PRESUDA U HAGU

Karadžiću 40 godina zatvora

Sudsko vijeće Haškog tribunala osudilo je prvog predsjednika Republike Srpske Radovana Karadžića na 40 godina zatvora zbog ratnih zločina i genocida u Bosni i Hercegovini od 1992. do 1995. godine. Vijeće je osudilo Karadžića za 10 od 11 tačaka optužnice, dakle za sve osim za genocid u sedam opština u BiH, uključujući i genocid u Srebrenici.

Sudsko vijeće proglasilo je Karadžića krivim za genocid u Srebrenici, ali nije utvrdilo da je na teritorijama opština Bratunac, Prijedor, Vlasenica, Zvornik, Sanski Most, Foča i Ključ, počinjen genocid.

Vijeeće je, međutim, utvrdilo da su ratni zločini počinjeni u tim opštinama, u periodu od 1992. do 1995. bili koordinirani, i da za njih postoji odgovornost rukovodstva Republike Srpske. Vijeće je, na osnovu iznijetih dokaza, utvrdilo da Karadžić snosi individualnu krivičnu odgovornost za progon, istrebljenje, ubistvo, deportaciju i prisilno premiještanje stanovništva u pomenutim opštinama.

U obrazloženju presude, sudija Kvon rekao je da su u "udruženom zločinačkom poduhvatu" progona i uništavanja nesrpskog stanovništva, pored rukovodstva Srba iz Bosne, učestvovali i Željko Ražnatović Arkan i Vojislav Šešelj.

Sudija Ogon Kvon je rekao da je Karadžić kriv za uzimanje osoblja Ujedinjenih nacija kao talaca, jer je podsticao i odobravao njihovu otmicu. Sudsko vijeće je našlo da je Karadžić odgovoran za zločine počinjene tokom opsade Sarajeva. 

U obrazloženju presude, sudija Kvon rekao je da su u "udruženom zločinačkom poduhvatu" progona nesrpskog stanovništva, pored rukovodstva Srba iz Bosne, učestvovali i Željko Ražnatović Arkan i Vojislav Šešelj.

U zaključku vezano za opštine, optuženi snosi individualnu krivičnu odgovornost za progon, istrebljenje, ubistva, deportaciju i prisilno preseljenje, zaključilo je Vijeće.

"Karadžić je znao za zločine protiv nesrba, nije preduzimao ništa da ih spriječi, a međunarodnoj zajednici davao je lažne informacije. Vijeće konstatuje da je optuženi mogao predvidjeti progon, ubistva nesrba."

Optužen je u dvije tačke za genocid

Karadžić, koji je bio i lider Srpske demokratske stranke, optužen je u dvije tačke za genocid u Srebrenici i još sedam bosanskih opština, tokom rata u BiH, 1992-95.

U preostalih devet tačaka, optužnica ga tereti za progon, istrebljenje, ubistva, deportacije, nehumana djela, terorisanje civilnog stanovništva, nezakonite napade na civile i uzimanje međunarodnih talaca. Ta krivična djela kvalifikovana su kao zločini protiv čovječnosti i kršenje zakona i običaja rata.

Optužbe protiv Karadžića usredsređene su na: progon Muslimana i Hrvata širom u BiH 1992-95, koji je u sedam opština imao razmjere genocida; kampanju artiljerijskih i snajperskih napada u cilju terorisanja stanovništva Sarajeva tokom rata u BiH; uzimanje osoblja Unprofora za taoce u maju i junu 1995, te genocid u Srebrenici u julu 1995.

Nepravosnažnu presudu Karadžiću izreći će raspravno vijeće kojim predsjedava Ogon Kvon (O-gon Kwon) iz Južne Koreje. Članovi su sudije Hauard Morison (Howard Morisson) iz Velike Britanije i Melvil Berd (Melville Baird) iz Trinidada.

U završnim riječima, u oktobru 2014, tužioci su zatražili da sudije Karadžića proglase krivim po svim tačkama optužnice i osude na doživotni zatvor.

Karadžić, koji se branio sam, zatražio je da bude oslobođen, tvrdeći da tužioci nijesu dokazali njegovu krivicu tokom suđenja.

Zajedno sa komandantom Vojske RS Ratkom Mladićem, Karadžić je u optužnici označen kao ključni učesnik u zajedničkom zločinačkom poduhvatu čiji je cilj bilo trajno uklanjanje, putem zločina, Muslimana i Hrvata sa teritorija širom BiH, koje su srpski lideri proglasili svojim.

Pored VRS, u tom poduhvatu učestvovale su, po optužnici, JNA/Vojska Jugoslavije, MUP Srbije i srpske paravojne snage.

Kao "dodatne zločinačke poduhvate" Karadžića i Mladića, tužioci su naveli terorisanje civila u Sarajevu, zatim "eliminisanje bosanskih Muslimana iz Srebrenice" i "uzimanje za taoce osoblja Ujedinjenih nacija".

Učesnici u zajedničkom zločinačkom poduhvatu, zajedno sa Karadžićem i Mladićem, bili su, prema optužnici, i Momčilo Krajišnik, Slobodan Milošević, Biljana Plavšić, Nikola Koljević, Mićo Stanišić, Momčilo Mandić, Jovica Stanišić, Franko Simatović - Frenki, Željko Ražnatović - Arkan i Vojislav Šešelj.

Pored genocida nad Muslimanima u Srebrenici sistematskim ubijanjem oko 7.000 muškaraca, Karadžiću se optužnicom na teret stavlja i genocid nad Muslimanima i Hrvatima u opštinama Bratunac, Brčko, Foča, Ključ, Kotor Varoš, Prijdor, Sanski Most, Višegrad, Vlasenica i Zvornik.

Proces Karadžiću počeo je u Hagu oktobra 2009, ali je tužilaštvo prvog svjedoka pred sudije izvelo tek sredinom aprila 2010.

Na kraju dokaznog postupka, u junu 2012, tužioci su tvrdili da su iznijeli “obilje dokaza” o Karadžićevoj krivici za genocid i progon nesrba.