Dragan Maksimović (Banjaluka)  [ DW ]

25. 12. 2024. 09:34

Banjaluka kreće u blokadu BiH?

Pravni sistem u BiH je urušen, što pokazuje činjenica da se vodi sudski postupak protiv predsjednika Republike Srpske i v.d. direktora Službenog glasnika RS.

Tako bi se ukratko mogao rezimirati stav vladajuće koalicije u Banjaluci. Ona je odlučila da više ne čeka.

Poslanici skupštinske većine usvojili su rano jutros zaključke u kojima zauzimaju stav povodom predloga Zakona o graničnoj kontroli BiH i predloga Zakona o zaštiti ličnih podataka, koji su ranije upućeni Parlamentu BiH i dio su dogovora u okviru paketa ispunjavanja uslova za integraciju u EU – sve zbog „narušavanja Dejtonskog mirovnog sporazuma“.

Zaustavljanje evropskog puta

„Narodna skupština Republike Srpske obavezuje Vladu Republike Srpske da u roku od 30 dana uputi u proceduru Zakon kojim će se urediti procedura razmatranja pitanja o kojima odlučuje Parlamentarna skupština BiH, na način da se o istima prethodno izjasni Narodna skupština Republike Srpske“, piše u zaključku.

Takođe, entitetska Narodna skupština obavezuje Zakonodavni odbor da u Parlament BiH uputi amandmane na Zakon o zaštiti ličnih podataka BiH i izjašnjenje o predlogu Zakona o graničnoj kontroli BiH, te iste dostavi srpskim predstavnicima u Parlamentarnoj skupštini BiH.

Sjednica, na kojoj su usvojeni i zaključci o „urušavanju pravnog poretka BiH“, reakcija je na sudski proces protiv predsjednika RS Milorada Dodika, koji se vodi pred Sudom BiH.

„Suočeni smo sa devijacijom nad devijacijama dozvoljenom od stranog faktora, što je dovelo do toga da se sudi nekome ko radi u skladu sa Ustavom“, rekla je potpredsjednica SNSD-a Željka Cvijanović.

Kao direktan odgovor na sudski proces, za koji predstavnici vladajuće koalicije navode da bi mogao biti okončan u prvostepenom postupku već u januaru, entitetski parlament usvojio je zaključke. U njima se navodi da Dejtonski sporazum krše visoki predstavnik, Ustavni sud BiH, Sud i Tužilaštvo.

Blokada institucija BiH

„Narodna skupština Republike Srpske konstatuje da su u BiH teško narušeni pravni sistem i pravna sigurnost svih građana Republike Srpske i BiH, s obzirom na donošenje nezakonitih odluka od strane svih dosadašnjih visokih predstavnika, ali i Kristijana Šmita, koji nije izabran za visokog predstavnika u skladu sa Aneksom 10 Dejtonskog mirovnog sporazuma“, navedeno je u jednom od zaključaka

Data je instrukcija za stopiranje evropskih integracija Bosne i Hercegovine sve dok se ne uspostave uslovi da se „proces evropskih integracija odvija u skladu sa postulatima demokratije i vladavine prava“.

Sjednica Narodne skupštine zakazana je nakon što Sud BiH nije otkazao ročište Miloradu Dodiku, koji je operisan prije nekoliko dana u Beogradu.

Sud je naveo da je na osnovu sudskog vještačenja utvrđeno da Dodik može prisustvovati suđenju, što je bilo suprotno ljekarskim nalazima iz Beograda i Banjaluke. Naredno ročište zakazano je za 30. decembar.

„Narodna skupština Republike Srpske konstatuje da neustavni Tužilaštvo BiH i Sud BiH vode politički montiran proces protiv predstavnika Republike Srpske, a koji se zasniva na nezakonito nametnutim odlukama Kristijana Šmita“, navedeno je u zaključcima, u kojima se traži i obustavljanje „politički montiranog procesa“.

„Preduzimanje koraka“ i lažni interesi

U jednom od zaključaka zahtijeva se od imenovanih i izabranih predstavnika Republike Srpske u institucijama Bosne i Hercegovine da obustave odlučivanje na nivou BiH, osim u jednom slučaju.

„U slučaju odlučivanja po kojem se vrši prenos nadležnosti sa Republike Srpske na nivo zajedničkih institucija ili se na drugi način ugrožava pozicija Republike Srpske, sve dok Evropska unija ne obezbijedi normalne i pravične uslove i standarde suđenja u BiH“, navedeno je u zaključcima.

„U protivnom, Narodna skupština Republike Srpske će, u cilju zaštite Opšteg okvirnog sporazuma za mir u BiH i ustavnog poretka Republike Srpske, biti prinuđena da preduzme posebne mjere koje će biti u službi zaštite Dejtonskog sporazuma“, zaključuje većina u RS, ne navodeći koje bi to konkretne mjere mogle biti.

Opozicija i kritike

Opozicija smatra da je sjednica farsa kako bi se zaštitio predsjednik RS pred Sudom BiH. Podsjetili su na bezbroj sličnih zaključaka koji su ranije usvojeni, a čija je primjena pala u vodu čim se ispune interesi pojedinaca.

„Milorad Dodik je glavna tačka dnevnog reda na ovoj sjednici, zakoni i prenos nadležnosti su samo maska“, rekao je Nebojša Vukanović, poslanik Liste za pravdu i red.

„Kakav prenos nadležnosti, kakvo srpsko jedinstvo, vama institucije BiH služe da bi se bogatila klijentelistička klika, a ne da bi se štitili interesi Republike Srpske“, rekao je Vukanović.

Jedan za drugim na sjednici su se obraćali i šefovi partija koje čine vlast, ističući važnost zaštite RS kroz sudski proces protiv Dodika.

„Sramno je ponašanje Suda BiH koji ne poštuje čovjeka koji se bori za zdravlje. Prevladava tolika mržnja prema predsjedniku Republike Srpske, kao i prema Srpskoj da žele do 9. januara da mu presude. Sarajevo potcjenjuje mogućnost dogovora, što je pogubno, a to znači da im je cilj da ponižavaju srpski narod“, rekao je Petar Đokić, lider Socijalističke partije.

Interesi i demokratija

Politička analitičarka Tanja Topić smatra da je zanimljiv datum održavanja sjednice i donošenje zaključaka koji vode BiH u političku krizu.

„Skupština RS je postala izvršilac hazarderske politike koja ne razmišlja o posledicama po sam entitet“, kaže Topić, indirektno ukazujući na mogućnost uticaja iz Srbije.

„Ovakvim manipulacijama i zloupotrebama Narodna skupština dovodi sebe u situaciju da bi bilo najbolje da se samoraspusti i sačuva mrvicu dostojanstva“, smatra Topić.

Tužilaštvo Bosne i Hercegovine tereti Dodika za krivično djelo „neizvršavanje odluka visokog predstavnika u BiH“.

Dodik je optužen da je kao predsjednik RS donjeo Ukaz o proglašenju Zakona o izmeni Zakona o objavljivanju zakona i drugih propisa RS, koji se odnose na neprimjenjivanje odluka visokog predstavnika i Ustavnog suda BiH na teritoriji Republike Srpske.