- Hronika
- Kolumne
-
Radio
- Izdvajamo
-
Emisije
- Novosti dana
- Dokumentarni program
- Pop top
- Europuls
- Zrno po zrno
- Radio ordinacija
- Kulturna panorama
- Zelena priča
- Epoleta
- +382
- Spona
- Svijet jednakih šansi
- Matica
- Život po mjeri čovjeka
- Link
- Izokrenuti svijet
- Koracima mladih
- Moja profesija je...
- Sportski program
- Kulturno-umjetnički program
- Koracima prošlosti
- Naučno-obrazovni program
- Muzički program
- RCG
- R98
- Programska šema
- Trofej Radija Crne Gore
- Frekvencije
- Radio drama
27. 01. 2025. 08:52
Čitaj mi:
Kakvu će spoljnu politiku voditi kancelar Merc?
Fridrih Merc se priprema za kancelarski mandat. U govoru o spoljnoj politici u fondaciji „Kerber“ predstavio je razrađen program spoljne i bezbjednosne politike za vladu pod njegovim rukovodstvom.
Predsjednik najveće opozicione stranke, konzervativne Hrišćansko-demokratske unije (CDU), očekuje, a to potvrđuju i ispitivanja javnog mnjenja, da će, nakon parlamentarnih izbora 23. februara, naslijediti socijaldemokratskog kancelara Olafa Šolca.
Opozicioni lider je stanje u svijetu opisao u mračnim tonovima. Prema njegovim riječima, svjedoci smo ne samo „prekretnice“ (pojam koji je skovao kancelar Šolc), već „raskida epoha“.
„Ne pokazuje to samo ruski napad na Ukrajinu. Svjedoci smo erozije principa liberalnog, na pravilima utemeljenog poretka“, rekao je Merc.
Rusija, Kina, Iran i Sjeverna Koreja sarađuju u „revizionističkoj, antiliberalnoj osovini“. Rusiji nije cilj samo Ukrajina, a uskoro bi sjevernokorejske interkontinentalne rakete mogle da dosegnu Sjevernu Ameriku, rekao je Merc.
Ministri moraju da govore funkcionalan engleski
„Rijetko koja predizborna kampanja za Bundestag je bila toliko obilježena spoljnom i bezbjednosnom politikom kao ova“, nastavio je Merc, ističući da je sadašnja vlada u spoljnoj politici zakazala.
Njemački partneri u inostranstvu, prema njegovim riječima, kod predstavnika njemačke vlade mogli su da vide prvenstveno sukobe i nejasnoće. Ministri često nisu učestvovali na sastancima Savjeta EU ili su se uzdržavali od glasanja.
To će se, kaže, s njegovom vladom promijeniti. „Osim toga, za EU neću imenovati nikoga za ministar ili državnog sekretara ko ne govori bar funkcionalan engleski“, najavio je Merc.
U slučaju izborne pobjede, Merc planira da formira nacionalni savez za bezbjednost pri kabinetu kancelara, koji bi formulisao nacionalnu strategiju bezbjednosti. Takođe, univerziteti bi trebalo da dobiju odgovarajuće katedre. Tema spoljne i bezbjednosne politike, smatra šef CDU, u Njemačkoj je generalno premalo zastupljena.
Razvojna politika da služi njemačkim interesima
U budućnosti, predložio je Merc, ne samo spoljna i bezbjednosna, već i razvojna politika, trebalo bi da budu usmjerene prema njemačkim interesima, recimo promovisanju tržišta. Što se tiče azila, trebalo bi da važi sljedeće:
„Zemlja koja u slučaju proterivanja iz Njemačke ne bude primala nazad svoje državljane, ubuduće više ne može da dobija razvojnu pomoć.“
Isto važi i za zemlje koje „imaju sumnjiv odnos prema terorizmu“.
Merc se kasnije osvrnuo i na smrtonosni napad nožem u bavarskom Ašafenburgu koji je počinio jedan Avganistanac, a koji je zapravo već trebalo da napusti Njemačku. U slučaju pobjede kandidata CDU, biće znatno više deportacija i na svim granicama „de fakto zabrana ulaska“ za osobe bez ispravnih putnih dokumenata, a to se odnosi i na one koji su u Njemačku došli kako bi zatražili zaštitu.
