[ Danijel Garić ]

KLIMATSKE ANOMALIJE U 2022.

Ruše se temperaturni rekordi u Evropi

Temperaturni rekordi prošle godine oboreni su u 12 evropskih država, a evropski kontinent je zabilježio najtoplije ljeto ikada, pokazuje nova analiza Evropske službe za klimatske promjene Kopernikus (C3S).

Kontinent bilježi najtoplije ljeto ikad, analize pokazuju da temperature rastu dvostruko brže od globalnog prosjeka.

Od 27 evropskih zemalja koje je obuvatila analiza, 12 je zabilježilo najvišu temperaturnu anomaliju ikada u trajanju od najmanje mjesec u kontinuitetu tokom 2022. godine. Anomalije su bile za više od 1,9 stepeni iznad prosječne temperature zabilježene između 1991. i 2020. godine tokom najmanje jednog mjeseca.

C3S je juče objavila podatke koji pokazuju da je Evropa zabilježila drugu najtopliju godinu u istoriji i najtoplije ljeto ikada.

Najveći porast temperature zabilježen je krajem ljeta, u oktobru i decembru. U Austriji je prosjek tokom oktobra 2022. bio 3,3 stepena iznad klimatske normale između 1991. i 2020. godine. Francuska i Slovenija su takođe zabilježile temperaturne anomalije od tri stepena ili više tog mjeseca, dok su Hrvatska i Grčka imale tri stepena “viška” u decembru.

Italija je bila toplija od prosjeka u svim, osim u dva mjeseca u godini. Zabilježila je najvišu mjesečnu temperaturnu anomaliju za tri različita mjeseca, u maju, oktobru i decembru. Španija i Portugal su tri puta tokom 2022. oborile rekorde po mjesečnim anomalijama.

Sjeverna i Zapadna Evropa su tokom godine iskusile produžene i intenzivne toplotne talase. Veći dio kontinenta pretrpio je sušu, a broj šumskih požara je bio najveći u posljednjih 15 godina.

Globalno, 2022. je bila peta najtoplija godina u istoriji, a posljednjih osam godina ukupno su bile osam najtoplijih zabilježenih, prema Kopernikusu. Prosječna globalna temperatura u 2022. bila je 1,2 viša od predindustrijskog doba 1850-1900.

Ovaj porast temperature nije bio ujednačen širom svijeta. Uslovi La Ninje izazvali su niže temperature širom pacifičkog regiona, što znači da su Australija i Južna Amerika imale tendenciju da budu hladnije od prosjeka u 2022.

Međutim, temperature su bile daleko više na sjevernoj hemisferi, posebno na Arktiku i u Evropi. Temperature rastu dva puta brže od globalnog prosjeka u Evropi i četiri puta brže na Arktiku.

“Vremenski obrasci i efekat La Ninja nisu učinili svoje. Važno je sagledati širi trend zagrijavanja, tamno crvene mrlje na mapama koje se šire”, rekla je Samanta Burges, zamjenica direktora C3S.

U prosjeku, globalne temperature su bile 1,2 stepena iznad perioda 1850-1900 u 2022. godini. Iako hladnija nego 2021, prošla godina se pridružila nizu od 2015. do 2022. koji je najtopliji period u istoriji. Samo jedna godina između 1940. i 2014. zaokružuje tu “paklenu deceniju”.

C3S je saopštio da su djelovi zapadne Evrope, Bliskog istoka, centralne Azije i Kine, Novog Zelanda, sjeverozapadne Afrike i Roga Afrike imali najtopliju godinu u istoriji. Temperature su takođe bile više od dva stepena iznad prosjeka 1991-2020 u djelovima sjevernog centralnog Sibira i duž Antarktičkog poluostrva.

Burges je rekao da je od krucijalnog značaja zadržati globalno zagrijavanje u okviru 1, 5 stepeni u odnosu na predindustrijsku eru.

„Svaki djelić stepena je bitan. Što je globalna klima toplija, to imamo više ekstremnih vremenskih pojava. Oni su intenzivniji, češći, a to ima implikacije ne samo na ljude već i na ekosisteme, biodiverzitet i staništa”, podvukao je Burgas.