B.Bu. [ Klix.ba ]

U JAPANU

Paralizovan čovjek prohodao nakon jedne injekcije novog tretmana

Jedna injekcija matičnih ćelija može postati lijek za ljude paralizovane poslije povrede kičmene moždine. Naučnik za matične ćelije Hidejuki Okano, sa Univerziteta Keio u Japanu, upravo je objavio da jedan potpuno paralizovan čovjek sada može da stoji i da ponovo uči da hoda, nakon što je dobio injekciju reprogramiranih matičnih ćelija.

Pacijent je bio jedan od četvorice Japanaca koji su primili injekciju ubrzo nakon što su ih razorne povrede ostavile paralizovane. Drugi pacijent u prvom istraživanju ove vrste, sada može da pomjera neke mišiće ruku i nogu.

Iako su naučnici rekli da će biti potrebna duža klinička ispitivanja, rani rezultati ukazuju na 50-50 odsto šanse da bi matične ćelije mogle da povrate sposobnost paralizovanog pacijenta da se ponovo kreće.

Okano je primijetio da je medicinsko ispitivanje koristilo indukovane pluripotentne matične ćelije (iPS), što u osnovi znači da su to normalne odrasle ćelije koje su reprogramirane da djeluju kao embrionalne matične ćelije pronađene kod nerođenih beba.

Te matične ćelije imaju moć da se transformišu u bilo koju vrstu ćelija koje su potrebne tijelu, što ih čini nevjerovatno vrijednim za ljekare koji traže nove načine liječenja teških povreda, piše Dejli mejl.

Više od 15 miliona ljudi širom svijeta trenutno živi sa povredom kičmene moždine, a većina ovih pacijenata su muškarci.

„Ovo je dramatičan oporavak. Ta osoba sada vježba da hoda”, rekao je Okano o pacijentu koji ponovo može da stoji.

Regeneracija neurona
Novi izvještaj u časopisu Nature otkrio je da su sva četiri pacijenta primila injekciju od dva miliona iPS ćelija direktno u svoje povrede.

Okanoov tim se nadao da će se matične ćelije pretvoriti u neurone (nervne ćelije) i glijalne ćelije - ćelije koje drže nervne ćelije na mjestu kako bi mogle da rade svoj posao.

Muškarci koji su učestvovali u eksperimentu bili su stariji od 60 godina i pretrpjeli su povrede kičmene moždine dvije do četiri nedjelje prije postupka sa matičnim ćelijama.

Ćelije su uzete od donatora nakon što je program dobio punu podršku japanske vlade 2019. Prije toga, Okano je pokazao kako reprogramirane ćelije mogu da regenerišu neurone kod majmuna paralizovanih zbog povrede kičmene moždine.

Nakon što je dobijeno odobrenje za ispitivanje na ljudima, u decembru 2021. pojavio se idealan pacijent, a zatim i tri druge žrtve povrede kičmene moždine 2022. i 2023. godine.

Istraživači su od tada pratili ove pacijente, nadajući se da će ćelije početi ponovo da rastu i zamjenjuju oštećene djelove kičmene moždine, koji sprječavaju komunikaciju između mozga i udova.

Poslije godinu dana praćenja pokazalo se da nije bilo nuspojava na injekcije matičnih ćelija i da je polovina grupe počela da pokazuje primijetna poboljšanja.

Prije početka ovog medicinskog eksperimenta, naučnici su koristili druge vrste matičnih ćelija sa pomiješanim rezultatima.

Džejms Sent Džon, neuronaučnik sa Grifit univerziteta u Australiji, priznao je da „do sada ništa nije funkcionisalo”.

Raniji eksperimenti su uključivali korišćenje ćelija uzetih iz ljudske koštane srži, ćelija za stvaranje mišića sakupljenih od donatora i embrionalnih matičnih ćelija ekstrahovanih iz fetusa.

Geni vraćaju mladost ćelijama
U novoj proceduri, naučnici su uzeli ćelije sa lako dostupnih područja, poput kože ili krvi odraslog davaoca. Istraživači su, zatim, koristili set od četiri specifična gena koja su ubacili u sakupljene ćelije - vraćajući sat unazad i prisiljavajući ih da se pretvore u matične ćelije.

Naučnici su ubrizgali ove gene u ćelije koristeći nosioce poput bezopasnih virusa ili mRNA - isti alat koji se koristi za pravljenje vakcina.

Šinja Jamanaka, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 2012, prvi je zaslužan za otkrivanje ovih genetskih prekidača za reprogramiranje ćelija. Mogu proći nedjelje prije nego što odrasle ćelije počnu da gube svoje specijalizovane osobine i vrate se nazad u mladost, u matične ćelije.

Kada se sve pretvore u matične ćelije, ljekari mogu da ih ubrizgaju u djelove tijela gdje postoji oštećenje ili degeneracija. Ako uspiju, ćelije će početi da se ponašaju kao ćelije koje nedostaju ili su oštećene - u suštini ponovo urastajući u te djelove tijela - ligamente koljena, mrežnjače oka ili kičmenu moždinu.

„To je sjajan pozitivan ishod. Veoma je uzbudljivo”, dodao je Sent Džon, ali je i upozorio da je još dug put prije nego što ovo otkriće postane definitivni lijek za povrede kičme.

Sent Džon, koji je sproveo sopstvena ispitivanja matičnih ćelija na povredama kičmene moždine, primijetio je da je svaka pojedinačna povreda drugačija i da će istraživači morati da sprovedu još mnogo ispitivanja da bi vidjeli da li iPS ćelije rade za sve vrste povreda ili samo za određene slučajeve paralize.