M.M.

Dvije decenije od odlaska Zdravka Velimirovića

Povodom godišnjice smrti Zdravka Velimirovića, filmskog reditelja, akademika Crnogorske akademije nauka i umjetnosti (CANU), u svečanoj sali “Dušan Makavejev” Jugoslovenske kinoteke u Beogradu u petak, 7. februara će biti održana retrospektivna projekcija pojedinih njegovih igranih filmova. Program počinje u petak u 17 sati izložbom fotografija, a nastavlja se sat kasnije projekcijom restauriranog filma “Dan četrnaesti” (1960) – koji je bio prvi jugoslovenski film u zvaničnoj konkurenciji na Festivalu u Kanu. Takođe, filmovi “Derviš i smrt” i “Dorotej” će biti prikazani u subotu u isto vrijeme.

Film “Derviš i smrt” prema istoimenom romanu Meše Selimovića, za koji je scenario pisao Borislav Mihajlović-Mihiz, urađen je 1974. godine u produkciji Centar filma, Avala filma, Bosna filma, Kosovo filma, Studija Titograd i Zeta filma, bio je jugoslovenski kandidat za Oskara, dok je na Pulskom festivalu osvojio Veliku srebrnu arenu i Zlatnu arenu za režiju, kao i nagrade za scenografiju, kameru, kostim i epizodnu ulogu. Restauriran je 2024. godine u saradnji Jugoslovenske kinoteke i kompanije A1, a prošle godine je i prikazan u okviru pratećeg programa 37. FFHN-MFF.

Istaknuti filmski stvaralac Zdravko Velimirović koji je svojim stvaralaštvom obilježio jugoslovensku kinematografiju, rođen je 1930. godine na Cetinju, odrastao je u Kotoru, gdje je završio gimnaziju, a potom se kroz svoj umjetnički rad ovom gradu često vraćao.

Boki je posvetio dio značajnog opusa dokumentarnih filmova.

Podsjećamo na njegov kratki dokumentarni film „More, sunce i…” iz 1971. godine (restauriran prošle godine), u produkciji Dunav filma, koji prikazuje Boku Kotorsku i djelove Istre, a u opusu posvećenom zavičaju nalaze se i njegova ostvarenja „Nokturno za Kotor”, „Kako sačuvati grad”, „U spomen slavne mornarice”, „Njegoš u Boki”, “Dobro došli u Kotorski fjord”, „Kotor biserna školjka Jadrana”.

Pored pomenutih, autor je filmova „Zublja grahovačka” (1958); „Provereno nema mina” (1965); „Lelejska gora” (1968), preko 50 dokumentarnih i kratkih filmova, 20 radio drama i pet pozorišnih predstav, a bio je scenarista i profesor filmske režije.

Preminuo je 2005. godine u Beogradu.