Duško Kovačević

In memoriam: Ledeni

Od 2014. godine od kada mu je otkriven kancer grla, američki glumac Val Kilmer odvažno se nosio sa teškom bolešću i to nažalost nije bio film, pa da posle seta svuče ulogu i vrati se bezbrižnom životu holivudskog superstara.

Пише: Duško Kovačević Види све колумне

Poroci, bolesti, preuranjene smrti, trovanje tabletama i narkoticima, nerijetko i pogibije u sportskim automobilima — gotovo sudbinski prate mnoge glumce i glumice u Sjedinjenim Državama, još od klasičnog Holivuda, a pogotovo one najpopularnije. Uz sve bogatstvo i kult obožavanja koje im pruža grad snova, taj grad je u isto vrijeme i Bulevar sumraka, a tako se zove veoma cijenjena američka drama iz 1950. koju je režirao Bili Vajlder.

Dugo vremena Val Kilmer je ignorisao bolest, nije priznavao njeno prisustvo, nastavio je da snima filmove, batrgao se i uzmicao, ali će ga upravo film pomiriti sa neumiljivom sudbinom kroz potresnu repliku upućenu Meveriku (Tomu Kruzu): 'Vrijeme je da se odustane'! I odustao je. Gledajući tu Kilmerovu rolu, sve vrijeme se osjećalo da mu je to posljednja uloga. To je bio oproštaj na velikom platnu, kroz ulogu, kada se životno utapa u igrano, baš kao u neprevaziđenoj metodologiji glume Konstantina Stanislavskog.

Radi se o filmu Top gan Maverik iz 2022, najmanje deceniju planiranom nastavku Top gana, čuvene akcione drame iz 1986, i to je savršeno zatvaranje glumačkog začaranog kruga Vala Kilmera. Iako je prije Top gana snimio dva visokoprodukcijska filma, iako je uloga Ledenog u Top ganu bila sporedna (svega nekoliko kratkih scena), iako je Top gan u umjetničkom ili sineastičkom zahvatu tanak i degutantan film, ta će ga rola proslaviti i snažno obilježiti u njegovoj karijeri.

Oko Top gana se osamdesetih godina stvorila nevjerovatna supkulturalna magija — taj film je otvorio doba MTV filmova: film je kroz muzičke spotove živio pomodni i ušećereni život, a Val Kilmer je svakako bio dio te komercijalne i industrijske kinematografije. On će kasnije snimiti mnogo filmova različitih karakternih zahtjeva i biće jednako ikoničan i zavodljiv u lepezi temeljno različitih karaktera — od akcionog antiheroja do psihodeličnog i dekadentnog Džima Morisona u filmu Dorsi, koji je režirao veliki Oliver Stoun. Njegovi najpoznatiji filmovi, uz pomenute Top gan i Dorsi, jesu Svetac, Vrelina i Kis kis beng beng.

Na britanskoj i američkoj glumačkoj sceni akademskog nivoa oduvijek je važilo jedno nepisano pravilo kojim se vrednovao glumački etos. Glumac koji je u teatru bio kadar da iznese dramski zahtjevan lik iz Šekspirovog djela, smatran je velikim majstorom glume. Kilmeru je i to u mnogo predstava polazilo za rukom — briljirao
je u Šekspirovoj istorijskoj drami Henri IV. Dakle, bio je i odličan pozorišni glumac, a u pozorištu nema beskrajnog vraćanja i snimanja scene, sve dok ne ispadne savršeno.

Ali pored svega, Kilmer nikada neće ući u red najmarkantnijih holivudskih zvijezda. Uvijek je bio korak u zaostatku, a opet veoma prisutan, etabliran i poznat. Njegov status u filmu najljepše je opisao u svom nekrolog-statusu moj fejsbuk prijatelj Vladimir Kolarić, srpski prozni i dramski pisac, teoretičar umjetnosti i kulture i prevodilac: ,,Pored složenosti Kilmerove privatne ličnosti, ovo svakako nije pomoglo njegovom statusu i kontinuitetu u karijeri, ali već je i ovo što je postigao ipak primer da su i glumci ovako složenog i ambivalentnog habitusa u Holivudu mogli da dobiju status — makar ne i prvorazredne — zvezde, zbog čega je američki film (i dalje?) to što jeste".

Počivaj u miru, Ledeni.