M.V.

KONTROVERZE

Parama iz budžeta pomažu otvaranje rudnika olova i cinka u Mojkovcu

Na tekućoj budžetskoj rezervi za narednu godinu projektovan je izdatak za eksproprijaciju zemljišta za potrebe otvaranja rudnika olova i cinka u Mojkovcu, ukazano je iz Akcije za socijalnu pravdu (ASP).

Kako su upozorili, ipak nije poznato da li je izdatak po automatizmu preuzet po planu prethodne vlade, koja je u dobrom dijelu kreirala Budžet za narednu godinu, a nova vlada većinom morala da prihvati već gotove stvari, ili to nova vlada gleda blagonaklono na ovaj projekat. Iz ASP tvrde da ovaj projekat duboko dijeli stanovnike grada na Tari.

"Budžetska rezerva je za narednu godinu planirana u iznosu od 60 miliona eura. Ova budžetska linija odnosi se na neplanirane ili nedovoljno planirane izdatke, a za narednu godinu navodi izdatak za eksprorijaciju zemljišta u Mojkovcu zbog otvaranja rudnika, ali ne i procjenu izdatka. Međutim, ukoliko ovo nije naslijeđeno od prethodne manjinske vlade, već ukoliko nova vlada ima pozitivan stav prema projektu u Mojkovcu, onda bi ovaj navod iz Predloga budžeta mogao da označi njegov početak u narednoj godini, nakon duže od decenije u kojoj koncesionar nije ispunio koncesione obaveze, ali mu je ugovor konstantno produžavan aneksima i odobravano mu dodatno vrijeme za ispunjenje obaveza", kazali su iz ASP-a za Portal RTCG. 

Oni su pojasnili da je koncesioni ugovor kroz poslednji aneks istekao za vrijeme mandata prethodne manjinske vlade Dritana Abazovića, ali nije poznato da li je njegova vlada pokrenula proceduru za raskid ugovora ili je bila pravno pasivna, "te kakva je sada sudbina ovog koncesionog aranžmana koji se u javnosti označava kontroverznim".

"Nijedna vlada do danas nije objavila ekonomske parametre otvaranja rudnika olova i cinka i koristi za građane Mojkovca i ukupno Crne Gore, odnosno nije objelodanila postojanje nespornog javnog interesa od projekta. Nijesu poznati ni stvarni vlasnici, koji stoje iza koncesionog aranžmana, da li je preprodavan i kome, šta su izvori finansiranja, odakle potiču...", naveli su iz ASP-a. 

Tokom ovog mjeseca nosilac projekta – firma Tara Resources – najavljuje da očekuje dobijanje dozvola za bi prešla u fazu izgradnje i da će rudnik postati pokretač ekonomskog razvoja Crne Gore. Kako najavljuju, tokom čitavog perioda trajanja projekta će prihod budžeta biti oko 400 miliona.

"Ova firma najavljuje i da može postati najveći izvoznik Crne Gore sa godišnjim prihodom od izvoza od 100 miliona eura. Kada se uzme u obzir da je projektovano vrijeme proizvodnje 15 godina, to bi značilo da će imati 1,5 milijardi prihoda od izvoza rude iz Mojkovca, koja je resurs svih građana Crne Gore. Nijesu saopštili svoj projektovani profit od ovih 1,5 milijardi prihoda", ocjenjuju u ASP-u.

Projekat je u međuvremenu pokrenuo lavinu reakcija u javnosti i oštro protivljenje dijela građana u Mojkovcu, koji strahuju od uticaja na zdravlje.

"Svako ko je odrastao u otrovnoj prašini, koje su vjetrovi dizali sa mojkovačkog Jalovišta, godinama punjenog otpadom iz rudnika sa vrha grada, dobro zna vrijednost zdravlja čovjeka i zdravog životnog okruženja", ocijenili su iz ASP-a. 

Podsjetimo, na sjednici SO Mojkovac prošlog mjeseca na kojoj su odbornici raspravljali da li žele rudnik u svom gradu ili ne, 14 odbornika glasali su za inicijativu kojom se traži da se konstatuje prestanak ugovora sa firmom "Tara resources" i da se zabrane sve rudarske aktivnosti na teritoriji ove opštine. 

Tokom debate na sjednici SO čulo se da rudnik treba kategorično odbaciti zbog žive i ostalih štetnih materija, te da se ugrožava život, bezbjednost građana Mojkovca.

Krajem septembra, iz kompanije Tara Resources kazali su da je međunarodna Procjena uticaja na životnu sredinu i društvo (ESIA) sprovedena uz pomoć vodeće svjetske inženjerske firme za životnu sredinu i da nijesu identifikovani rizici po ljudsko zdravlje niti životnu sredinu za projekat Brskovo.

Kako je saopšteno, ESIA je sprovedena prema strogim kriterijumima postavljenim od Evropske banke za obnovu i razvoj, smjernicama Evropske unije i svim relevantnim crnogorskim zakonima, uključujući zakone o industrijskim emisijama i o zaštiti životne sredine.

„Želimo da uvjerimo javnost da, sa modernim metodama rudarstva i prerade koje će se koristiti u našem rudniku, koje su u skladu sa najboljim dostupnim tehnikama EU, nijesu predviđeni štetni uticaji na javno zdravlje“, rekli su tada iz kompanije Tara Resources.