Rada Brajović

NOVI PRAVILNIK OD JULA

Ko hoće da upravlja dronom moraće da polaže ispit

Svaki pilot bespilotnog vazduhoplova, odnosno drona, moraće da polaže online teorijski ispit od 1. jula ove godine. Tada, kako je Portalu RTCG saopšteno iz Agencije za civilno vazduhoplovstvo (ACV), počinje sa primjenom novi pravilnik kojim se preuzima evropska regulativa, a po kojem će se registracija za vožnju drona vršiti putem interneta. Nadzornica I za vazdušne operacije u ACV-u, Ana Đurović, za Portal RTCG govori pod kojim uslovima neko može upravljati dronom, gdje sve letjenje nije dozvoljeno, kolike su kazne za prekršaje...

Svako fizičko i pravno lice koje je registrovano kao operator bespilotnog vazduhoplova može da upravlja dronom. U Crnoj Gori je od 2016. godine, kada je i stupila na snagu obaveza registracije operatora bespilotnih vazduhoplova, registrovano blizu 2.000 operatora. Prošle godine ih registrovano 387.

Za operacije manjeg rizika, odnosno za kategorije A i B, pilot mora imati navršenih 16 godina, dok za operacije većeg rizika, odnosno za kategorije C i D, mora biti punoljetan. To je, ako kaže Đurovićeva, propisano Pravilnikom o uslovima za upotrebu sistema bespilotnih vazduhoplova i vazduhoplovnih modela.

"Za kategorije A i B nije potrebno polaganje ispita niti odobrenje, za kategoriju C je, između ostalog, potrebno polaganje ispita dok je za kategoriju D potrebno i polaganje ispita i odobrenje Agencije za civilno vazduhoplovstvo (ACV). Za visoko rizične operacije kao što su npr. operacije u uskim urbanim zonama, potrebno je odobrenje ACV. U CTR Tv i PG operacije mogu vršiti lica koja u skladu sa Sigurnosnim nalogom dobiju odobrenje od nadležne kontrole letenja", ističe sagovornica Portala Javnog servisa.

Uslovi su različiti za različite kategorije, a osnovni korak je registracija.

"Registracija se vrši na način što operator dostavi popunjen obrazac Izjave koji se nalazi na sajtu ACV, i pošalje Agenciji putem e-maila. ACV odgovara dokumentom 'Pijem Izjave' i na taj način proces registracije je završen. Kada govorimo o manjim bespilotnim vazduhoplovima, OM do 5 kg, za vršenje operacija u nenaseljenim područjima dovoljna je registracija. Za letjenje u naseljenim područjima (koja ne pripadaju uskim urbanim zonama) potrebno je da je bespilotni vazduhoplov opremljen padobranom ili da ima šest motora. I u ovom slučaju, dovoljna je registracija. Međutim, kada je riječ o operacijama u uskim urbanim zonama, tu su zahtjevi dosta složeniji. Između ostalog, potrebno je da bespilotni vazduhoplov ima 8 motora kada govorimo o tehničkim zahtjevima, kao i polaganje teorijskog ispita iz poznavanja vazduhoplovnih propisa za rukovaoca, tj. pilota", pojašanjava Đurovićeva.

Nakon što se operator registruje, nije potrebno najavljivanje leta dok god se operacije vrše u kategoriji u kojoj je registrovan.

"Za najrizičniju kategoriju (uske urbane zone) je potrebno odobrenje. Odobrenje se izdaje sa rokom važenja do dvije godine. Za vršenje operacija u kontrolisanim zonama aerodroma Tivat i Podgorica potrebno je javiti se nadležnoj kontroli letenja i za let u određenim zonama dobiti odobrenje od iste. Zahtjev za dobijanje odobrenja se podnosi najmanje dva radna dana prije planiranog početka operacija", ističe nadzornica za vazdušne operacije u ACV-u.

Dodaje da dronovi ne smiju da lete iznad skupova ljudi, u kontrolisanom vazdušnom prostoru (osim uz odobrenje nadležne kontrole letjenja), na udaljenosti manjoj od 30 m od vozila, plovila, puteva, dalekovoda itd., u naseljenim i uskim urbanim zonama osim ukoliko su registrovani za tu kategoriju ili imaju odobrenje. Kazne za prekršaje su propisane Zakonom o vazdušnom saobraćaju, a kreću se u iznosu od 500 do 2.000 eura.

Bespilotni vazduhoplovi se uglavnom koriste u svrhu snimanja i fotografisanja, ali se mogu koristiti i u privredne, naučne, obrazovne, sportske i druge svrhe tako da ne ugrožavaju sigurnost vazdušnog saobraćaja.

Na pitanje da li u Crnoj Gori postoje mjesta iznad kojih nije dozvoljeno letjenje drona, Đurovićeva odgovara:

"U skladu sa Zakonom o zaštiti lica i imovine definisani su obavezno štićeni objekti, to jest objekti u kojima se vrše djelatnosti od javnog interesa, djelatnosti koje predstavljaju povećanu opasnost za život i zdravlje ljudi, kao i objekti čijim oštećenjem ili uništenjem bi mogle nastupiti teže posljedice po život i zdravlje većeg broja ljudi. Snimanje na tim posebnim lokacijama, kao npr. snimanje zaštićenih institucija/ustanova, poput zatvorskih ustanova, ambasada i sl. nije u nadležnosti Agencije za civilno vazduhoplovstvo, odnosno Agencija ne izdaje odobrenje za snimanje na navedenim lokacijama."

Stupanjem na snagu novog pravilnika, 1. jula, biće uspostavljene geografske zone u kojima će biti zabranjeno ili ograničeno letjenje.

"Te geografske zone će biti objavljene i svaki pilot bespilotnog vazduhoplova će imati informaciju na kojim lokacijama i u kojem vremenskom periodu su operacije ograničene ili zabranjene u tim zonama", zaključuje sagovornica Portala.