M.M.Lj. [ Mina Business ]

EVROPA SAD 2

Inspekcija i sindikati kontrolišu povećanje plata

Zaposleni koji sumnjaju da im poslodavac nije obračunao oktobarske zarade u skladu sa izmjenama zakona iz programa Evropa sad 2 i Opštim kolektivnim ugovorom, mogu se obratiti Inspekciji rada ili Uniji slobodnih sindikata, ukoliko su njeni članovi.

Isplata oktobarskih zarada trebalo bi da počne danas, pišu Vijesti.

Od 1. oktobra stupile su na snagu izmjene Zakona o obaveznim socijalnim doprinosima, kojim je ukinut doprinos za penziono osiguranje na teret poslodavca od 5,5 odsto bruto zarade, a doprinos za zaposlenog smanjen sa 15 na deset odsto, pišu Vijesti.

Tada je stupila na snagu i izmjena zakona o radu kojim se minimalna zarada povećava sa 450 na 600 EUR za zaposlene na radnom mjestu kojim se zahtjeva školska sprema do petog stepena obrazovanja, a na 800 EUR za radna mjesta koja su sistematizacijom definisana za visoku školsku spremu sa šestim i većim stepenom obrazovanja.

Svi ostali zaposleni, koji nijesu obuhvaćeni povećanjem minimalne zarade, treba da dobiju uvećane neto zarade za oktobar za oko šest odsto na osnovu smanjenje stope doprinosa za PIO sa 15 na deset odsto bruto zarade.

Za poslodavce sa smanjuju doprinosi za 5,5 odsto bruto zarade i oni nijesu obavezni da za taj dio dodatno povećaju zarade zaposlenima iako su neki to najavili. Ako poslodavci imaju više radnika za koje moraju povećati minimalne zarade nego zaposlenih za koje im se smanjuje trošak doprinosa, oni mogu biti i u gubitku po programu Evropa sad 2.

Inspekcija rada, u čijoj nadležnosti je kontrola zakonitog obračuna zarada od prošlog mjeseca ponovo djeluje pri Ministarstvu rada, zapošljavanja i socijalnog dijaloga.

Iz Unije slobodnih sindikata (USSCG) su kazali Vijestima da imaju veliko interesovanje članica oko nedoumica u vezi sa obračunom zarada, koje će rješavati zajedno sa nadležnim, kao i da tek od sjutra očekuju veći interes zaposlenih.

“Svi zaposleni koji su imali nedoumice u vezi sa navedenim obračunom su se već uveliko počeli obraćati USSCG, a tek nakon isplate prve zarade po programu Evropa sad 2 očekujemo povećano interesovanje zaposlenih. USSCG je tu, kao i uvijek, da ukaže na eventualne propuste, ali i usmjeri zaposlenog na pravu adresu kod nadležnih institucija”, naveli su predstavnici te sindikalne centrale.

Prema navodima iz zakona, minimalnu zaradu od 600 EUR imaće zaposleni na radnom mjestu od prvog do petog stepena stručne spreme, koji imaju ugovor o radu na puno radno vrijeme. Pravo na uvećanu minimalnu zarade nemaju oni koji imaju ugovore o radu na manje od punog radnog vremena i koji rade na osnovu ugovora o djelu, privremenim i povremenim poslovima ili drugim oblicima angažovanja koji nijesu ugovor o radu.

Ono što je bilo sporno je da li se minimalna zarada od 800 EUR odnosi na sve zaposlene sa visokim obrazovanjem, ali je zakonom definisano da se to odnosi na radna mjesta koja su sistematizacijom i ugovorom o radu definisana kao ona za koje je potrebna viša škola ili fakultet. Odnosno zaposleni mora u ugovoru o radu mora provjeriti kako mu je definisano radno mjesto.

Iz USSCG su, na pitanje da li ima prostora da poslodavac izbjegne obavezu povećanja minimalne zarade na 600 ili 800 EUR, odgovorili da se zarada isplaćuje isključivo prema radnom mjestu koje zaposleni pokriva prema sistematizaciji.

„Dakle, zaposleni koji rade na radnom mjestu na kojem se zahtijeva stručna sprema od NK do SSS moraju imati zaradu od najmanje 600 EUR, dok zaposleni koji rade na radnom mjestu na kojem se zahtijeva stručna sprema od VK do VSS moraju imati zaradu od najmanje 800 EUR. U pitanju je imperativna obaveza poslodavca i on je nikako ne može izbjeći, odnosno može da pokuša, ali zaposleni ima zakonske mehanizme kako da ga natjera da tu obavezu ispoštuje”, naveli su iz USSCG.

Povećanje minimalne zarade, uz ono što već piše u Opštem kolektivnom ugovoru (OKU), uslovile su da su novi iznosi minimalnih zarade postale osnovice za obračun, odnosno da se na te iznose moraju dodati sve nadoknade koja zaposleni ostvari u tom mjesecu.

“Situacija je ovdje ista kao prilikom uvođenja programa Evropa sad 1, gdje se podrazumijeva da sva uvećanja iz rada, kao npr. noćni, praznični, prekovremeni rad, pripravnost, rad nedjeljom, moraju biti obračunati i isplaćeni, odnosno dodati na iznos minimalne zarade, dok je izuzetak i dalje minuli rad koji ‘ulazi’ u iznos minimalne zarade zaposlenog”, naveli su iz USSCG.

Iz Ministarstva finansija nijesu odgovorili na pitanja Vijesti o obračunu zarada u javnom sektoru, koliko sada ima ukupno zaposlenih koji primaju zarade iz državnog budžeta i koliko njih će primiti minimalnu.