Danijel Garić

OGROMAN KARBONSKI OTISAK

Tekstilna industrija treći najveći zagađivač u Evropi

Posljednji izvještaj Evropske agencije za životnu sredinu (EEA) "Tekstil i životna sredina: Uloga dizajna u evropskoj kružnoj ekonomiji" pokazuje da je tekstil u 2020. godini izazvao treći najveći pritisak na vode i zemljište, kao i da drži peto mjesto u upotrebi sirovina i emisija gasova staklene bašte. Po prosječnom stanovniku u Evropskoj uniji (EU), potrošnja tekstila zahtijevala je devet kubnih metara vode, 400 kvadratnih metara zemlje, 391 kilogram sirovina i izazvala je karbonski otisak od oko 270 kilograma. Ogromna većina korišćenja resursa i emisija dogodila se van Evrope.

Izvještaj EEA takođe razmatra kako kružni poslovni modeli i dizajn mogu smanjiti negativne uticaje proizvodnje i potrošnje tekstila zadržavanjem njegovih vrijednosti, a, s druge strane, povećanjem upotrebe recikliranih materijala. Ovo zahtijeva tehničke, društvene i poslovne inovacije, podržane politikom, obrazovanjem i promjenama u ponašanju potrošača.

Ključni aspekt za povećanje postojanosti tekstilnih proizvoda je njihov dizajn. Tzv. kružni dizajn podrazumijeva pažljiv odabir materijala, bezvremeni izgled i multifunkcionalnost odjeće, on može omogućiti dužu i ponovnu upotrebu proizvoda, produžavajući životni ciklus tekstila. Prema izvještaju EEA, optimizacija korišćenja resursa i smanjenje emisija u fazi proizvodnje bi takođe ublažili negativne uticaje, kao i bolje sakupljanje, ponovnu upotrebu i recikliranje odbačenog tekstila.

Tekstil je glavni izvor zagađenja mikroplastikom, uglavnom kroz otpadne vode iz ciklusa pranja, ali i kroz proizvodnju, nošenje i odlaganje odjevnih predmeta na kraju životnog vijeka. EEA izvještaj „Mikroplastika iz tekstila: ka kružnoj ekonomiji za tekstil u Evropi“ bavi se ovom specifičnom vrstom zagađenja, naglašavajući tri ključne mjere prevencije: održivi dizajn i proizvodnja, kontrola emisija tokom upotrebe i poboljšana prerada na kraju životnog vijeka.

EEA tvrdi da bi se zagađenje moglo smanjiti korišćenjem alternativnih proizvodnih procesa ili instaliranjem filtera u mašine za pranje veša u domaćinstvu, te razvojem blažih deterdženata i generalno boljoj brizi o odjeći. Konačno, sakupljanje tekstilnog otpada, tretman i upravljanje otpadnim vodama dodatno bi smanjilo curenje štetnih materija u životnu sredinu.