Tufik Softić

NA SJEVERU ZEMLJE

Krađa ulja iz trafostanica još bez sudskog epiloga

U Osnovnom sudu u Beranama već pet godina traje suđenje za krađu ulja iz trafostanica na teritoriji Berana, Andrijevice, Plava i Gusinja, jer je jedan odmladića dugo bio u bjekstvu, a drugi na bolničkom liječenju.

Krađa ulja iz transformatora, kako se ispostavilo, bila je vrlo organizovan “biznis”, a ulje se, prema operativnim saznanjima koje ima policija, prodavalo u većim količinama vozačima kamiona i drugih šumskih mašina u jednoj kafani u beranskom prigradskom naselju Pešca.

“Grupa mladića koja je tereti za to djelo praćena je dosta dugo, i na kraju je sve snimljeno tajno postavljenom kamerom u blizini jedne trafostanice”, kazao je sagovornik iz policije.

Oni su nakon hapšenja privedeni osnovnom državnom tužiocu, a na teret im je stavljeno da su počinili krivično djelo krađa.

“Kod njih su, pretresom kuća, pronađeni specijalna oprema i drugi alati koji su bili predmet vještačenja. Mislim da smo ovim prekunuli taj lanac koji je dugo djelovao na području od Gusinja do Berana i da ima dovoljno dokaza”, rekao je taj sagovornik iz policije.

Kada su još negdje u prvoj polovini 2019. godine takozvana Gornja sela, na području ispod Bjelasice u beranskoj opštini, ostala na dva dana bez struje, ispostavilo se da je kvar tragikomične prirode, odnosno da su lopovi ukrali mineralno ulje iz nekoliko trafostanica sa kojih se napajaju ta sela.

“Do sada su obijane kuće i vikednice, ali da neko ostavi čitava sela bez struje zbog ulja iz trafostanica, to je skandalozno i sramotno. Kakav smo to narod”, ispričao je tada jedan od stanovnika sela Lubnice.

On je rekao da su najprije mislili da se radi o havariji zbog nevremena, koje ispod Bjelasice nije nikakva rijetkost.

“Kada su došli električari i kada su nam kazali zašto nema struje, prosto nijesmo mogli da vjerujemo”, kazao je ovaj stariji mještanin.

Na području beranske opštine tada su za samo dvije sedmice, iz sedam energetskih transformatora, takozvanih trafostanica, lopovi su ukrali mineralno ulje.

Ulje je ukradeno iz trafostanica Praćevac, Bastahe, Lubnice 1, Jelovica 2 sa kojih se napajaju podbjelasička sela, Mašte 1 na drugom kraju beranske opštine, na području Police, zatim u prigradskom naselju Buče, i na posljetku, na trećem kraju opštine, u selu Bubanje prema Bijelom Polju.

Jedan od CEDIS-ovih šefova održavanja tada je rekao da su električari uspjeli da blagovremenim dolivanjem ulja sačuvaju sve transformatore i stave ih u pogon, izuzev u Bubanjama, gdje je tada ugrađen rezervni transformator.

Iz CEDIS-a su slučajeve uredno prijavljivali Upravi policije, odnosno Centru bezbjednosti Berane i Odjeljenju bezbjednosti u Andrijevici, jer se i na teritoriji te opštine trafostanice provaljuju.

Oni su kazali da učestali slučajevi krađe elemenata sa energetskih objekata prouzrokuju duže prekide u napajanju potrošača električnom energijom.

Ekipe CEDIS-a su sprovodile vanredne kontrole objekata i elektro mreže, ali konstantan nadzor, kako su objašnjavali, nad oko pet hiljada trafostanica i preko dvadeset hiljada kilometara nadzemnih vodova, kao i nad hiljade metalnih stubova, nije moguć.

Za žičane elemente se znalo da se koriste kao sajle, a da se od metalnih djelova sa dalekovodnih stubova prave prikolice za automobile i druga vozila.

Kada se radi o mineralnom ulju iz trafostanica, stvari su postale jasnije nakon što je objašnjeno da se ono može koristiti kao pogonsko gorivo za stare dizelaše, traktore i motokultivatore.

“Zasmislite sada to da neko zbog desetak ili malo više litara ulja, napravi štetu od više desetina hiljada eura. Jer, ako se na vrijeme ne otkrije o čemu se radi i nedostajuće ulje ne dolije, onda strada tranformator, ili pregori čitava trafostanica”,kazao je jedan službenik CEDIS-a.

Prema njegovim riječima, štete koje su tada napravljene se mjere stotinama hiljada eura.

“Postoje na transformatoru dva šarafa od kojih je jeda pod velikim rizikom za odvrtanje zbog napona. Lopovi su i to radili vješto. Nekada bi ostavljali pomalo ulja, tek toliko da se ne zna da je trafostanica obijena”, kazao je taj službenik.

Automehaničari objašnjavaju da se mineralno ulje iz transformatora koristi u manjim količinama za pročišćavanje motora i da se do njega uglavnom dolazilo na crnom tržištu, pošto ga nema u prodaji.

Vozači kamiona, traktora, skidera i drugih šumskih mašina do njega su u toj kafani u Beranama dolazili lako i koristili ga u većim količinama.

Lanac krađa prekinut je 2019. godine otkrivanjem grupe mladića koji su to radili ko zna koliko dugo. Policija je još tada tvrdila da ima dovoljno dokaza, ali suđenje je je ušlo u petu godinu, a epiloga za ovaj jedinstveni krivični predmet još nema.