B.Bu. [ n1 ]

BEZBJEDNI I POUZDANI SISTEMI AI

EU usvojila Zakon o vještačkoj inteligenciji, prvi takav u svijetu

Savjet Evropske unije potvrdio je Akt o vještačkoj inteligenciji, prvi takav zakon u svijetu koji može postaviti globalni standard za regulaciju vještačke inteligencije (AI).

Cilj novog zakona je podsticanje razvoja i prihvatanja bezbjednih i pouzdanih sistema vještačke inteligencije na jedinstvenom tržištu EU.

Istovremeno, cilj mu je da obezbijedi poštovanje osnovnih prava građana EU i podstakne ulaganja i inovacije na području vještačke inteligencije u Evropi.

Zakon o vještačkoj inteligenciji primjenjuje se samo na područja koja pokriva zakonodavstvo EU i predviđa izuzeća poput sistema koji se koriste isključivo u vojne i odbrambene svrhe, kao i u istraživačke svrhe.

Zakon slijedi pristup “osnovan na riziku”, što znači da su pravila stroža što je veći rizik od nanošenja štete društvu.

Mogućnosti vještačke inteligencije su nevjerovatne, ali konačno rješenje i dalje „brusi“ čovjek.

“Ovaj zakon, prvi takve vrste u svijetu, prekretnica je za EU, a odnosi se na globalne tehnološke izazove koji stavaraju prilike za naša društva i privredu”, rekao je belgijski državni sekretar za digitalizaciju Metju Mišel.

Novi zakon trebalo bi u sljedećih nekoliko dana da bude objavljen u Službenom listu EU-a, a stupa na snagu 20 dana nakon objave. Uredba će početi da se primjenjuje dvije godine nakon stupanja na snagu, uz neke izuzetke za određene odredbe zakona.

Novi zakon razlikuje četiri vrste vještačke intelegencije skladno riziku koje sa sobom nose. Sistemi vještačke inteligencije s vrlo ograničenim rizikom, poput videoigrica ili filtera za spam moraće zadovoljavati samo blage propise transparentnosti, dok će visokorizični sistemi AI morati da ispunjavaju niz zahtjeva i obaveza kako bi bili odobreni na tržištu EU-a.

Zakon zabranjuje sisteme vještačke inteligencije koje pojedince društveno vrednuju i razvrstavaju u određene kategorije – po rodu, rodnom identitetu, rasi, etničkom porijeklu, migracionom statusu, državljanstvu, političkom uvjerenju, seksualnoj orijentaciji, vjeroispovijesti i slično.

Pod vještačkom inteligencijom neprihvatljivog rizika smatraju se pohranjivanje fotografija prikaza lica sa interneta ili snimaka CCTV-a, snimaka prepoznavanje emocija na radnom mjestu i u školama, društveno bodovanje, prediktivno policijsko djelovanje isključivo na profilisanju osobe. Građani će moći podnositi pritužbe na sisteme AI-ja koji ugrožavaju njihova prava.

Kako bi se osiguralo ispravno provođenje novog zakona predviđa se uspostava nekoliko tijela poput kancelarija za vještčku inteligenciju unutar Komisije, naučnog panela nezavisnih stručnjaka za podršku sprovođenju aktivnosti i drugih.