Holger Šmit (SWR), Mihael Gečenberg (ARD)  [ DW ]

27. 11. 2025. 13:29

Napad na Sjeverni tok – osumnjičeni stiže u Njemačku

Mehurići gasa i pjena na Baltičkom moru. Kada su se 26. septembra 2022. pojavili prvi snimci morske površine nakon uništenja cijevi gasovoda Sjeverni tok, uzrok je još uvijek bio nejasan. Nije se znalo da li je u pitanju nekakav kvar ili napad na gasovod?

Istrage njemačkih i skandinavskih bezbjednosnih vlasti postepeno su otkrivale šta se dogodilo na morskom dnu – tri od četiri dijela cjevovoda dignuta su u vazduh.

Njemački istražitelji su uvjereni: komandant direktno odgovoran za tim za sabotažu bio je Serhij K, Ukrajinac koji je vjerovatno u to vrijeme bio vojnik u ukrajinskoj vojsci. Nakon hapšenja u Italiji krajem avgusta i nekih sudskih postupaka, sada se izručuje Njemačkoj.

Jahta „Andromeda“

Ubrzo nakon eksplozija, njemačko Savezno tužilaštvo preuzelo je slučaj i formiralo zajednički istražni tim Savezne policije i Savezne kancelarije kriminalističke policije (BKA). Tražeći plovilo koje je možda korišćeno u napadu, istražitelji su početkom 2023. naišli na jedrilicu „Andromeda“. To plovilo tipa Bavaria Cruiser 50, dugačko 15 metara, počinioci su navodno iznajmili od jedne kompanije na njemačkom ostrvu Rigen na Baltičkom moru.

Forenzičari su na brodu pronašli brojne tragove, uključujući fragmente DNK i otiske prstiju, kao i mikroskopske ostatke korišćenog eksploziva.

Potjernice za posadom

Istražitelji su korak po korak uspjeli da identifikuju i članove posade. Jedinica komandosa u početku se sastojala od šest ljudi, a tokom operacije je narasla na sedam, uključujući i jednu ženu. Sve su to bili ukrajinski državljani.

Njemački Savezni generalni tužilac, Jens Romel, podnio je zahtjev da se raspiše nekoliko potjernica. Međutim, kada je jedan muškarac, vjerovatno jedan od ronilaca, prošle godine pronađen u Poljskoj, on je pobjegao u Ukrajinu kako bi izbjegao ekstradiciju Njemačkoj. Kada je nedavno ponovo uhapšen u Poljskoj, tamošnji sud je, suprotno standardnim međunarodnim sporazumima, odbio njegovu ekstradiciju.

Serhij K. je takođe dugo pokušavao da se pravno bori protiv svoje ekstradicije Njemačkoj. Međutim, svi italijanski sudovi potvrdili su validnost evropskog naloga za hapšenje protiv njega. Italijanski sud nije prihvatio pravni argument njegovog italijanskog advokata da Njemačka nije nadležna.

Serhij K. će tokom ovog četvrtka (27. novembar 2025.) helikopterom biti prebačen u Karlsrue. Pred istražnog sudiju Saveznog suda pravde biće izveden već u petak ujutru.

Advokat negira krivicu

Tamo ga čeka Ilona Menake iz berlinske advokatske firme specijalizovane za krivično pravo, koja takođe ima ukrajinske korijene. „Naš klijent negira djela za koja je optužen, a mi odbacujemo sve optužbe protiv njega“, rekla je Menaker za javni servis ARD.

Advokatkinja ujedno ukazuje na tačku koja bi njemačkom tužilaštvu mogla da izazove glavobolje – moguću proceduralnu prepreku prema međunarodnom pravu, odnosno tzv. „funkcionalni imunitet“. Naime, ako je Serhij K. počinio djelo kao ukrajinski vojnik van njemačke teritorije, on onda možda neće moći da bude krivično gonjen.

„Ako postoji funkcionalni imunitet, njemačka nadležnost se ne primjenjuje i fizička lica ne mogu biti krivično gonjena“, tvrdi njegova advokatkinja.

U svakom slučaju, u petak će fokus prvenstveno biti na produženju pritvora i potencijalnom riziku od bjekstva.