Lukas Viler (HR)  [ DW ]

03. 06. 2025. 07:50

Odakle dolaze milijarde za novo zaduženje Njemačke?

Njemačka vlada ulaže milijarde evra. Zbog toga će država morati da uzme više novih kredita. Sve to treba organizovati, a za sprovođenje tih mjera odgovorna je malo poznata Savezna Finansijska agencija (Finanzagentur GmbH) sa sjedištem u Frankfurtu na Majni. Ona će u predstojećim godinama imati znatno više posla i to zahvaljujući saveznom paketu pomoći u vrijednosti više milijardi. To je jedan od centralnih projekata nove demohrišćansko-socijaldemokratske vlade kancelara Fridriha Merca.

Kako njemačka država u stvari dolazi do novca? Preko državnih obveznica. „Samo institucionalni ulagači mogu direktno putem Finansijske agencije da učestvuju u aukciji državnih obveznica i to s najmanje milion evra“, objašnjava Artur Bruner, berzanski posrednik u banci ICF: „U načelu, svaka kreditna institucija ili firma mogu da se prijave kod Finansijske agencije. Ali, moraju da imaju sjedište u Evropskoj uniji ili u Evropskom ekonomskom prostoru – dakle u zemljama EU, kao i u Lihtenštajnu, Islandu, Norveškoj ili Švajcarskoj.“

Državne obveznice za fizička lica

Fizička lica od 2013. više ne mogu direktno da kupuju državne obveznice putem Finansijske agencije, ali i dalje mogu da kupuju i prodaju državne obveznice na berzama.

Njemačke savezne obveznice izdaju se nedeljno, u zavisnosti od ponude i potražnje. Finansijska agencija pritom se nada da će imati što niže troškove kamata za Saveznu vladu.

Naravno, institucionalni ponuđači žele što više kamate na svoje obveznice. Dogovor se postiže u aukcijskom postupku koji nije javan, objašnjava Bruner: „Postupak je standardizovan i odvija se putem elektronskog sistema za nadmetanje. Sistem vodi njemačka centralna banka, Bundesbanka. Članovi grupe tamo unose svoje ponude, odnosno unose ih u sistem. Finansijska agencija zatim dodeljuje obveznice za ponuđene iznose u veoma kratkom roku.“

Računar automatski bira različite scenarije iz niza ponuda, s različitim mogućnostima optimalne raspodele obveznica. Koji će računarski generisan scenario da bude primjenjen, odnosno ko će koliko obveznica da dobije i uz koju kamatnu stopu – to zatim odlučuje stručna komisija Finansijske agencije u saradnji sa Bundesbankom i Saveznim ministarstvom finansija.

Ko ulaže u njemačke državne obveznice?

Savezne obveznice i dalje su veoma tražene na svetskom tržištu kapitala, kaže direktor Savezne finansijske agencije Tamo Dimer: „Većina papira zapravo se nalazi u zemljama Evrope, ali ima ih i van Evrope, posebno u Aziji.“

Tipični kupci vrijednosnih papira su oni koji imaju interes za likvidnošću. „Dakle, to su središnje banke, državni fondovi koji igraju važnu ulogu na međunarodnoj razini, kao i mirovinski fondovi.“

Može li njemačka vlada da ostane bez kreditora?

Nije realno da će Saveznoj njemačkoj vladi ponestati kreditora, čak i uz rastuću državnu potrošnju, smatra Dimer. Direktor Agencije takođe kaže da je već uračunato to da povećana sredstva naravno znače i veće troškove kamata, jednostavno zato što su iznosi veći. A kamatne stope koje se na to plaćaju odgovaraju tržišnim prinosima.

Nakon što su najavljeni novi planovi zaduživanja Savezne vlade, kamate na državne obveznice znatno su porasle, recimo u februaru s 2,4 odsto na 3 odsto. Trenutno su se kamate stabilizovale na oko 2,5 odsto za period od deset godina.

Dugi niz godina kamate su za njemačku vladu, zahvaljujući intervencijama Centralne banke, bile izuzetno niske. Od kraja 2019. do 2022. kamate su čak bile i negativne. Ulagači su tada bili spremni i da se odreknu kamata u zamjenu za relativno sigurnu investiciju. Trenutno, zbog nesigurne američke carinske politike, sve više kapitala ulazi u evropske i njemačke državne obveznice.