Mi.M. [ PR Centar ]

Zajednica opština Crne Gore stub podrške i prostor povjerenja koji je opštinama omogućio da rastu

Zajednica opština Crne Gore, tokom više od pet decenija, bila je stub podrške i prostor povjerenja, koji je opštinama omogućio da rastu, da unapređuju svoje politike i da uvijek stave potrebe građana u prvi plan, poručeno je na proslavi povodom 53 godine postojanja i rada te asocijacije.

Generalna sekretarka Zajednice opština Crne Gore Mišela Manojlović kazala je da su iza ZOCG izazovni periodi, ali i rezultati koji svjedoče o snazi lokalnih samouprava kada su povezane zajedničkim ciljevima.

„Kada sagledamo put koji je Zajednica prešla za poslednjih pet decenija, jasno se ocrtavaju rezultati kojima smo uobličavali, jačali i štitili sistem lokalne samouprave, prilagođavali ga potrebama građana i snažili njihovu građansku svijest, ali i sve one temeljne vrijednosti na kojima počiva Evropska povelja o lokalnoj samopravi”, navela je Manojlović.

Istakla je da više od pola vijeka istrajno grade jedinstvo opština u ostvarivanju zajedničkih interesa.

„Više od pola vijeka jačamo i partnerski odnos sa centralnim vlastima, kao zdravi temelj demokratskog društva u kome se svi čujemo, razumijemo i doprinosimo. Tako smo još davne 2006. godine potpisali sporazum o saradnji sa Vladom Crne Gore, a 2016. godine i sa državnim parlamentom, koji su nam otvorili puteve za brži razvoj opština”, rekla je Manojlović.

Smatra da ova godišnjica zato predstavlja svjedočanstvo snage partnerstva, strateške vizije i kolektivne predanosti.

Predstavljajući najvažnije rezultate u poslednih nekoliko godina, Manojlović je kazala da je Zajednica radila, djelovala amandmanski ili kod Ustavnog suda na preko 180 zakona i podzakonskih akata.

„Nekima od njih vratili smo davno oduzete lokalne nadležnosti, nekima stvorili uslove za povećanje lokalnih prihoda ili spriječavanje milionskih rashoda, a nekima riješavali kadrovske i druge izazove opština ili gradili optimalniji okvir za kvalitetne usluge i kvalitetan život građana u lokalnim zajednicama”, rekla je Manojlović.

Podsjetila je da je Zajednica bila ključni partner Vlade i Skupštine Crne Gore u donošenju najznačajnijih propisa kao što su: novi Zakon o lokalnoj samoupravi, zakoni u oblasti planiranja, građenja i legalizacije, finansiranja lokalne samouprave, poreza i komunalnih djelatnosti.

„Pri tome, vodi nas ambicija da sa našim partnerima, ministarstvima i poslanicima crnogorskog parlamenta, doprinesemo vladavini prava i ujednačenom pravnom poretku, kao osnovnim postulatima na kojima mora počivati crnogorsko društvo”, rekla je Manojlović.

Glas Zajednice, kako je dodala, čuo se u ovom periodu i u pripremi 62 državne strategije i analize.

„U dijelu lokalnog strateškog razvoja, proširili smo portfolio naših usluga opštinama. Po okončanju tenderske procedure ponudićemo im i studiju na osnovu koje će svoju lokalnu politiku moći usmjeriti ka održivom razvoju utemeljenom na zdravstvenom i ruralnom turizmu, organskoj poljoprivrednoj proizvodnji, zaštiti životne sredine i zdravim stilovima života. Takav razvojni pravac daje šansu svim lokalnim zajednicama za konkurentnost i prepoznatljivost u evropskom prostoru a našao je svoje mjesto i u novoj državnoj Strategiji pametne specijalizacije, ali i u novom Prostornom planu Crne Gore, koji je dao smjernice za zaštitu prostora namjenjenog banjskom i wellness turizmu”, kazala je Manojlović.

Podsjetila je da je Zajednica prethodnih godina bila i ključni akter u procesu decentralizacije.

