[ B92; Objavila: J.B.Č. ]

ZBOG PUTA DEČANI-PLAV

SPC: Ugrožen manastir Visoki Dečani

Eparhija raško-prizrenska SPC saopštila je povodom početka radova na magistralnom putu Dečani–Plav da Vlada Kosova ugrožava manastir Visoki Dečani.

Episkop raško-prizrenski Teodosije obavijestio je predstavnike Evropske unije, OEBS-a i KFOR-a da je "kosovska vlada započela nezakonite radove na magistralnom putu Dečani-Plav u zaštićenoj zoni oko manastira Visoki Dečani".

U saopštenju Eparhije raško-prizrenske navodi se da je izgradnja ovakvih puteva u zaštićenim zonama najstrože zabranjena zakonom o Specijalnim zaštićenim zonama koje je usvojila Skupština Kosova, navodi Radio Kontakt plus.

Osim toga, oni ističu "da kršenje tog zakona, pored upornog odbijanja registracije dečanske zemlje po odluci Ustavnog suda Kosova od prije dvije godine, predstavlja još jedan flagrantan primjer institucionalnog bezakonja koji se sprovodi od strane kosovskih institucija".

"Zaštićenu zonu danas su posjetili i predstavnici OEBS-ovog monitoring tima i evidentirali štetu koja se nanosi radom bagera i uništavanjem prirodne sredine prostora koji, pored toga što je zaštićena zona pripada i Nacionalnom parku Prokletije", prenosi Radio Kontakt plus.

O putu Dečani – Plav, razgovarano je više puta na sjednicama Komisije za zaštićene zone koju čine najviši predstavnici EU kancelarije na Kosovu, Misije OEBS-a, kosovski ministri prostornog planiranja i kulture, kao i episkop raško-prizrenski, podsećaju iz Eparhije.

Inicijativa za izgradnju magistralnog puta, kako navode, zaustavljena je 2014. godine kada je tadašnji premijer Kosova, Hašim Tači, otvorio početak radova na zaobilaznici koja ide oko zaštićene zone manastira.

Eparhija raško-prizrenska je, dodaju, naglašavala da crkva nije protiv gradnje puteva, ali da "izgradnja magistralnog puta neposredno pored najznačajnijeg Unesko spomenika svjetske kulturne baštine na ovom prostoru predstavlja ne samo kršenje postojećeg zakona, već anti-civilizacijski čin koji će nanijeti veliku štetu manastiru Visoki Dečani".

"Put će dovesti do povećanja saobraćaja, prolaska teških vozila, dodatnog zagađenja i buke koji će prostoru oko manastira kao jednoj od rijetko sačuvanih oaza mira i tišine nanijeti nepopravljivu štetu", navode iz Eparihe.

Kako prenosi Radio Kontakt plus, izgradnja obilaznice je početa i svečano otvorena uz prisustvo gradonačelnika Dečana i Plava, ali radovi su ubrzo zaustavljeni i inicijativu za gradnju puta pored manastira krajem prošle godine obnovio je kosovski premijer, Ramuš Haradinaj.

Kako navode, na samo 400 metara od manastira postavljena je tabla sa nazivom projekta iza koga stoji Ministarstvo infrastrukture Kosova, dok se po putu mogu vidjeti teške mašine i bageri koji ubrzano usijecaju put u brdo mijenjajući sliku pejzaža koji je vijekovima bio sačuvan.

"Treba pomenuti da Evropska unija finansira novi magistralni put između Peći i Crne Gore u višim dionicama Rugovske klisure (dovoljno udaljeno od Pećke Patrijaršije). Ovaj skupi projekat je u sklopu evropskog programa povezivanja prostora Zapadnog Balkana pa je neshvatljivo zašto vlada Kosova insistira na izgradnji drugog magistralnog puta samo 17 kilometara južnije i to neposredno pored manastira Visoki Dečani u direktnoj suprotnosti sa zakonom o specijalnim zaštićenim zonama oko najznačajnijih kulturno-istorijskih spomenika", saopšteno je iz Eparhije.

Oni dodaju da "ovaj najnoviji potez kosovskih institucija duboko narušava bilo kakvo institucionalno povjerenje i poštovanje u primjenu postojećih zakona kao i odluka kosovskih sudova, koji očigledno ne važe na prostorima opštine Dečani. Istovremeno, ovim se de fakto blokira rad mješovite Komisije za zaštićene zone jer se radovi odvijaju protivno zakonu po pravnom tumačenju kancelarije EU i OEBS-a".