Марко Перовић

PUTOPIS IZ POLjSKE

Razglednica iz Krakova

Skoro dvije sedmice provedene u Krakovu, gdje smo pratili nastupe naših rukometaša na Svjetskom prvenstvu, bio je dovoljno dug period da upoznamo taj grad i zaključimo - ako postoji mjesto kao iz snova, onda je to Krakov.

Tokom naših prvih dana u Krakovu bilo je sunčano i neuobičajno toplo za januar. Idealne vremenske uslove koristili smo, koliko smo mogli, da upoznamo grad koji je nastao u sedmom vijeku. Smještaj u jevrejskoj četvrti Kazimierc omogućio nam je dobru pol poziciju za tako nešto. Istorijski važan dio grada, bogat zanimljivim zanatskim prodavnicama, barovima, restoranima i kioscima brze hrane, okuplja veliki broj turista i studenata, i odiše pozitivnom energijom. Među brojnim sinagogama u ulici Šeroka nalazi se i Stara sinagoga iz 16. vijeka. U blizini je i muzej Galicija posvećen životu Jevreja u Poljskoj. Nedaleko je i nekadašnja fabrika Oskara Šindlera, njemačkog industrijalca koji je tokom Drugog svjetskog rata spasio preko hiljadu Jevreja od holokausta, o čijem je liku i đelu Spilberg snimio čuveni film „Šindlerova lista“.

Na kilometar i po hoda od Kazimierca nalazi se stari grad. U središtu Starog Miasta, kako ga nazivaju Poljaci, je glavni trg Rinek,
drugi najveći trg u Evropi, na kojem se ističe spomenik pjesniku Adamu Mickjeviču.

Na trgu je i bazilika svete Marije. Sa njenih tornjeva na svakih sat čuje se „prekinuta melodija“. Prema legendi, nekada se na tornju nalazio trubač koji je najavljivao dolazak neprijatelja. Tokom najezde Tatara u 18. vijeku, trubač je pogođen strijelom i melodija je prekinuta. U znak sjećanja na taj događaj, na svakih sat interpretira se melodija koju je svirao.

Okolo su i druge crkve, a u centralnom dijelu trga je renesansna građevina Sukjenice, u čijoj aleji je pijaca gdje se mogu naći najrazličitiji komadi odjeće i suvenira.

I glavni trg starog grada okružen je brojnim restoranima, u kojima su hrana i pića skuplji nego u drugim djelovima grada. Ipak, mogu se naći lokali sa pristupačnijim cijenama. Trg Rinek podjednako čarobno djeluje tokom sunčanih dana i pravih zimskih, kada snijeg prekrije pločnike. Posebnu notu romantike i bajkovitosti daju fijakeri sa gracioznim konjima.

Sa glavnog trga, široke ulice u pješačkim zonama vode ka svim stranama grada. Najveći broj turista uputi se u pravcu Vavela. Na uzvišenju pored rijeke Visle, nalazi se zamak, jedan od najprepoznatljivijih simbola Krakova, o kojem takođe postoji legenda. Priča kaže da se u vrijeme vladavine kralja Krakusa, pojavio zmaj koji se nastanio u pećini ispod brdašca Vavel. Zmaj je uništavao okolinu i ulivao veliki strah kod stanovnika. Zbog toga je kralj naredio da se zmaj ubije i tom heroju ponudio ruku svoje kćeri. Mnogi hrabri vitezovi su pokušali i nijesu uspjeli. Najzad, jedan zanatlija dosjetio se da teleću ili ovčju kožu, od vodiča se mogu čuti obje verzije, natopljenu sumporom ostavi pred zmajevom jazbinom. Nakon što je to pojeo, zmaj je ubrzo nastradao.

Koliko god zvuče kao mit, zanimljivo je čuti brojne legende u vezi sa Krakovom, a lokalno stanovništvo sa posebnom emocijom čuva tradiciju prepričavanja. Ulazak u krug zamka je besplatan, ali se naplaćuje u pojedinačne objekte ovog velelepnog, istorijskog, možemo reći, kompleksa.

