[ Klix.ba, Objavila: J.B.Č. ]

PRELAZNI ROK

Velika Britanija u petak veče izlazi iz EU

Bregzit će se dogoditi u petak u ponoć, 1.317 dana nakon što su Britanci odlučili napustiti Evropsku uniju, prenose agencije. Postavlja se pitanje šta će se promijeniti 1. februara?

Svakodnevna trgovinska razmjena između Ujedinjenog Kraljevstva i Evropske unije nastavit će se kao i prije sve do kraja 2020. Tokom tog prelaznog perioda od 11 mjeseci, London i Brisel trebali bi se dogovoriti kakvi će biti njihovi budući odnosi.

Ako se ne dogovore, trgovina s Britanijom odvijat će se po pravilima Svjetske trgovinske organizacije (WTO) dok se ne postigne dogovor o sporazumu o slobodnoj trgovini, što bi zapravo bio "tvrdi" Bregzit.

London do 1. jula može zatražiti produženje prelaznog perioda za godinu ili dvije, no britanski premijer Boris Džonson je rekao da to ne želi.

Evropska unija u petak u ponoć prvi će put ostati bez jedne države članice, uz to jedne od najvećih i najbogatijih. Nakon odlaska njenih 66 miliona stanovnika, Unija će imati oko 446 miliona stanovnika, a teritorij će joj se smanjiti za 5,5 posto.

Ako se Ujedinjeno Kraljevstvo poželi vratiti, moraće proći uobičajenu proceduru pristupanja. Uklanjanje britanske zastave ispred zgrade Evropskog parlamenta u Briselu biće simbol za stvarnu promjenu: Ujedinjeno Kraljevstvo više neće biti članica EU nego "treća zemlja".

U Evropskom parlamentu više neće biti nijednog od sadašnja 73 britanska eurozastupnika - 46 tih zastupničkih mjesta biće rezervisano za buduće države članice, a 27 će biti preraspodijeljeno. Hrvatska će tako imati jednog zastupnika više, ukupno 12.

Britanija više neće imati pravo na svog povjerenika u Evropskoj komisiji. U novoj Evropskoj komisiji ga već nema jer ga premijer Boris Džonson nije želio imenovati.

Britanski premijer više neće biti pozivan na evropske samite, a britanski predstavnici neće učestvovati na ministarskim sastancima.

Kao državljani strane zemlje, Britanci se više neće moći kandidovati za radna mjesta evropskih zvaničnika u Briselu. Mnogi su, međutim, uzeli dvojno državljanstvo kako bi mogli ostati u Uniji.

Ujedinjeno Kraljevstvo neće imati pravo glasa u EU-u, ali će do isteka prelaznog roka morati uplaćivati svoj dio u evropski budžet. Britanija je drugi neto uplatilac u EU budžet poslije Njemačke.

Po podacima UN-a, gotovo 1,2 miliona britanskih državljana živi u nekoj drugoj članici EU, najviše u Španiji, Irskoj, Francuskoj, Njemačkoj i Italiji.

Po britanskom odjeljenju za statistiku, 2,9 miliona državljana 27 članica EU živi u Britaniji, što je oko 4,6 odsto populacije. U skladu sa Sporazumom o povlačenju, i jedni i drugi zadržaće svoja prava na boravak i rad u zemlji u kojoj borave.

Državljani 27 članica EU koji borave u Britaniji moraće se registrovati kako bi ostvarili ta prava. Za Britance koji žive u EU, procedure se razlikuju od zemlje do zemlje.

Sloboda kretanja važiće do 31. decembra 2020. Detalji recipročnih prava biće dogovorene poslije Bregzita. Ujedinjeno Kraljevstvo pregovaralo je nekoliko godina o uslovima razvoda od EU sa stručnjacima Evropske komisije.

No nakon petka pregovori će ući u novu fazu.

Britanija će do kraja prelazog roka biti pod nadležnosti Suda EU i evropskog prava.

Barnier dogovara s državama članicama pregovarački mandat za sporazum o budućim odnosima, u prvom redu o trgovini. Suprotno od Sporazuma o povlačenju, koji moraju ratifikovati države članice i Evropski parlament, sporazum o trgovini moraće odobriti više od 30 nacionalnih i regionalnih parlamenata, prenosi Al Džazira.