MONITORING CDT

Dezinformacije prisutne, izvještavanje neizbalansirano

Dezinformacije u medijima i na društvenim mrežama i slaba izbalansiranost pozitivnih i negativnih objava o izbornim listama, ključne su karakteristike kampanje u medijima za parlamentarne izbore, navodi se u monitoringu koji je sproveo Centar za demokratsku tranziciju (CDT).

CDT je tokom izborne kampanje radio monitoring zastupljenosti i kvaliteta izvještavanja medija o učesnicima izbora i kroz rad na projektu Raskrinkavanje.me pratio stanje na polju dezinformacija kroz analizu tekstova vezanih za izbore koji su u sebi imali neku vrstu medijske manipulacije.

Zaključci monitoringa su sublimirani u dokumentu “Ključna obilježja predizborne kampanje u medijima” u kojem su grafički prezentovani podaci o izvještavanju medija o izbornim listama. U analizi su dostupni i podaci o intenzitetu kampanje i aktivnosti partija na Fejsbuku.

Istraživanjem, sprovedenim u avgustu, obuhvaćeno je 914 medijskih objava iz šest medija (TVCG, TV Vijesti, Vijesti online, CdM, Dan, Pobjeda) o šest izbornih lista koje su na izborima dobile dominantan broj glasova.

“U predizbornoj kampanji najaktivniji su bili medijski portali – 55.4 odsto analiziranog sadržaja je objavljeno na portalima, 29.6 odsto u dnevnoj štampi dok se 15 odsto objava našlo u okviru televizijskih centralnih informativnih emisija”, navode u CDT-u.

Iako je Televizija Crne Gore, u formalnom smislu, obezbijedila balans u zastupljenosti izbornih lista emitovanjem posebnog političkog bloka, ona je, ističe CDT, u centralnoj informativnoj emisiji izrazito favorizovala aktivnosti državnih funkcionera.

“Na taj način je omogućila vođenje tzv. „funkcionerske kampanje“, te je ovom vrstom promocije narušen neophodan balans u izvještavanju za vrijeme izborne kampanje”, saopštili su iz CDT-a.

Kada je u pitanju zastupljenost izbornih lista, približan ukupan balans (pozitivne i negativne objave) u svojim informativnim emisijama je ostvarila Televizija Vijesti.

“Slijedi portal Vijesti dok su ostali mediji koje smo analizirali imali prilično neizbalansiran pristup u broju prosječnog pominjanja pojedinih lista”, navodi CDT.

Kada je u pitanju odnos pozitivnih i negativnih objava u medijima o pojedinačnim izbornim listama, CDT ističe da se mož izvesti zaključak da ni jedna analizirana medijska kuća nije izbalansirala broj pozitivnih i negativnih objava.

“Komercijalni mediji su, shodno svojim uređivačkim politikama, imali naklonost prema pojedinim listama. U našem uzorku od 914 objava, u određenoj prednosti je sadržaj sa pozitivnom konotacijom (53.3 odsto) u odnosu na sadržaj sa negativnom (44.4 odsto), dok je 2.3 odsto medijskih objava bilo neutralno”, navodi CDT.

Demokratska partija socijalista (DPS), Socijaldemokrate (SD) i Socijaldemokratska partija (SDP) su prostor u medijima najviše koristile kako bi promovisale sopstvenu političku ponudu, dok su ostali više vremena usmjerili na antikampanju, odnosno kritiku rada DPS-a kao ključnog političkog oponenta, što objašnjava udio objava sa negativnom konotacijom.

“Najveći dio antikampanje među učesnicima izbora je zabilježen između DPS-a i koalicije “Za budućnost Crne Gore”. Nijesu zabilježeni značajniji primjeri da opozicione partije kritikuju jedna drugu”, saopšteno je iz CDT-a.

Kreiranje drame i promjena mete tabloida

Pandemija koronavirusa, uvođenje restrikcija za građane i tenzije vezane za Zakon o slobodi vjeroispovijesti, koji su prethodili izborima, bili su značajna “inspiracija” za kreiranje medijskih manipulacija u toku izbornog procesa, ističu u ovoj NVO.

“Cilj ovih manipulacija bio je stvaranje nestabilnosti i tenzija u društvu. U ovome su prednjačili tabloidi iz Srbije, iako je bilo sličnih aktivnosti i u medijima a naročito na pojedinim stranicama na društvenim koje se vode iz Crne Gore. Lažne vijesti o izbornom danu krenule su sa lažnim istraživanjima javnog mnjenja koja su se širila društvenim mrežama, zloupotrijebljena su imena renomiranih agencija kako bi se objavio politički rejting koji odgovara političkim opcijama kreatora ovih dezinformacija. Na društvenim mrežama i regionalnim medijima, dijeljena su i dramatična upozorenja građanima da političke partije iz crnogorske vlasti pripremaju nasilje nad građanima. I s duge strane, iz suprotstavljenog političkog tabora, vrlo brzo je stigao odgovor, pa smo mogli čitati kako sličan scenario sprema i opozicija”, navode u CDT-u.

Zanimljivo je, kažu, da se meta tabloida iz Srbije promijenila nakon izbora.

“Prije izbora to su mahom bili državni organi Crne Gore i Milo Đukanović kao personifikacija tadašnje vlasti, a nakon izbora prvi pik ovih tabloida su postali, prije svih, lider URA-a Dritan Abazović, a onda, povremeno, i nosilac liste „Za budućnost Crne Gore”, Zdravko Krivokapić. Ovo je vrlo zanimljiv primjer za suštinsko razumijevanje modaliteta funkcionisanja kreatora dezinformacija koji rade pod motom „nema vječitih prijatelja, samo vječitih interesa”, saopštili su iz CDT-a.

Na Fejsbuk stranicama 12 političkih partija, čije su aktivnosti na ovoj društvenoj mreži pratili od dana raspisivanja izbora, ostvareno je ukupno 2,894,994 interakcija (lajkovi i ostale dostupne interakcije) do dana održavanja izbora.

“To je u prosjeku 20,104 interakcija na nedeljnom nivou. Najveću pažnju ili pak najveću podršku fejsbuk korisnika su imale objave sa fejsbuk stranica Demokratskog fronta i Demokrata”, zaključuju u CDT-u.