Katrin Šmid (Brisel, ARD)  [ DW ]

07. 07. 2025. 12:05

Sve više graničnih kontrola, a EU je nemoćna

Poljska je sada dvanaesta od 29 zemalja šengenskog prostora koja je uvela granične kontrole. To je direktna reakcija na pojačane njemačke kontrole.

Nije ni čudo, kaže evropski poslanik Evropske narodne partije Paskal Arimon. Ideja da granične kontrole nisu tako loše i da su provjerena mjera je, kaže on, očigledna.

„Ali upravo zato se s takvim kontrolama mora postupati s velikim oprezom i uvijek ih razmatrati u evropskom kontekstu“, kaže Arimon, poslanik iz belgijskog pograničnog regiona.

On poziva Evropsku komisiju da sprovede pravnu reviziju o tome da li su mjere u skladu sa članom 25. Šengenskog kodeksa.

Moguće privremene kontrole

Član 25. dopušta državama da privremeno ponovo uvedu kontrole na unutrašnjim granicama – na deset dana, ad hok i potpuno nezavisno, ako postoji početna pretnja – na primjer, naznaka terorističkog napada.

Nakon toga, privremene kontrole od šest mjeseci do – u izuzetnim slučajevima – dvije godine moguće su ako postoji prijetnja javnom redu ili unutrašnjoj bezbjednosti, navodi se u Šengenskom kodeksu.

To bi takođe mogla biti posljedica velikog priliva migranata, na primjer.

Granične kontrole kao krajnja mjera

Evropska komisija stalno podsjeća na uslove: kontrole moraju biti vremenski i prostorno ograničene te se koristiti kao krajnja mjera.

I susjedne zemlje i Evropska komisija moraju biti obaviještene, prema riječima portparola Komisije Markusa Lamberta. Stoga su, kaže on, u bliskom kontaktu sa svima pogođenima.

Ali stalno se pokazuje sljedeće: Evropska komisija spremna je da zažmuri kada sve duže traje.

Na primjer, kontrole su na snazi na bavarskoj granici s Austrijom od jeseni 2015. Danska je zvanično ponovo uspostavila kontrole na svojoj granici s Njemačkom prije osam godina.

Komisija ne može zabraniti prijavljene granične kontrole. Može samo dati mišljenje o njihovoj korisnosti i srazmernosti.

Pitanje srazmernosti ostaje otvoreno

Ostaje otvoreno pitanje u kojoj je mjeri trenutno srazmerno imati granične kontrole širom Evrope.

Uz Poljsku i Njemačku, Francuska, Holandija, Austrija, Italija, Slovenija, Danska, Švedska, Norveška, Španija i Slovačka trenutno imaju na snazi granične kontrole. Belgija – kao 13. zemlja – planira da započne proces ovog ljeta.

U svakom slučaju, težak trend, kaže komesar EU za unutrašnje poslove Magnus Bruner, podsjećajući na postignuća Šengena: „Ovo mora da se zaustavi, naravno. I moramo da obavimo svoj posao kao Evropska komisija.“

Pakt o azilu i migracijama mora se sprovesti što je brže moguće, apeluje on. „I naravno, pozivamo i države članice da to učine brže“, kaže on.

Mnogi u Briselu računaju na to. Šengen bi se mogao spasiti ako Pakt o azilu i migracijama stupi u potpunosti na snagu od ljeta 2026. godine.

Dakle, postoji nada. Prije svega, uz bolju zaštitu spoljašnjih granica Evrope.