„Na inicijativu Zajednice i uz punu podršku Kongresa lokalnih i regionalnih vlasti, početkom 2023. godine organizovana je monitoring misija Savjeta Evrope u Crnoj Gori, koja je prihvatila sve naše argumente i preporuke u vezi sa primjenom Evropske povelje o lokalnoj samoupravi. Proces decentralizacije je zapravo i započeo 2024. godine, kada je Savjet Evrope usvojio izvještaj te misije. Efekte usvojenog izvještaja već osjećamo, naročito kad je u pitanju nadležnost za planiranje prostora, upravljanje morskim dobrom ili socijalna i dječija zaštita”, kazala je Manojlović.

Smatra da secentralizacija može imati svoj puni efekat samo ako je prati i fiskalna decentralizacija koja je predmet naše posebne pažnje.

„U periodu za nama kontinuirano smo pružali podršku opštinama za pripremu i implementaciju donatorskih projekata. Efekti te podrške vide se u činjenici da im je samo u poslednje tri godine odobreno više od 90 projekata ukupne vrijednosti od preko 25 miliona eura. Osim toga, zalaganjem Zajednice počevši od 2019. godine uspostavljen je i Fond za predfinansiranje donatorskih projekata, koji je znatno olakšao povlačenje sredstava iz evropskih i drugih fondova”, podsjetila je Manojlović.

Istakla je i da Zajednica neposredno učestvuje u jednom broju evropskih projekata koji opštinama donose različite benefite.

„Najznačajniji je projekat „Opštine za EU” koji realizujemo u partnerstvu sa Delegacijom EU u Crnoj Gori, u cilju pripreme opština za evropske integracije, u vrijednosti od 1 milion EUR-a, a prije par dana podnešen je i projekat u partnerstvu sa NALAS-om, u vrijednosti od dva miliona EUR-a, koji će obezbijediti finansijska sredstva za infrastrukturu u svim opštinama”, kazala je Manojlović.

Kako je navela, tokom poslednje dvije godine Zajednica je pružala i direktnu finansijsku podršku članicama za pripremu tehničke dokumentacije za lokalne infrastrukturne projekte i dodijeljena su sredstva u iznosu od preko 800.000 eura, a podršku ćemo nastaviti i ubuduće.

„Osnovali smo i Trening centar Zajednice i organizovali preko 60 obuka za više od 720 polaznika. Uspostavili smo i 15 strukovnih mreža službenika opština, kao novu formu međuopštinske saradnje, razmjene znanja i iskustava i ujednačavanja pravne prakse”, rekla je Manojlović.

Kazala je da je Zajednica, na međunarodnom planu, jačala poziciju opština kroz aktivno učešće delegacija u Komitetu regiona, Kongresu lokalnih i regionalnih vlasti Savjeta Evrope, ARLEM-u, NALAS-u.

„Tako je Crna Gora postala primjer uspješnog lokalnog uključivanja u proces evropskih integracija”, istakla je Manojlović.

Predsjednik Upravnog odbora Zajednice opština Radoš Žugić kazao je da kada jedna institucija traje ovoliko dugo, ona ne samo da potvrđuje svoju funkcionalnost, već i svoju opravdanost.

“Funkcionalnost znači da uspješno ostvaruje svoju misiju i ciljeve, a opravdanost znači da mi, članice — opštine, te ciljeve prepoznajemo i kroz njih unaprjeđujemo svoj rad i povećavamo efikasnost. Nezavisne institucije ključni su stub svake demokratske države. Zajednica opština Crne Gore, sa svojih 53 godine postojanja, svojim djelovanjem i nezavisnošću odolijevala je brojnim promjenama — državotvornim, političkim i zakonodavnim”, rekao je Žugić.

Prema njegovim riječima, moto Zajednice „Samo jedinstveni možemo ostvariti postavljene ciljeve“ svakodnevno se potvrđuje u praksi.

“U okviru Zajednice, opštine redovno komuniciraju, artikulišu svoje potrebe i probleme, a kroz zajednički nastup naš glas se čuje snažnije, jasnije i usmjereno, što često rezultira konkretnim i pozitivnim ishodima”, naveo je Žugić.

Kazao je da danas, kada smo sve bliže članstvu u Evropskoj uniji, čija je osnovna vrijednost solidarnost, podrška razvijenijih manje razvijenima, naša međusobna saradnja kroz Zajednicu opština u potpunosti je komplementarna evropskim principima.

“Evropski programi zahtijevaju partnerstva više opština, ali i povezivanje različitih nivoa državne uprave s obrazovnim, naučno-istraživačkim, privatnim i civilnim sektorom. Zajednica opština time aktivno doprinosi našoj evropskoj integraciji”, rekao je Žugić.

