RISAN

Palata Ivelić postaje arheološki centar

Dugogodišnje interesovanje Varšavskog univerziteta za osnivanjem Međunarodnog arheološko-istraživačkog centra u Risnu, u palati Ivelić, koja je bila u vlasništvu Opštine Kotor, nakon zajedničkog 13-ogodišnjeg istraživanja sa crnogorksim arheolozima je i konkretizovano.

Opština Kotor ustupila je palatu Ivelić državi, odnosno Ministarstvu finansija, a Ministarstvo kulture se saglasilo, s obzirom da je ova jedina barokna palata u Risnu i kulturno dobro, da se ona ustupi Varšavskom univerzitetu radi obnove i osnivanja međunarodnog arheološko-istraživačkog centra, prenosi Radio Jadran.

Na jednoj od prošlih sjednica Vlada je odlučila da palata Ivelić bude rekonstruisana sredstvima Varšavskog univerziteta od 750.000 eura, prema utvrđenom DUP-u Risna i izdatim konzervatorskim uslovima. Biće data na korišćenje bez naknade, za osnivanje "Međunarodnog arheološko-istraživačkog centra". Saradnja Varšavskog univerziteta i Univerziteta Crne Gore na lokalitetima u Risnu krunisana je, inače, sporazumom prošle godine, koji je produžen do 2017. godine.

Mještani Risna i crnogorski arheolozi koji su proteklih godina s kolegama iz Poljske obavljali arheološka istraživanja na lokalitetima Risna blagonaklono gledaju na ovaj potez.

"Prije svega radujem se što će se takav arheološki potencijal, bogati risanki fundus naći na jednom mjestu gdje će moći da se obradi i prezentuje. Ovaj objekat je i ranije bio predviđen da bude Muzej grada Risna, jer to je zaista potreba, međutim, do realizacije nije došlo. Sada se ova nova sutacija donekle poklapa sa tim. U okviru ovog zdanja biće jedan izložbeni prostor i biće ostali segmenti, gdje će moći da rade, da se obučavaju i sarađuju, ne samo arheološki, nego i konzervatorski stručnjaci. U svakom slučaju, ovo je i veliki podsticaj za našu državu, koja na žalost, nema Fakultet za arheologiju“, kazala je za Radio Jadran crnogorskog arheološkog tima Vilma Kovačević, iz Centra za arheologiju i konzervaciju Crne Gore.

Ona dodaje da je Risan u arheološkoj nauci više poznat i zastupljen kod stranih istraživača, a posljednjih godina Poljaci su dominantni u svojim namjerama da na lokalitetima Risna istražuju i prate civilizacijski kontinuitet, od praistorije do novijih vijekova.

"Rišnjani nijesu uvijek prema nasljeđu pokazivali dužno poštovanje“, rekao je za Radio Jadran 91-godišnji Boško Ćuković. 

On podsjeća da je Palata Ivelić iz 18 vijeka devastirana je i opljačkana, najviše u periodu poslije zemljotresa. 

Ćuković poznaje njenu istoriju, jer je, kaže, njegova porodica u kumovskim vezama sa potomkom grofa Ivelića, Vladom Ivelićem. Jedan od nasljednika, Miloš Drobnjaković je slike sa ruskim velikanima iz tzv. ruskog salona poklonio Pomorskom muzeju u Kotoru.

"Ova kuća je napravljena od novca kojeg je carica Katarina poslala da se da Crnogorcima za učestvovanje u ratu protiv Turaka. Grof Ivelić je brodom došao u risanski zaliv i poslao poziv Petru I, da dođe da mu se da novac i medalje. Međutim, crnogorska obavještajna služba bila je vrlo razvijena u to vrijeme i oni su doznali da je plan bio da ga grof Ivelić kidnapuje i po naređenju carice Katarine već mu je bio određen manstir u Sibiru gdje bi bio zatočen. Petar I nije došao i medalje su podijeljene gore, a pare i žito nije dao Crnogorcima. Pare je ostavio bratu da napravi palac Ivelić, a žito je prodao kroz egejska ostrva. To je istorija ove zgrade“, navodi Boško Ćuković.

Ove sedmice treba da stignu poljski stručnjaci u našu zemlju i da u okviru Dana Poljske u Crnoj Gori predstave i publikaciju o Risnu. Vilma Kovačević očekuje da će njihov dolazak biti iskorišćen i za konkretan dogovor oko obnove palate Ivelić, s obzirom da već postoji i idejni projekat rekonstrukcije.

Do tada bi nadležni mogli bar da promjene pogrešan naziv na informativnoj tabli, uz magistralu u Risnu, koja upućuje prolaznike na palatu Ivetić, umjesto Ivelić.

Izvor i foto: Radio Jadran