Туфик Софтић

KONTROVERZNI SLOVENAC

Hostini privatizacioni "spomenici" širom Crne Gore

Kontroverzni Slovenac Damjan Hosta, možda bi danas bio zaboravljen da nije ostavio dosta privatizacionih „spomenika“ po Crnoj Gori, a tragovi njegovih sumnjivih poslova stižu i do sjevera Crne Gore, do Bijelog Polja i Berana.

Da Hosta ne bude zaboravljen, svojevremeno se potrudio MANS (Mreža za afirmaciju nevladinog sektora). Podnoseći krivične prijave zbog privatizacije Telekoma i sumnje za zloupotrebu službenog položaja i primanja mita, među prijavljenima se našao i Hosta kao predstavnik berzanske kuće Monte Adria.

Damjan Hosta je godinama unazad u slovenačkim medijima prozivan i pominjan u kontekstu sumnjivih poslova u finansijskom i berzanskom poslovanju.

To mu nije smetalo da bude jedan od povjerljivih poslovnih partnera podgoričkog biznismena Veselina Barovića.

Hosta je sa Barovićem bio osnivač kompanije “Alpha Invest”, koja je većinski gazdovala kotorskim hotelsko-turističkim preduzećem “Fjord” i koja je godinama unazad bila učesnik vrijednih transakcija na berzi.

Poznata je činjenica i da je Hosta više od deceniju bio izvršni direktor “Monte Adrije”, glavne brokersko dilerske kuće na tržištu kapitala, koja je posredovala u najvećim crnogorskim privatizacijama - prodaji Telekoma, dokapitalizaciji Elektroprivrede, prodaji manjinskog paketa akcija pljevaljskog Rudnika uglja italijanskoj kompaniji A2A.

Tokom 2010. godine zbog nevraćenog kredita Prvoj banci Hosta je neko vrijeme izgubio vlasništvo u “Monte Adriji”, ali mu je investicioni fond Trend pomogao da izmiri obaveze prema toj banci.

Monte Adrija je likvidirana u ljeto 2013. godine. Hosta je računao da će time prikikriti tragove svojih sumnjivih poslova po Crnoj Gori, ali se MANS potrudio da to ne bude tako.

Prema podacima Centralnog registra privrednih subjekata (CRPS), Hosta je bio osnivač trgovine na veliko “Slomont turist”. Upravo preko ove firme, kontroverzni Slovenac stigao je do sjevera Crne Gore.

Ta firma se povezuje se sumnjivom privatizacijom kako bjelopoljskog HTP “Brskovo”, tako i hotelsko turističkog preduzeća “Berane”.

Nije MANS ni tada zaobišao Hostu praveći 2009. godine šemu osoba i firmi uvezanih u privatizaciju HTP “Berane”, u kojoj se sve zvanično vrtilo oko firmi “Euroturist GMBH” i “Slomont turist”.

HTP “Berane”, nekadašnju kompanija bez gubitaka i sa zalihama robe u vrijednosti od makar 80 hiljada eura, u martu 2003. godine privatizovalo je do tada nepoznato preduzeće “Euroturist GMBH”, čiji je direktor bio Borislav Dvoržak. Njegov šura, Izudin Gušmirović, bio je predsjednik Odbora direktora firme “Slomont turist”.

Oni su u startu imali trenutku 36 odsto akcija, ali im je tadašnji Fond za razvoj, to jest država, ustupila na upravljanje svojih 15 odsto.

„Euroturist GMBH“ je vrlo brzo, kupujući, ili kako to manjinski akcionari kažu, otimajući po ulicama, vaučere i akcije od građana i radnika, postao samostalno vlasnik preko pedeset odsto HTP „Berane“, istina minimalno, svega 0,14 procenata preko potrebne polovine, ali im više državni fondovi nijesu bili potrebni.

Vrlo brzo ova ekipa počela je da bez zakonskog osnova rasprodaje imovinu HTP „Berane“ i vrlo brzo uništila i opljačkala ovu solventnu kompaniju.

U Centralnoj depozitarnoj agenciji, iako preduzeće više faktički ne postoji, većinski paket akcija HTP „Berane“ od 50,14 odsto i dalje se vodi na Euroturist GMBH.

Manjinski akcionari objašnjavaju da nije bilo stečaja niti likvidacije. Kapital akcionarskog društva u osnivanju je procijenjen na 5,2 miliona eura.

Udruženje manjinskih akcionara HTP „Berane“ uputilo je još 2007. godine dopis tadašnjem predsjedniku Vrhovnog suda Ratku Vukotiću, žaleći se na sporost sudova u pogledu krivičnih prijava koje su protiv poslodavaca podnijeli radnici, pod osnovanim sumnjama da su zloupotrijebili službeni položaj, i policija, zbog sumnje da su iskorišćavanjem svojih službenih ovlašćenja sebi ili drugome pribavili protivpravnu imovinsku korist u iznosu od 636.738 eura.

Odgovoreno je da je taj postupak objedinjen sa postupkom koji se već u Osnovnom sudu u Podgorici vodi protiv istih osoba među kojima je bio i Damjan Hosta. I od tada ništa do svega toga.

Slovenac je nastavio da posluje u Crnoj Gori stvarajući jake veze u političkim i biznis strukturama.

Hosta je ostavio još jedan tanziocioni spomenik na sjeveru - fabriku za protektiranje guma Gumig, takođe u Beranama.

Samo mjesec nakon privatizacije HTP-a, „Euroturist GMBH“ i „Monte Adria“ Damjana Hoste, kupili su većinski paket akcija „Gumiga“ za jedva trideset hiljada eura, iako je njena nominalna vrijednost bila preko milion.

Novo poslovodstvo „Gumiga“ saopštilo je da se na kupovinu fabrike za protektiranje automobilskih guma odlučilo zbog mogućnosti kompenzacije za gorivo za grijanje ugostiteljskih objekata u Beranama i Bijelom Polju, budući da je ova firma već od ranije imala uspostavljenu saradnju sa Jugopetrolom, Rudnikom uglja iz Pljevalja i Elektroprivredom.

Najavljeno je brzo pokretanje proizvodnje, „zašta su obezbijeđene bankarske garancije“, kao i snabdijevanje tržišta protektiranim gumama za koje će se „sirovina dobavljati iz Italije posredstvom slovenačkog partnera“.

Fabrika „Gumig“ ni sa novim vlasnicima nije proradila. Nedugo potom svi radnici su upućeni na biro rada, a iz fabrike je počelo da se iznosi sve što je vrijedno. Glavne mašine za protektiranje završile su negdje u Podgorici.

Ne smije biti zaboravljeno ni to da se sve dešavalo u vrijema kada je Hosta preko izvjesne slovenačke firme „Maboles“ pobijedio i na fingiranom konkursu za prodaju beranskog šumsko-industrijskog preduzeća Polimlje. Kada je afera razobličena, „Maboles“ se zvanično povukao iz kupovine. Bila je to jedini sumnjivi posao koja Hosti nije prošla u Crnoj Gori.