M.M.Lj. [ Mina Business ]

USSCG

Situacija na tržištu rada može biti još teža

Predstavnici Unije slobodnih sindikata (USSCG) smatraju da je pandemija koronavirusa dodatno poremetila već od ranije nezadovoljavajući položaj zaposlenih, kao i da zbog konstantnog i rapidnog rasta broja nezaposlenih postoji osnovani strah da će situacija u narednom periodu biti još drastičnija.

“Od proglašenja epidemije apelovali smo na poslodavce da ne reaguju ishitreno i problem u kojem smo se svi zatekli ne rješavaju otkazivanjem ugovora o radu zaposlenima. Istovremeno smo apelovali na državu da mjere podrške kreira i realizuje u što kraćim rokovima, kako bi pomogla očuvanju radnih mjesta”, saopštili su predstavnici USSCG agenciji Mina-business.

Prema podacima Zavoda za zapošljavanje (ZZZ), u Crnoj Gori je 9. avgusta bilo 54,8 hiljada nezaposlenih, što je rast od 54,5 odsto u odnosu na sredinu marta prošle godine. Stopa registrovane nezaposlenosti porasla je u tom periodu 8,33 procentna poena, sa 15,29 odsto u martu prošle godine na 23,62 odsto, koliko je iznosila početkom ovog mjeseca.

“U periodu od sredine marta prošle godine do avgusta ove, među prijavljenima na evidenciju nezaposlenih u preko 20 hiljada slučajeva bile su osobe kojima je u tom periodu prestao radni odnos”, rekli su predstavnici ZZZ agenciji Mina-business.

Oni su kazali da je od početka pandemije mjesečni prosjek prijavljenih na evidenciju bio oko 3,4 hiljade, što je povećanje od skoro 48 odsto u odnosu na mjesečni prosjek 2019. godine.

“Posmatrano po mjesecima, značajno više od prosjeka bilo je na početku pandemije, u aprilu prošle godine – 5,11 hiljada prijavljenih, a zatim i početkom ove godine, u januaru, februaru i martu, bilježimo veći broj prijavljenih”, naveli su iz ZZZ.

Dodatnom usložnjavanju ekonomske situacije u zemlji doprinosi i velika zaduženost građana. Neizvjesnost prouzrokovana pandemijom uticala je na rad svih banaka, ali je bankarski sistem, uprkos tome, očuvao stabilnost.

U Addiko banci tvrde da su poslovnu politiku prilagođavali postojećim okolnostima, osluškujući potrebe tržišta, dok u Erste u prethodnom periodu nije bilo pooštravanja uslova kreditiranja privrede i stanovništva.

Iz Addiko banke su naveli da je prvih mjeseci pandemije bila prisutna slabija potražnja za kreditima građana i preduzeća, kao i da su od prve pojave krize podržali aktivnosti regulatora i učešćem u konkretnim mjerama doprinijeli rasterećenju građana i preduzeća kroz odobravanje moratorijuma na otplatu glavnice.

Ta banka je, prema riječima njenih predstavnika, nastavila sa sprovođenjem drugog moratorijuma, kao i sa restrukturiranjima kreditnih plasmana ugroženih posljedicama koronakrize, a učestvuje i u projektu podrške privredi kroz kreditnu liniju Vlade, kojom će se u narednom periodu plasirati oko 140 miliona eura povoljnih kreditnih aranžmana.

I Erste banka je sprovela značajne olakšice za klijente u smislu moratorijuma na otplatu kredita i pronalaženja modaliteta za restrukturiranje obaveza onih koji su pogođeni koronakrizom. Oni su, kako tvrde, posebne napore uložili da građanima kroz dostupne moratorijume, reprograme i restrukturiranja olakšaju otplatu u situacijama gdje je pandemija negativno uticala na njihov otplatni kapacitet.

Predstavnici Unije slobodnih sindikata su ocijenili da su do sada preuzete mjere bile sveobuhvatne i da su zahvaljujući njima u najvećoj mogućoj mjeri očuvane i likvidnost privrede i radna mjesta. Oni, međutim, smatraju da su određene mjere morale bite izdašnije, posebno u prvom talasu koronakrize, u smislu da se subvencije vezuju za iznos prosječne, a ne minimalne zarade.

“Od početka pandemije smo zahtijevali da subvencije budu vezane isključivo za očuvanje radnih mjesta, a da se kroz druge mehanizme pospješuje politika novog zapošljavanja. Ipak, vjerujemo da je u datim okolnostima i sa budžetom koji je u konstantnom deficitu, država uradila veliki posao i pružila veoma značajnu podršku privredi”, kazali su predstavnici USSCG agenciji Mina-business.

Oni su dodali da bi u cilju prevazilaženja posljedica koronakrize neophodno bilo pronaći dalje mehanizme za očuvanje likvidnosti privrede, pa samim tim i radnih mjesta.

“Neophodno je stvarati uslove za otvaranje novih radnih mjesta, iznalaženje mehanizama za podršku novom zapošljavanju, podsticati raznim vidovima subvencija domaće poljoprivrednike i obezbijediti im siguran otkup, ali i pokrenuti sveobuhvatnu kampanju i projektovati stvarne, ne deklarativne, mjere za efikasnu legalizaciju radnog odnosa ogromnog broja onih koji rade na crno”, rekli su iz USSCG.

U tom smislu su iz ZZZ saopštili da je od marta do decembra prošle godine bilo 11,93 hiljada zapošljavanja osoba sa evidencije nezaposlenih.

“Ove godine je do kraja jula, prema podacima dobijenim od Uprave poreza i carina, bilo 10,05 hiljada zapošljavanja osoba sa evidencije nezaposlenih, od čega u junu 2,5 hiljada”, naveli su iz ZZZ.

U Uniji slobodnih sindikata smatraju da je posebno važno i da se ne dozvoli da se finansijska nestabilnost, koja je više nego evidentna, u narednom periodu ne spašava na teret zaposlenih i građana kroz smanjenje zarada, penzija i socijalnih davanja, odnosno povećanja cijena robe i usluga.

Ovogodišnja ljetnja sezona je, prema riječima turističkih poslenika i predstavnika Vlade, premašila sva očekivanja, dok ključni pokazatelji govore o oporavku ekonomske aktivnosti.

Prema podacima Nacionalne turističke organizacije (NTO), polovinom avgusta u Crnoj Gori je boravilo 191,77 hiljada turista, što je preko osam puta više nego u istom periodu prošle godine, a na nivou od 87 odsto iz 2019. godine.

U junu je, prvi put od septembra 2019. godine, zabilježen suficit budžeta od tri miliona EUR, a preliminarni podaci Ministarstva finansija i socijalnog staranja ukazuju na to da je pozitivan trend nastavljen i u julu, kada je zabilježen suficit oko 43 miliona eura.

Međutim, novi talas pandemije i zdravstvena kriza, čiji se kraj još ne nazire, učinili su efekte dobrog punjenja državne kase i prihoda od turizma na privredu i tržište rada, i dalje neizvjesnim.