Uvođenje tog pravila bio bi uslov za ulazak mogućih koalicionih partnera u vladu pod Fridrihom Mercom. Njegova stranka planira da u Bundestagu podnese predloge za pooštravanje politike prema migracijama i da to stavi na glasanje. Kritičari su odmah istakli da su Mercovi u suprotnosti sa azilantskom politikom EU i da nisu pravno sprovodljivi prema evropskom pravu.
Trampov izbor kao prilika
Fridrih Merc vidi velik prostor za djelovanje posebno u evropskoj politici. Izbor Donalda Trampa nije razlog za paniku, već glasno upozorenje Evropljanima – ali takođe i prilika, smatra on.
„Ne smijemo da se oslanjamo na to da će drugi da rješavaju naše probleme.“
Evropa mora da izgradi sopstvenu odbrambenu industriju koja će moći da konkuriše SAD, ističe Merc. Put, kako je naveo, vodi preko „tri S“ (na engleskom: simplification, standardisation, scale) – pojednostavljenje, standardizacija i (velike) serije.
Na primjer, Evropa ima brojne, različite vrste tenkova, dok SAD imaju samo jedan model. Međutim, predsjednik CDU istovremeno odbija zajedničko finansiranje putem odbrambenih obveznica EU.
Čak i pod Donaldom Trampom, SAD će i dalje biti od izuzetne važnosti za Njemačku i Evropu, uvjeren je Merc. On savjetuje da se EU uzdrži od toga da od nove američke administracije očekuje da se ponaša kao patron i da trezveno istraži zajedničke interese.
Nakon Trampove najave uvođenja uvoznih carina, trebalo bi izbjeći „carinsku spiralu koja bi i Evropljane i Amerikance učinila siromašnijim“.
Merc bi, umjesto toga, Trampu ponudio pozitivnu agendu, uključujući sporazum o slobodnoj trgovini, čak i ako to trenutno djeluje nerealno.
Evropska unija bi takođe trebalo da traži trgovinske sporazume s drugim državama i grupama država, poput država Merkosura u Južnoj Americi. Sporazum o slobodnoj trgovini, potpisan u decembru 2024. u Urugvaju, još moraju da odobre nacionalni parlamenti država-članica EU.
Što se tiče Ukrajine, Merc se približava Šolcu
Što se tiče Ukrajine, mogući budući kancelar zahtijeva „mir u bezbjednosti i slobodi“, umjesto „pokoravanja“ Rusiji.
Ukrajina mora da „dobije rat“, mora da povrati svoj teritorijalni integritet i slobodno da bira saveze. Međutim, mnogi zapadni vojni stručnjaci smatraju da je nerealan povratak svih teritorija koje je okupirala Rusija.
Uprkos zahtjevu za njemačkom podrškom Ukrajini, Merc je takođe naglasio: „Njemačka ne smije da postane strana u ratu.“
To se u potpunosti poklapa s onim što kancelar Olaf Šolc neprestano naglašava. Ali, dok Šolc iz tog stava izvlači zaključak da se uzdrži od slanja oružja Ukrajini, recimo sistema s dalekometnim projektilima Taurus, Merc se, nasuprot tome, više puta zalagao za isporuku Taurusa, iako to u svom govoru sada nije ponovio.
Manje sukoba, više vođstva
U evropskoj politici, Merc kritikuje to što je dosadašnja savezna njemačka vlada zapustila odnose s Francuskom i Poljskom. On želi da „popravi“ te najvažnije veze Njemačke u Evropi. Kao kancelar bi najprije posjetio te dvije zemlje.
Iz njegovog govora takođe je postalo jasno da bi Fridrih Merc kao kancelar ponovo preuzeo veću odgovornost za spoljnu i bezbjednosnu politiku.
„Zadatak kancelara je da obezbijedi da se nesuglasice u kabinetu rješavaju interno, a odluke potom zajednički zastupaju prema spolja“, dodao je. Time je aludirao na nesuglasice u Šolcovoj vladi, predvođenoj SPD-om, a s koalicionim partnerima Zelenima i Liberalima (FDP).
Međutim, Merc bi kao kancelar vjerovatno ponovo bio zavisan od jednog, a možda čak i od dva koaliciona partnera za većinu u vladi. A pitanje je kakve spoljnopolitičke stavove ti mogući partneri imaju.