Tufik Softić [ Portal RTCG ]

ŠVERC

Kilogrami padali, tone bezbjedno putovale

Da je prije više od dvije decenije obim šverca bio izuzetno veliki, i da je država od toga dobrim dijelom punila budžet, govorile su skoro redovne zaplJene svih vrsta švercerskih roba, od droge, preko oružja do cigareta i druge akcizne robe.

Zaplijenjene količine, tek kilogram, dva droge ovamo – kilogram, dva onamo, bile su, međutim, sitne u odnosu na to koliko je robe prolazilo na švercerskim putevima na sjeveru.

U tom pogledu je oduvijek bio zanimljiv “magični trougao” Rožaje, Berane, Kosovo.

Ko se još uvijek sjeća one famozne takozvane afere nafta, kojom je po svoj prilici budžet Crne Gore za pet godina oštećen za čak dvadeset miliona evra?

Osim anonimnih, insajderi i u ovom slučaju bili su neki od bivših policajaca iz Rožaja, koji su ustvrdili da su za vrijeme fiktivnog izvoza nafte carinici i policajci na graničnom prelazu Kula napunili džepove sa čak dva miliona evra.

Jedan od bivših čelnika Uprave carina, potvrdio je da se znalo za fiktivan izvoz nafte, ali ne i da je to poprimilo baš tolike razmjere.

Slučaj je, kako je tada saopšteno, preuzelo tužilaštvo, ali, kao i u duvanskoj aferi, nikada ništa nije riješeno.

Tvrdnje graničara o enormnom švercu nafte, koja nikada nije stigla do benzinskih pumpi na Kosovu, već su na Kuli samo overavani papiri o izvozu, a nafta potom ilegalno prodavana u Crnoj Gori bez plaćanja akcize, zvanično je tada potvrdilo Ministarstvo finansija Kosova.

Ono je tako dalo gotovo neoboriv dokument vrhovnom državnom tužiocu da stavi u proceduru crnogorske “šeike” ali i njihovu logistiku sa graničnog prelaza Kula.

Kosovsko ministarstvo je utvrdilo da iz Crne Gore na teritoriju Kosova od 2005. do 2010. godine nije ušlo 1.675 cisterni, od 3.334 koliko ih je u tom periodu evidentirano na crnogorskom graničnom prelazu Kula. Na taj način, fiktivno je uvezeno 50.530.147 litara nafte.

Jednostavnim matematičkim operacijama lako je utvrditi da je državna kasa na taj način zakinuta za dvadesetak miliona evra.

Nije bilo teško, naprotiv, bilo je vrlo lako utvrditi ko je, kako i pod kojim uslovima, poslovao preko Kule, i ko je na to žmurio, ovjeravajući papire za tovare i cisterne koji nikada Kulu nisu prešli.

Fiktivni izvoz smijenio je, zapravo, unosni biznis sa benzinskim pumpama na Kuli, gde je prije dvije decenije, na divlje, poslovalo njih desetak. Od toga, maker polovina u vlasništvu poznatog kontroverznog rožajskog biznismena.

Na njima se gorivo točilo po znatno nižim cijenama od zvaničnih, a vlasnici su im bili ljudi sumnjivih biografija, bliski režimu. Kada su novinari u Beranama jednom prilikom “pritegli” Filipa Vujanovića pitanjima o tom biznisu, on im je odgovorio da je to urađeno “u cilju poboljšanja turističke ponude Crne Gore”.

Onda je uslijedio biznis sa švercom cigareta, za koji su granični policajci koji su o tome progovorili, kazali da im je rečeno da se radi o specijalnom poslu i da moraju da ćute.

Oni taj savjet nijesu poslušali. Progovorili su o kamionima koji prolaze ilegalnim putevima preko Kule, o konvojima konja kao u filmovima, natovarenim cigaretama, o motoristima i motornima sankama van graničnih prelaza.

Osim što su policajci izgubilo posao i, istina, kasnije morali biti vraćeni, niko nikada nije odgovarao. Tada su pale sve optužnice protiv poznatih narkobosova.

A da je avganistanska transverzala i dalje aktuelna i da putevi heriona vode preko Balkana, Kosova i Crne Gore, govore, takoreći, sitne zapjlene. Za švercere koji su i dalje u tom poslu, to je praktično uračunati rabat. Statistike radi, kilogrami su padali, dok su tone neprimjetno i obezbijeđeno putovale.

Pranjem novca od šverca iz tog perioda nastale su neke poznate poslovne ili individualne imperije u Crnoj Gori koje nisu više tako nedodirljive, ali još uvijek nisu u potpunosti srušene, a tragovi toga o čemu se sada može čitati iz takozvanih skaj aplikacija samo govore da su već tada svi ti “poslovi” bili pod budnim okom međunarodnih obavještajnih službi.