je bio profesor Lazar (T.) Perović. «Luča« je u svim mjestima u Crnoj Gori imala saradnike, članove književnih odbora, kao i predstavnike u inostranstvu. Okupljala je nekoliko stotina saradnika.

1897.
Svečano je otkriven spomenik vladici Danilu, osnivaču dinastije Petrović-Njegoš, na Orlovom kršu iznad Cetinjskog manastira. Odluku da se vladici Danilu Šćepčevu Petroviću podigne spomenik na Cetinju i da se njegovi posmrtni ostaci iz manastira Podostrog kod Budve prenesu na Orlov krš, donesena je 1893, kada je slavljena 200. godišnjica vladavine Petrovića. Ideju i nacrt za spomenik uradila je knjeginjica Jelena, kćerka knjaza Nikole, a u njegovoj izgradnji učestvovali su francuski arhitekta Fruše i vajar Moro Votijer. Radovima je rukovodio inženjer Andrija Radović. Mauzolej vladike Danila, od kamena s Ljubovića, sagradili su korčulanski i domaći majstori.

1915.
Rođen je pisac Branko Ćopić. Humorista, autor rodoljubive i dječije poezije, jedan je od najplodnijih i najpopularnijih jugoslovanskih pisaca u periodu poslije II svjetskog rata. Poznata Ćopićeva djela: «Pod Grmečom«, «Doživljaji Nikoletine Bursaća«, «Gluvi barut«, «Osma ofanziva«, «Bašta sljezove boje« – za koju je dobio Njegoševu nagradu.

1950.
Otvoreno je Narodno pozorište u Kotoru, koje je radilo u prostorijama današnjeg Centra za kulturu.

1994.
U SR Jugoslaviji rast cijena dostigao je fantastičnu cifru od
315. 563. 558 odsto. Cijene su se u prosjeku povećavale 62 odsto dnevno, dva odsto na sat i 0,029 odsto u minutu.

2002.
U platni promet Crne Gore, umjesto njemačke marke, uveden je euro kao zvanična valuta. Konverzija marke i ostalih zapadnoevropskih valuta u euro trajala je do kraja marta. Uvođenje eura obrazloženo je kao olakšica u prometu robe i usluga i u međunarodnoj komunikaciji Crne Gore i njenom uključivanju u evropske ekonomske tokove.