B.Bu. [ n1.rs ]

FILMSKA IKONA

Marlon Brando: Genijalan glumac, borac za pravdu i simbol otpora u Holivudu

Bio je najveća svjetska filmska zvijezda. Svijet je šokirao incidentom na dodjeli Oskara.

Marlon Brando bio je američki glumac i filmska ikona, često smatran jednim od najuticajnijih  20. vijeka. Njegov rad uticao je na glumu kao umjetnost, naročito kroz primjenu metode „Method Acting“, koju je popularisao pod uticajem Lija Strasberga i Actors Studija.

Brando je osvojio dva Oskara za najbolju mušku ulogu i ostavio neizbrisiv trag u kinematografiji ulogama u filmovima poput „Tramvaj zvani želja“ (1951), „Na dokovima Njujorka“ (1954) i „Kum“ (1972).

Rođen je 3. aprila 1924. godine u Omahi, u saveznoj državi Nebraska, kao Marlon Brando Mlađi, u porodici Marlona Ernesta Branda, prodavca pesticida, i Doroti Džuli Penebejker, ambiciozne glumice.

Njegovo djetinjstvo bilo je obilježeno porodičnim turbulencijama – majčinim alkoholizmom i očevom strogoćom. Nakon što je izbačen iz vojne akademije Šatak zbog buntovnog ponašanja, Brando se 1943. preselio u Njujork kako bi studirao glumu kod Stele Adler, gdje je usvojio čuvene tehnike sistema Stanislavski.

Karijera
Brando je karijeru započeo na Brodveju, a njegova uloga Stenlija Kovalskog u drami „Tramvaj zvani želja“ Tenesija Vilijamsa privukla je pažnju kritike i publike. Filmska adaptacija iz 1951. donijela mu je prvu nominaciju za Oskara.

Uslijedila je uloga Teri Maloja u filmu „Na dokovima Njujorka“, za koju je 1955. godine osvojio svoj prvi Oskar, učvrstivši status superzvijezde.

Tokom šezdesetih godina karijera mu je opala zbog nekoliko komercijalno neuspješnih filmova i konflikata sa režiserima. Ipak, njegov veliki povratak desio se 1972. godine ulogom Vita Korleonea u filmu „Kum“ reditelja Fransisa Forda Kopole.

Ta uloga donijela mu je drugog Oskara, koji je odlučio da odbije, protestujući protiv tretmana Indijanaca u Holivudu i SAD-u.

Umjesto da lično preuzme nagradu, Brando je poslao Sašin Litlfeder,aktivistkinju za prava Indijanaca, da održi govor i u njegovo ime odbije nagradu. Taj čin postao je jedan od najpoznatijih političkih gestova u istoriji Holivuda.

Aktivizam i incident u Vunded Niju
U to vrijeme, pokret za građanska prava bio je u punom zamahu, a Brando je bio poznat po svom aktivizmu.

Posebno ga je pogodio sukob između pripadnika Američkog indijanskog pokreta i federalne vlade u Vunded Niju u Južnoj Dakoti, koji je trajao od februara 1973. godine.

Taj incident bio je okidač za njegov protest prilikom dodjele Oskara.

Kasnija karijera i lični život
Kasnije u karijeri, Brando je glumio u značajnim filmovima kao što je „Apokalipsa danas“ (1979), ali mu je reputacija bila narušena zbog ekscentričnog ponašanja i problema s težinom.

Brando je imao buran privatni život. Bio je tri puta zvanično u braku – sa Anom Kašfi, Movitom Kastanedom i Taritom Teriipaia – i imao je brojne veze, iz kojih je imao najmanje 11 djece (iako se broj razlikuje u zavisnosti od izvora).

Njegov sin Kristijan uhapšen je 1990. zbog ubistva, a kćerka Šejen izvršila je samoubistvo 1995. godine, što je Brandu teško palo i doprinijelo njegovoj kasnijoj izolaciji.

Bio je vatreni borac za građanska prava i prava Indijanaca, često koristeći svoju slavu za promociju tih ciljeva. Njegovo odbijanje Oskara 1973. ostaje jedan od najčuvenijih političkih činova u istoriji filmske industrije.

Marlon Brando je preminuo 1. jula 2004. godine u Los Anđelesu od posljedica respiratornih problema povezanih s plućnom fibrozom, prenosi Index.hr.

Iza sebe je ostavio nasljeđe koje nadmašuje filmski svijet – njegov uticaj na glumu i danas se osjeća, inspirišući generacije glumaca kao što su Robert De Niro i Al Paćino.

Uprkos kontroverzama, Brando ostaje simbol autentičnosti i umjetničke hrabrosti.