Kristof Štrak  [ DW ]

04. 03. 2025. 10:20

„Cunami antisemitizma“ na njemačkim univerzitetima

Lahav Šapira je drastičan primjer: početkom februara 2024. napadnut je i pretučen na ulici u Berlinu, zbog čega je završio u bolnici. Suđenje osumnjičenom napadaču, zapravo bivšem Šapirinom kolegi sa studija, počinje 8. aprila.

Teroristički napad Hamasa na Izrael 7. oktobra 2023. i neminovna reakcija Izraela na taj napad izazvali su ogromne reakcije i na njemačkim univerzitetima. Među studentima je mnogo onih porijeklom iz muslimanskih zemalja, a brojne akcije „podrške“ Palestincima brzo su prerasle u otvorene antisemitske manifestacije, pri čemu su prve žrtve bili relativno malobrojni studenti jevrejske vjeroispovesti.

Udruženje jevrejskih studenata Njemačke (JSUD) i Američki jevrejski komitet (AJC) optužuju nadležne, jer njihovi studenti, kako kažu, moraju da žive u atmosferi straha, prepušteni sami sebi.

U upravo predstavljenom izvještaju o antisemitizmu na njemačkim univerzitetima, dosadašnja predsjednica Udruženja jevrejskih studenata Hana Vajler tvrdi da su doživjeli „pravi cunami antisemitizma“ na njemačkim univerzitetima. Ne samo brutalan napad na Šapiru, već i niz blokada njemačkih univerziteta „takozvanim propalestinskim protestnim kampovima“, gdje se podrška Palestincima vrlo brzo pretvarala u otvoreno iskazivanje mržnje prema Jevrejima i državi Izrael, za koju se govorilo da „mora nestati sa geografske karte“.

U Berlinu je najgore

Udruženje se takođe žali na nedostatak pouzdanih istraživanja o antisemitskim napadima, ali podaci Njemačkog istraživačkog i informativnog centra za antisemitizam, navedeni u ovom izvještaju, ukazuju na ozbiljan problem: na njemačkim univerzitetima je 2021. godine zabilježeno 16 antisemitskih incidenata, godinu kasnije 23, a 2023. čak 151.

Hana Vajler upozorava da je to problem s kojim se svi moraju suočiti: „Studenti i studentkinje jevrejske vjeroispovesti su u posljednjih 17 mjeseci postali eksperti za antisemitizam na univerzitetima – željeli to ili ne“, kaže predsjednica udruženja. Neki od njih više se nisu usuđivali da dolaze na predavanja i vježbe, što je uticalo i na njihov akademski uspjeh.

Direktor AJC Berlin, Remko Lemhajz, govori o pravoj „eksploziji“ antisemitskih ispada na njemačkim univerzitetima nakon 7. oktobra 2023. Takvih incidenata bilo je na visokoškolskim ustanovama širom Njemačke, ali epicentar antisemitizma svakako je bio Berlin. Na univerzitetima u glavnom gradu bilo je više protestnih blokada, a nakon toga su se na zidovima redovno pojavljivali grafiti mržnje, ne samo prema Izraelu, već i prema svim Jevrejima.

Koliko su odgovorni i sami univerziteti?

U ovom izvještaju iznose se i politički zahtjevi: antisemitski motivisana krivična djela moraju imati sudske posljedice za počinioce, a neophodno je i obavezno informisanje o modernim oblicima antisemitizma na njemačkim univerzitetima. Takođe, postoji potreba za institucijom kojoj bi se žrtve antisemitizma mogle obratiti, kao i za zabranom antisemitskih manifestacija, organizacija i akcija na prostorima univerziteta u Njemačkoj.

Hana Vajler smatra da su uprave univerziteta radije ostajale po strani i da se intervencije protiv antisemitizma „ne podrazumijevaju same po sebi“. Čak i u slučaju Lahava Šapire ne vodi se samo krivični postupak protiv napadača, već je Šapira tužio i Slobodni univerzitet u Berlinu.

Kako otkrivaju novinari ZDF-a, u tužbi se navodi da univerzitet „nije preduzeo odgovarajuće mjere“ kako bi spriječio antisemitsku diskriminaciju tužioca i drugih jevrejskih studenata ili kako bi to suzbio u svojoj strukturi. Univerzitet je, prema optužnici, dozvolio „da se antisemitska retorika pretvori u djela“, čime je prekršio svoje obaveze kao visokoškolska ustanova prema zakonima grada-pokrajine Berlina.

Sudska rasprava po ovoj tužbi trebalo bi da bude održana ovog ljeta, a javnost s velikim interesovanjem očekuje odgovor na ključno pitanje: u kojoj mjeri su uprave univerziteta odgovorne za borbu protiv mržnje prema Jevrejima?

Međutim, predsjednica Udruženja jevrejskih studenata Njemačke, Hana Vajler, neće prisustvovati tim raspravama – ovog vikenda udruženje bira novo rukovodstvo, a ona se više neće kandidovati. Priznaje da namjerava na neko vrijeme da napusti Njemačku i da joj je potreban „odmak od Njemačke“ nakon dvije godine provedene na čelu JSUD-a.

*ovaj članak je najprije objavljen na njemačkom jeziku