Katarina Janković

Pilot program

Nasilje najviše rasprostranjeno među učenicima od šestog do devetog razreda

Najviše nasilja ima među učenicima od šestog do devetog razreda, a zatim među učenicima trogodišnjih srednjih stručnih škola. To je evidencija Ministarstva prosvjete, nauke i inovacija odakle je tokom ove godine zabilježeno 114 slučajeva raznih oblika vršnjačkog nasilja u školama i školskim dvorištima na teritoriji Crne Gore.

U informaciji o sprovođenju pilot programa za sprečavanje vršnjačkog nasilja i vandalizma u školama i školskim dvoriština tokom 2024/25 piše da se od ukupnog broja incidenata, 61 slučaj odnosio na vršnjačko nasilje - fizičko, verbalno, sajber nasilje u javno-obrazovnim ustanovama osnovnog obrazovanja dok je 53 incidenta registrovano u javno  - obrazovnim ustanovama srednjeg obrazovanja.

Pilot program koji još uvijek traje, treba da unaprijedi zaštitu i sigurnost učenika u javno-obrazovnim ustanovama za osnovno i srednje obrazovanje na teritoriji Crne Gore.

Prema istraživanju koje je sproveo Zavod za školstvo u 2023 godini, tokom školske 2022/23. godine, 17 odsto učenika u školama bilo je izloženo nekom obliku nasilja od strane vrašnjaka i istovremeno označava prosječnu rasprostranjenosti nasilja u svim školama u Crnoj Gori.

“Nasilje u pojedinim školama rasprostranjeno u procentu 7,5 odsto, dok je u drugim školama četiri puta veće - 27,3 odsto. Uzorkom su obuhvaćene sve opštine i sve škole u Crnoj Gori i to 7.364 (61,1 odsto) učenika od šestog do devetog razreda osnovne škole, 409 (3,4 odsto) učenika trogodišnje srednje strućne škole, 2.979 (24,8 odsto) učenika četvorogodišnje srednje stručne škole, 1.183 (9,8 odsto) učenika gimnazije, dok 103 učenika (0,8 odsto) nije odgovorilo na pitanje koju školu pohađaju”, navodi se u dokumentu.

Nasilje je najviše rasprostranjeno među učenicima osnovnih škola od šestog do devetog razreda osnovne škole (21,9 odsto), a zatim među učenicima trogodišnjih srednjih stručnih škola (17,7 odsto).

“Nasilje je najmanje rasprostranjeno među učenicima četvorogodišnjih škola, od kojih u srednjim stručnim školama -14,8 odsto, a u gimnazijama - 13,9 odsto. Učenici žrtve najviše trpe verbalno nasilje (ogovaranje, laži, predstavljanje u negativnom svjetlu, ismijavanje, zadirkivanje, nazivanje pogrdnim imenima i sl) I socijalno nasilje (izbjegavanje, ignorisanje, isključivanje iz kruga prijatelja i sl), tj. upravo one oblike nasilja koje učenici smatraju socijalno prihvatljivim ponašanjem”, pojašnjeno je u dokumentu.

Statistika pokazuje da je tokom navedenog perioda, vršnjačko nasilje najviše izraženo u centralnoj regiji, u školama u gradskim sredinama, zatim sjevernoj regiji dok je broj slučajeva raznih oblika vršnjačkog nasilja znatno manji u prigradskim sredinama i primorskoj regiji.

“Javno obrazovne ustanove u Crnoj Gori nemaju fizičko obezbjeđenje niti razvijen sistem prevencije vršnjačkog nasilja. Službe zadužene za prevenciju nemaju dovoljno kapaciteta da u kontinuitetu realizuju aktivnosti koje bi se odnosile na adekvatnu prevenciju vršnjačkog nasilja i zaštite školske imovine”, navodi se u izvještaju.

Iz resornog ministarstva kažu da zabrinjava trend rasta vršnjačkog nasilja, te da to zahtijeva dodatne mjere za unapređenje sigurnosti učenika i neophodnost angažovanja lica obučenih za sprečavanje nasilja u školama i školskim dvorištima.

Program se sprovodi na teritoriji Podgorice, Cetinja, Nikšića, Berana, Bijelog Polja, Plava, Gusinja, Rožaja, Herceg - Novog, Budve i Bara.

Budžet za finansiranje programa procijenjen je na iznos od 341.000 eura koji će biti potrošen za angažovanje 45 osoba koje su obučene za sprečavanje vršnjačkog nasilja i vandalizma u školama.