B.Č.J. [ Beta ]

POVRATAK SUPERSONIČNIH LETJELICA

NASA predstavila novi supersonični avion X-59

Američka svemirska agencija NASA i poznati američki proizvođač aviona Lokid Martin predstavili su novi supersonični avion X-59 koji će, u bliskoj budućnosti, omogućiti povratak supersoničnih letjelica u putnički saobraćaj širom svijeta.

Za razliku od svog prethodnika Konkorda, X-59 će biti veoma tih i dostizaće brzinu od oko 1.500 kilometara na sat, a prevazilaženje brzine zvuka biće praćeno tihim zvučnim udarom, "ne glasnijim od zvuka zalupljenih vrata od automobila", kažu stručnjaci američke svemirske agencije.

Razvoj te supersonične letjelice i novih tehnologija ugrađenih u ovaj projekat počeo je 2016. Proizvođači se nadaju da će za koju godinu ovakav avion kao i letjelice bazirane na istoj tehnologiji, sa novim dizajnerskim rješenjima koja doprinose velikim uštedama i značajnom povećanju brzina leta, zauzeti važno mjesto u globalnom komercijalnom vazdušnom saobraćaju.

Stručnjaci NASA navode da su pojedina rješenja u konstruisanju X-59 preuzeta od nekih postojećih modela aviona. Tako je tehnologija stajnog trapa pozajmljena od F-16, dok je sistem za održavanje sigurnosti istovetan sa konstrukcionim rješenjima letjelice F-15.

Međutim, revolucionarno nova rješenja primijenjena su u dizajnu ovog aviona i to ga čini gotovo nečujnom u poređenju sa svim prethodnim supersoničnim modelima. Interesantno je da X-59 nema prednje prozore što doprinosi izuzetno efikasnoj aerodinamici.

Piloti u ovoj letjelici nemaju direktan pogled iz kabine ali na ekranima, putem specijalno postavljenih kamera, dobijaju realnu sliku okoline. Letjelica, koja je dugačka 30,3 metra i široka devet metara široka, trenutno je u završnoj fazi ispitivanja koje će biti okončana polovinom ove godine kada se planira i prvi let.

Supersoničnom Konkordu je zbog velike buke, koju je proizvodio tokom letjenja, bio zabranjen saobraćaj iznad naselja i avion je mogao da saobraća samo iznad vodene površine, odnosno okeana, što je ograničilo njegovu ekonomsku isplativost. Zbog velikih troškova održavanja i enormnih troškova goriva povratna karta takvom transatlantskom letjelicom u prosjeku je koštala oko 12.000 američkih dolara.

Taj bučni avion imao je dozvolu da leti samo preko Atlantskog okeana povezujući Pariz i London sa Njujorkom i sa Vašingtonom. Konkord je prestao da leti 2003. godine nakon teške nesreće Er Fransove letjelice u kojoj su zbog zapaljenog motora, nakon pada, 2000. godine poginula 103 putnika.