Istakao je da strateški plan Zajednice opština Crne Gore za period 2025–2029. definiše njenu misiju kroz devet ključnih ciljeva.

“Formalizovanje i unaprjeđenje saradnje između opština i centralnih vlasti radi kreiranja i sprovođenja državnih propisa i strategija, smanjenje centralizacije vlasti kroz jačanje nadležnosti opština, osiguranje finansijske autonomije i održivosti opština i razvoj ljudskih resursa u opštinama, s posebnim fokusom na pripremu projekata za EU i druge međunarodne fondove”, ukazao je Žugić.

Među ciljevima su i, kako je dodao, podrška ravnomjernom regionalnom razvoju kroz koordinisane inicijative i ulaganja, podsticanje međusobne saradnje opština radi efikasnijeg rješavanja zajedničkih izazova, promovisanje digitalizacije u cilju veće transparentnosti, efikasnosti i dostupnosti usluga građanima, aktivno djelovanje na smanjenju korupcije kroz mehanizme dobre uprave i odgovornosti, kao i pružanje logističke podrške i resursa za ostvarivanje zajedničkih ciljeva opština i njihovih građana.

Predsjednica Skupštine Zajednica opština Jelena Borovinić Bojović istakla je da je tokom više od pet decenija,

Zajednica opština bila stub podrške i prostor povjerenja, koji je opštinama omogućio da rastu, da unapređuju svoje politike i da uvijek stave potrebe građana u prvi plan.

“Svjesni smo da su lokalne samouprave u Crnoj Gori suočene sa brojnim izazovima – od ograničenih finansijskih resursa i potrebe za modernizacijom administracije, do zahtjeva za većom transparentnošću i učešćem građana u odlučivanju. Upravo zahvaljujući snazi međusobne saradnje i osjećaju zajedničke odgovornosti unutar Zajednice opština, ti izazovi se lakše prevazilaze kroz razmjenu iskustava i kreiranje kvalitetnih rješenja koja su primjenjiva u svim sredinama”, kazala je Borovinić Bojović.

Podsjetila je da su u proteklom sazivu Skupštine Zajednice opština, organizovane brojne panel diskusije širom Crne Gore na različite teme – od decentralizacije, upravljanja otpadom i javnih politika, do unapređenja lokalnih usluga.

“Posebno je važno istaći da su ove diskusije često održavane u manjim opštinama, ali su okupljale predstavnike svih lokalnih samouprava, pokazujući da je svaka zajednica važna i da svako iskustvo ima vrijednost”, navela je Borovinić Bojović.

Ukazala je da je Zajednica opština bila pouzdan partner u sprovođenju važnih aktivnosti u saradnji sa međunarodnim organizacijama.

“Skupština Glavnog grada i Zajednica opština dosljedno njeguju partnerstvo sa Mrežom asocijacija lokalnih samouprava Jugoistočne Evrope (NALAS), koja kroz svoje aktivnosti pruža dragocjenu podršku u jačanju kapaciteta lokalnih vlasti, razmjeni iskustava i unapređenju održivog razvoja u našim zajednicama”, rekla je Borovinić Bojović.

Kazala je da, koliko im je u Skupštini Glavnog grada važna saradnja sa ostalim opštinama, potvrđeno je i organizacijom Prve konferencije predsjednika Skupština opština, na kojoj je potpisans Deklaracijs “kojom smo se obavezali da unapređujemo međusobnu saradnju, razmjenu iskustava i njegujemo principe dobrog upravljanja u interesu svih naših građanki i građana.”

“Želim da naglasim i važnost priznanja za najbolje prakse u lokalnim samoupravama, koje Zajednica opština dodjeljuje kao podsticaj da se promovišu uspješna rješenja i dodatno unapređuju politike u korist građana. Ova priznanja su dokaz da u svakoj našoj opštini postoje vrijedni primjeri koji mogu služiti kao inspiracija i motivacija svima nama”, istakla je Borovinić Bojović.

Ministar javne uprave Marash Dukaj istakao je da je kroz godine rada, Zajednica opština bila pouzdan sagovornik institucijama na državnom nivou i važan saveznik u kreiranju politika koje oblikuju svakodnevni život građana.

