dw.com  [ DW ]

11. 06. 2024. 12:39

Njemački predsjednik poziva na zaštitu ujedinjene Evrope

 

Nakon uspjeha desničarskih stranaka na evropskim izborima, njemački predsjednik Frank-Valter Štajnmajer je tokom ceremoniji  sjećanja na žrtve masakra koje su SS-ovci počinili u Oradur-sur-Glanu na zapadu Francuske u Drugom svjetskom ratu pozvao na odbranu mira u Evropi i Evrope koja je otvorena prema svijetu. Naglasio je da nikada ne smijemo da zaboravimo šta su nacionalizam i mržnja donijeli Evropi.

Povodom 80. godišnjice, njemački predsjednik je zajedno s francuskim predsjednikom Emanuelom Makronom odao počast žrtvama nacističkog masakra u gotovo potpuno uništenom selu.

Ovo je prvi put da jedan njemački predsjednik prisustvuje godišnjici masakra u tom mjestu u Francuskoj. Do sada je to učinio samo još 2013. tadašnji njemački predsjednik Joahim Gauk, kao prvi predstavnik njemačkog političkog vrha.

80. godišnjica SS-masakra

Dana 10. juna 1944. pripadnici SS-divizije „Das Rajh“ su uništili selo Oradur-sur-Glan. Ubili su 643 žitelja sela, žene, djecu, muškarce, a potom su selo spalili. Preživjelo je samo nekoliko ljudi.

Masakr u Oradur-sur-Glanu smatra se najvećim ratnim zločinom nacističke Njemačke na zapadnom ratištu. Samo jedan od oko 150 SS-vojnika umiješanih u masakr je 1983. godine u DDR-u osuđen na doživotnu kaznu zatvora, ali je prijevremeno pušten iz zatvora.

Predsjednik Štajnmajer se izvinio zbog propusta u sudsko-pravnoj obradi i procesuiranju tog zločina. Dvojica predsjednika prošetala su se asfaltiranim seoskim putem u Oradur-sur-Glanu, pored uništenih kuća. Ruševine sela sačuvane su kao spomenik.

U svom govoru, njemački predsjednik je izrazio svoju potresenost i tugu zbog, kako je rekao, „okrutnih i neljudskih zločina koje su ovdje počinili Njemci“.

Štajnmajer se takođe izvinio zbog neadekvatnog procesuiranja SS-masakra u Njemačkoj. Bio je posramljen zbog toga što počinioci nisu kažnjeni i što teški zločini nisu sankcionisani. „Time je moja zemlja preuzela još jednu krivicu na sebe“, rekao je Štajnmajer vidno potresen. On je kompletan svoj govor održao na francuskom jeziku.

Sporazum o prijateljstvu između Oradura i Hersbruka

U svom govoru, Štajnmajer je naglasio da su se za Njemce i Francuze nade u bolju budućnost ostvarile kroz njemačko-francusko prijateljstvo. Sada je njihov zadatak nastavak rada na razvoju Evropske unije.

Makron je takođe istakao da je njemačko-francusko pomirenje temelj zajedničke Evrope. Rekao je da „u pomirenju leži prijateljstvo Njemačke i Francuske, ali i čitave Evrope“. Naglasio je da je Oradur od mjesta sramote, tokom mnogih decenija postao  mjesto nade, a na kraju i mjesto pomirenja: „Naša dva naroda gledaju ruku pod ruku i rame uz rame na Oradur“.

Kao znak povezanosti, francusko  mjesto je na dan sjećanja na žrtve zločina sklopilo sporazum o prijateljstvu s njemačkim gradićem Hersbrukom. Tamo je u Drugom svjetskom ratu funkcionisao dio nacističkog koncentracionog logora Flosenbirg. Štajnmajer je pozdravio bratimljenje ta dva mjesta riječima: „To su hrabri ljudi, započeli su poseban rad na pomirenju.“

Prije dolaska Štajnmajera, Makron je odao počast i žrtvama masakra u obližnjem Tuleu. Tamo su SS-ovci 9. juna 1944. objesili 99 civila na ulične svetiljke i na balkone.

ch/kle/jr (afp, dpa)