U gradu postoje još brojne znamenitosti koje nijesmo uspjeli obići, poput Jagelonskog univerziteta osnovanog daleke 1364. godine, drugog najstarijeg u centralnoj Evropi iza Karlovog univerziteta u Pragu. Za ljubitelje kulture preporučujemo podzemni muzej i galeriju Poljskog slikarstva, gdje je čuvena slika Leonarda da Vinčija „Dama s hermelinom“.

Vjelička - veličanstveni rudnik soli

Biti u Krakovu, a ne posjetiti Vjeličku, koja je na desetak kilometara od grada, zaista bi bila šteta, jer ćete propustiti nesvakidašnji doživljaj.

Ovaj rudnik soli je nestvaran raskoš prirode.

Prostire se na devet nivoa. Dostiže dubinu od 327 metra i dugačak je oko 300 kilometara. Logično, nemoguće je obići sve što rudnik skriva, pa je tako turistička tura duga tri kilometra, a spušta se na oko 135 metara ispod zemlje. Cijena pojedinačne ulaznice je 25 eura, dok za grupe i djecu postoje određeni popusti.

Hodnici lavirinta, zidovi od soli, podzemna slana jezera, drvene konstrukcije, pećine, skulpture od soli, zanimljivi vodiči i zvučno-vizuelna simulacija nekadašnjeg života u rudniku, drže pažnju tokom dva sata obilaska.

Posebno je impresivna kapela Svete Kinge, koju su, kao i brojne ostale u rudniku, radnici gradili kako bi imali gdje da se mole prije radnog dana, zbog neizvjesnosti i opasnosti koje rudarski posao nosi. U njoj se mogu organizovati koncerti, vjenčanja i ostale proslave, a neđeljom se redovno služi misa.

Pri kraju ture dolazi se do jedinstevog pogleda na slano jezero, koji prate zvuci Šopenove kompozicije.

Rudnik je u vlasništvu poljske vlade, a priča koju nudi, marketinški je podignuta na najviši nivo. Tu su suvenirnice, kiosci sa osvježenjem, čak i glamurozni restorani, pa ne čudi što Vjeličku posjeti oko dvije hiljade osoba svakog dana.

Krakov pravi sportski centar

Tauron arena bila je domaćin dijela Svjetskog prvenstva rukometaša ovog januara. U modernoj dvorani, sa 15 hiljada sjedećih mjesta, igran je i šampionat Evrope za rukometaše 2016. i prvenstvo svijeta u odbojci 2014. godine. Arena zadovoljava sve najzahtjevnije propise, pa ne čudi što je Krakov relativno često domaćin prestižnih međunarodnih takmičenja. Osim sportskih, u dvorani se često organizuju i muzički spektakli. Za 12. mart zakazan je koncert Robija Vilijamsa, 20. jula gostovaće Sting, a 4. avgusta Dipeš mod. Već je za 10. mart iduće godine najavljen nastup Selin Dion. Dug je spisak muzičkih zvijezda koje su već punile Tauron arenu.

U gradu je fudbal najpopularniji sport. Jedan od najtrofejnijih poljskih klubova Visla, sada je drugoligaš, dok ekipa Krakovije nastupa u Ekstraklasi. Neki od poznatih sportista rođenih u Krakovu su teniserka Agnješka Radvanjska i vozač formule 1 Robert Kubica.

Slavne ličnosti čiji život je usko povezan sa Krakovom su Papa Jovan Pavle II i Nikola Kopernik, koji su studirali na Jagelonskom univerzitetu.

Boravak u Krakovu je nezaboravno iskustvo. Grad sa dušom, koji živi, pružio nam je prelijepe momente i zaslužio preporuku svima koji vole da putuju, a još uvijek nijesu imali zadovoljstvo da posjete ovaj predivni grad. Danas je to lako dostupno, jer iz Podgorice postoje direktni i jeftini letovi. Imaćete šta da vidite, čujete i osjetite.