“Ministarstvo javne uprave prepoznaje jedinice lokalne samouprave, kao i samu Zajednicu, kao partnere u reformi javne uprave. To partnerstvo nije deklarativno, već konkretno - zasnovano na dijalogu, međusobnom uvažavanju i zajedničkim projektima. Svaka javna politika koju razvijamo u okviru resora javne uprave oblikuje se kroz saradnju sa lokalnim nivoom vlasti, jer smo svjesni da je to nivo koji je najbliži građanima i koji mora biti nosilac promjena u praksi”, naveo je Dukaj.

Poručio je da je reforma lokalne samouprave jedan je od ključnih prioriteta ministarstva na čijem je čelu.

“Temeljimo je na principima decentralizacije, digitalizacije i demokratizacije - stubovima koji garantuju modernu, funkcionalnu i odgovornu upravu. U tom pravcu, intenzivno radimo na zakonodavnom i strateškom okviru: pripremili smo novi Zakon o lokalnoj samoupravi, izrađen je koncept Zakona o lokalnim izborima, a prvi put radimo i na posebnom Zakonu o lokalnim službenicima i namještenicima”, naveo je Dukaj.

Paralelno sa tim, kako je dodao, pokrenuti su brojni razvojni projekti u oblasti digitalizacije, a poseban iskorak predstavlja inicijativa za uspostavljanje sistema evaluacije učinka lokalnih samouprava, koji će omogućiti donošenje javnih politika zasnovanih na relevantnim podacima, mjerljivim rezultatima i potrebama građana.

“Današnji jubilej je prilika da se ne samo osvrnemo na postignuća, već i da postavimo ambiciozne ciljeve za budućnost. U tome, kao i do sada, Ministarstvo javne uprave računa na punu podršku Zajednice opština i svih lokalnih lidera”, rekao je Dukaj.

Ambasador Evropske unije u Crnoj Gori Johan Satler poručio je da su lokalne zajednice ključni stub evropskih integracija, ističući njihovu ulogu u sprovođenju reformi i podizanju standarda na terenu.

“Opštine su najbliže građanima. Vi najbolje znate sa kakvim se izazovima ljudi svakodnevno suočavaju. Bez vas nema stvarnih reformi niti primjene evropskih standarda na terenu – poručio je Satler.

Naglasio je da Crna Gora bilježi konkretan napredak na svom evropskom putu, podsjećajući je da je u junu zatvoreno poglavlje o javnim nabavkama i najavio da je do kraja godine planirano zatvaranje još pet poglavlja.
“Ovo je momentum koji ne smijemo propustiti. Sada je ključno da nastavimo sa snažnom podrškom evropskim integracijama i jačanju demokratskog dijaloga u zemlji”, kazao je Satler.

Kazao je da je zaštita životne sredine jedan od najvećih izazova, ali i prilika za Crnu Goru.

“Pokrenuli smo veliku kampanju „Čuvaj, da te čuva“, u partnerstvu sa Ministarstvom ekologije i brojnim organizacijama. Ova kampanja je dokazala da su rezultati mogući kada se svi uključe” rekao je Satler, ukazujući na akciju čišćenja divlje deponije na Ćemovskom polju kao primjer dobre prakse.

Pozvao je i ostale opštine da se priključe kampanji, organizuju slične akcije i odrede ekološke ambasadore, podsjećajući da je još prije tri mjeseca uputio zvaničan dopis svim lokalnim upravama, ali da je tek polovina njih odgovorila.

Satler je ukazao na učestalu pojavu otpada pored međugradskih i seoskih puteva, što negativno utiče na turistički imidž zemlje.

“Crna Gora je biser prirode i poznata turistička destinacija. Ne smijemo dozvoliti da ta slika bude narušena otpadom”, upozorio je Satler.

On je apelovao na rješavanje problema napuštenih pasa, naglašavajući da je dobrobit životinja evropska vrijednost, ohrabrujući lokalne zajednice da aktivno sprovode nacionalni program kontrole populacije pasa, pri čemu im Delegacija EU stoji na raspolaganju za pomoć.

Satler je pozadravio otvaranje EU infopunktova u sve većem broju opština kroz projekat Municipalities for EU, koji građanima pruža pristup informacijama o evropskim programima i mogućnostima.
Tokom događaja opštinama Šavnik, Tivat, Budva i Pljevlja dodijeljena su priznanja za najbolje prakse u lokalnim samoupravama.