[ Aleksandra Jovančević, TVCG ]

13. JUL

Borbom za slobodu narod pokazao snagu

13. jul 1978. i 1941. - dva dana koja su upisana u istoriji Crne Gore kao podsjetnik na državotvornost i zadužbinu predaka koji su borbom za slobodu pokazali snagu malobrojnog naroda. Zato se i danas sjećamo one značajne rečenice - Ni manjeg naroda ni većeg ustanka o kojem je pisao cijeli svijet.

Svjedočanstvo početka borbe za slobodu čuva spomenik u Virpazaru koji je 13. jula 41. oslobođen.Dan oslobođenja u Virpazaru se slavi i danas. Možda ne kao nekad, ali Crmničani čuvaju od zaborava jutro kada je u ranu zoru 13. jula narod ustao da zapali baklju slobode. 

Već prvog dana borbe oslobođeno je više mjesta u Crnoj Gori.

"Virpazar, Čevo, Rijeka Crnojevića, dio obale od Sutomora do Miločera. Već narednih dana su te borbe prerasle u opštenarodni ustanak", priča za TVCG Radenko Šćekić, direktor Istorijskog instituta Crne Gore.

Ustanak se proširio, borba za slobodu bar tih dana vodila se u formaciji "Svi za jednog, jedan za sve". 

"Ustanak jeste bio opštenarodni i premašio je svoja očekivanja. On jeste bio pokrenut dijelom od komunista, jeste bio indukovan i inicran napadom na SSSR od Njemačke i jeste bio odgovor na Petrovdansku skupštinu prethodnog dana, ali je bi opštenarodni", ističe Šćekić. 

Kako je tog 13. jula 1941. ustanak pokrenuo sve u Crnoj Gori da se bore protiv okupatora, tako i danas je, kaže Šćekić, ovo jedan od rijetkih dana koji nas i danas kao narod ujedinjuje.

"Svi baštinimo 13. jula 1878, kad je Crna Gora proglašena kneževina, i kao 13 jul 41. kad je podignut jedan opštenarodni ustanak", dodaje sagovornik TVCG. 

Sjećanje na te slavne dane, poručuje Marko Marković s Virpazara, ne smije se zaboraviti.

"Pokušavamo da osvježimo mladi naraštaj, svi znamo da je ustanička puška pukla 13. jula", kaže Marković.

13. jul se pamti kao dan borbe i slobode. Osim dana ustanka 1941, sjećamo se i i tog datuma prije 146 godina, kada je Crna Gora na Berlinskom kongresu priznata kao samostalna država. Danas ga i slavimo kao Dan državnosti, u čast tog13. jula 1978. godine.