[ M.L.B. ]

EKSPERTI UPOZORAVAJU

U našoj državi duvan godišnje odnese 2.000 života

Godišnje u Crnoj Gori, duvan odnese više od 2.000 života i to u 50 odsto slučajeva radi se o smrt prije 70 godine života. To je saopšteno na ekspertskom sastanku u organizaciji Ministarstva zdravlja i Svjetske zdravstvene organizacije sa tematskim fokusom na zaštitu od pasivnog pušenja i regulisanje upotrebe elektronskih cigareta u zemljama zapadnog Balkana.

Kako je istaknuto, u Crnoj Gori (37 odsto), duvan se konzumira češće nego u regionu Evrope (25,3 odsto).

“Na godišnjem nivou u Crnoj Gori, duvan odnese više od 2.000 života i to u 50 odsto slučajeva radi se o prijevremenom mortalitetu – dakle smrt nastupa prije 70 godine života. Svaki izgubljeni život je tragedija, a posebno kada se smrtni ishod mogao spriječiti”, navodi se u saopštenju.

Konzumiranje ovog zakonom dozvoljenog proizvoda, koji ubija 50 odsto svojih korisnika kada ga koriste shodno uputstvu proizvođaca, urušava socijalni i ekonomski razvoj Crne Gore sa procijenjenim ekonomskim gubicima od 307 miliona ili 7.3 odsto GDP-a.

Iz SZO ističu da posebno zabrinjava što duvan agresivno i ubrzano i sve više penetrira u populaciju djece i adolescenata uzrasta 13-15 godina.

“Upotreba duvana je jedan od najvažnijih faktora rizika za nastanak kardiovaskularnih, respiratornih, malignih oboljenja i mnogih drugih hroničnih bolesti. Trenutna situacija u pogledu upotrebe duvanskih proizvoda u Crnoj Gori i negativnog uticaja na zdravlje ljudi, društvo i životnu sredinu zahtijeva primjenu snažnih korektivnih mjera.

Potrošnja duvana među odraslima i mladima u Crnoj Gori je zabrinjavajuće visoka”, kazala je Ivana Živković, generalna direktorka direktorata za javno zdravlje u Ministarstvu zdravlja.

Vlada je u svom planu za 2023 godinu uvrstila izradu strateškog dokumenta “Program kontrole upotrebe duvanskih proizvoda u Crnoj Gori 2023-2025”.

“Svi sektori Vlade, ali i kompletno stanovništvo, moraju prepoznati da je šteta koju duvan nanosi društvu, životnoj sredini i zdravlju, daleko značajnija od ekonomske koristi od duvana, ili duvana kao nečega što je ukorijenjeno u kulturi jednog društva. Svi građani imaju pravo da udišu čist vazduh bez duvanskog dima”, istakla je Živković.

Ona kaže da svi građani moraju da mijenjaju svoje ponašanje, kako bi se ovaj cilj ostvario.

“Stoga su planirane aktivnosti za ostvarenje ciljeva strateškog dokumenta usmjerene na poboljšanje zdravlja stanovništva smanjenjem broja pušača, što za posledicu ima i pozitivan uticaj na životnu okolinu, smanjenje emisije dima i otpadaka prouzrokovanih upotrebom duvanskih proizvoda. Za naredni period najznačajnija aktivnost je rad na izradi predloga za izmjene/dopune Zakona o ograničavanju upotrebe duvanskih proizvoda“, navodi Živković.

Mina Brajović, šefica kancelarije Svjetske zdravstvene organizacije u Crnoj Gori, istakla je da je, prema SZO podacima, na globalnom nivou prevalenca pušenja u populaciji starijoj od 15 godina smanjena sa 22.7 na 17.5 odsto.

“Nažalost, zemlje Zapadnog Balkana i dalje bilježe visok nivo učestalosti pušenja, iznad prosjeka u svijtu, u rasponu od 22.4 do 39.8 odsto”, kazala je Brajović.

Ono što jednako zabrinjava, prema njenim riječima, jeste učestalost pušenja u populaciji djece životne dobi 13-15 godina i to rasponu od 15.3 – 24.4 odsto, dok 5.5 – 11 odsto njih koristi elektronske cigarete koje duvanska industrija agresivno reklamira kao navodno bezbjednije proizvode.

Prema njenim riječima, prevencija korišćenja novih duvanskih proizvoda iziskuje prije svega političku posvećenost, ali i zakonska rešenja u skladu sa ratifikovanom Konvencijom o upotrebi duvana i njihovu dosljednu primjenu.

Brajović je istakla da integrisanje novih duvanskih proizvoda u koncept kontrole duvanskih proizvoda nema alternativu.

“Novi duvanski proizvodi trebaju biti obuhvaćeni postojećim, sveobuhvatnim mjerama uključujući oporezivanje, obilježavanje, zabranu korišćenja u zatvorenom prostoru, zabranu reklamiranja i sl u funkciji kontrole ponude i tražnje, a u duhu Okvirne konvencije i preporuka Konferencije zemalja članica za sprovođenje Okvirne konvencije“, ističe Brajović.

Sastanak je okupio 35 predstavnika zemalja Zapadnog Balkana, uz predstavnike Regionalne kancelarije SZO za Evropu.

Posebna pažnja posevećena je statusu implementacije mjera i zakonskih rešenja za kontrolu upotrebe duvana uključujući nove duvanske proizvode, kao i potrebi osnaživanja regionalne saradnje u funkciji pružanja snažnog odgovora na epidemiju pušenja.