Mi.M.

Ministarstvo: Reforma vještačenja invaliditeta se tiče svih

Reformom sistema vještačenja invaliditeta, više od 60.000 osoba sa invaliditetom u Crnoj Gori dobiće efikasniji i pravedniji sistem koji će im omogućiti lakše ostvarivanje prava. To je poručeno na Info danu koji su, povodom novog Zakona o jedinstvenom vještačenju invaliditeta, organizovali Ministarstvo socijalnog staranja, brige o porodici i demografije i Program Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP) u Crnoj Gori, uz podršku Evropske unije.

Iz Ministarstva socijalnog staranja, brige o porodici i demografije navode da Zakon o jedinstvenom vještačenju invaliditeta koji je Vlada Crne Gore usvojila u julu, donosi prelazak sa isključivo medicinskog modela procjene na model zasnovan na ljudskim pravima, u skladu sa Konvencijom Ujedinjenih nacija o pravima osoba sa invaliditetom i evropskim standardima.

"Zakonom se uvodi jedinstveni postupak procjene invaliditeta, koji uzima u obzir ne samo oštećenja, već i prepreke u svakodnevnom funkcionisanju kao i stepen potrebne podrške za ravnopravno uključivanje u društvo. Da bi se obezbijedila dosljedna primjena novih rješenja, bilo je neophodno i usklađivanje svih relevantnih propisa. Zato je pored izrade predloga zakona o jedinstvenom vještačenju invaliditeta sprovedeno i prilagođavanje zakonodavnog okvira koji se odnosi na prava osoba sa invaliditetom u različitim oblastima", kazao je ministar socijalnog staranja, brige o porodici i demografije Damir Gutić.

On je pojasnio da će umjesto više od 35 komisija, u narednom periodu vještačenje vršiti jedna specijalizovana institucija - Zavod za jedinstveno vještačenje invaliditeta. Rješenje koje će izdavati Zavod, važiće za ostvarivanje prava u svim resorima.

"Reforma vještačenja invaliditeta je više od promjene zakona – ona predstavlja promjenu perspektive, u skladu sa standardima Konvencije Ujedinjenih nacija o pravima osoba sa invaliditetom. Kada sistem počne da prepoznaje potrebe ljudi, a ne samo dijagnoze, reforma predstavlja važan korak ka društvu u kojem niko nije zaboravljen. UNDP će nastaviti da pruža podršku implementaciji ove reforme, kako bi njeni efekti bili vidljivi u svakodnevnom životu osoba sa invaliditetom i u crnogorskom društvu u cjelini", poručila je stalna predstavnica UNDP-a u Crnoj Gori, Ekaterina Paniklova.

Zakon predviđa i uspostavljanje prvog centralnog registra osoba sa invaliditetom u Crnoj Gori, što predstavlja važan korak ka boljem planiranju javnih politika, efikasnijem ostvarivanju prava i pružanju usluga zasnovanih na tačnim i sveobuhvatnim podacima.

"Očekivano usvajanje Zakona o jedinstvenom vještačenju invaliditeta predstavljaće važan korak ka napuštanju zastarjelih modela i prelasku na pristup zasnovan na pravima. Nastavak ovih reformi takođe je prioritet u okviru Reformske agende Crne Gore, koja nosi značajnu finansijsku podršku u ovoj oblasti. EU je ponosna što podržava Crnu Goru u izgradnji sistema koji pojednostavljuje procedure, obezbjeđuje pravičnu i ravnopravnu podršku i osnažuje osobe sa invaliditetom da u potpunosti učestvuju u društvu i napreduju u njemu", kazala je zamjenica šefa sektora za saradnju u Delegaciji Evropske unije u Crnoj Gori Liselotte Isaksson.

Zakon o jedinstvenom vještačenju invaliditeta stupiće na snagu 1. jula 2026. godine. Od tada će jedinstveno vještačenje biti obavezno za sve nove podnosioce zahtjeva za ostvarivanje prava po osnovu invaliditeta u različitim resorima.

Osobe koje su već ostvarile prava po ranijim propisima nastaviće da ih koriste bez obaveze za novom procjenom, osim u oblastima profesionalne rehabilitacije i zapošljavanja, gdje će zahtjev za jedinstveno vještačenje biti potrebno podnijeti u roku od tri godine od početka primjene Zakona.