Mina-business [ Objavio: O.Z. ]

CEFTA

Implementacijom do jeftinijeg protoka robe

Implementacija Dodatnog protokola 5, koji su usvojile potpisnice Centralnoevropskog ugovora o slobodnoj trbovini (CEFTA), trebalo bi da obezbijedi brži i jeftiniji protok robe preko granica i otkloni netarifne barijere nastale usljed neusklađenosti dokumenata i procedura u državama članicama.

“Na taj način CEFTA region će postati integrisano tržište od preko 20 miliona stanovnika, što će doprinijeti atraktivnosti cijelog regiona za privlačenje stranih investitora”, saopšteno je agenciji Mina-business iz Privredne komore (PKCG).

Vanjskotrgovinska komora Bosne i Hercegovine (BiH) organizovala je početkom jula u Sarajevu konferenciju posvećenu Dodatnom protokolu 5, na kojoj su učestvovali predstavnici bosanskohercegovačkih institucija, privrednih komora regiona i kompanija.

Učesnici skupa su ocijenili da je primjena Protokola, čiji je glavni cilj harmonizacija i pojednostavljenje dokumenata i procedura, odnosno ubrazanje protoka robe preko granice, veoma značajna.

Predstavnici privrednih komora regiona predstavili su na konferenciji rezultate ostvarene implementacijom projekta Implementacija CEFTA u cilju unaprijeđenja internacionalizacije privreda jugoistočne Evrope. Njihovi predstavnici su govorili i o aktivnostima koje komore i državni organi sprovode na unaprijeđenju privredne saradnje u regionu i otklanjanju netarifnih barijera.

Članice CEFTA-e su, prepoznajući potrebu olakšanja trgovine, odnosno prometa robe preko granica, usvojile Dodatni protokol 5, koji se temelji i razrađuje Sporazum o trgovinskim olakšicama Svjetske trgovinske organizacije (STO). Usvajanje Protokola 5 faktički znači da će odredbe Sporazuma o trgovinskim olakšicama biti obavezujuće i za potpisnice CEFTA, koje još nijesu članice STO.

Protokol bi trebalo da stupi na snagu do kraja godine.

Iz PKCG su saopštili da je tekstom Dodatnog protokola 5 obuhvaćeno upravljanje rizikom, transparentnost procedura i formalnosti vezanih za uvoz, izvoz i tranzit, pojednostavljenje procedura na granici, inspekcijski nadzor i elektronsku razmjenu podataka.

“Protokolom je definisano sticanje i međusobno priznavanje statusa ovlašćenog privrednog subjekta u skladu sa propisima EU. Pored elektronskog povezivanja službi unutar države, očekuje se i njihovo povezivanje sa državnim službama ostalih CEFTA potpisnica”, naveli su iz PKCG.

Oni su dodali da to u praksi znači bespapirno poslovanje, unaprijeđenje sistema analize rizika, priznavanje sertifikata i zajedničko sprovođenje pregleda i kontrola.

Iz PKCG su podsjetili da je Sporazum o trgovinskim olakšicama potpisan u decembru 2013. godine, a stupio na snagu 22. februara ove. Sporazumom su definisane mjere za efikasnu međunarodnu saradnju carinskih službi i pojednostavljenje i harmonizaciju procedura carinjenja, što direktno utiče na olakšanje i smanjenje troškova u trgovini.

“Procjena je da će njegovom punom implementacijom biti smanjeni troškovi trgovine 14,3 odsto, što je više od eventualnog ukidanja carinskih stopa između članica STO. Takođe, predviđen je i mehanizam za rješavanje sporova u vezi sa trgovinskim olakšicama”, kazali su iz PKCG.

Imajući u vidu da članice STO-a nijesu na istom nivou razvijenosti, predviđena je mogućnost da na osnovu upoređivanja domaćeg zakonodavstva i Sporazuma, kroz takozvani postupak samoprocjene, države odrede koje će njegove članove primjenjivati od dana stupanja na snagu, što je kategorija A, za što će se tražiti tranzicioni period u implementaciji, kategorija B, odnosno osim tranzicionog perioda i pomoć donatora, kategorija C.

“Jedina obavezujuća odredba iz kategorije A za sve članice STO je osnivanje Nacionalnog komiteta za trgovinske olakšice, koji je formiran i u Crnoj Gori”, rekli su iz PKCG.

Oni su podsjetili da je, stupanjem na snagu Sporazuma o trgovinskim olakšicama, Crna Gora u obavezi da primjenjuje 27 odredbi iz kategorije A, dok je za četiri odredbe iz kategorije B definisan prelazni period. Za devet odredbi iz kategorije C potrebna je podrška međunarodnih donatora kako bi mjere bile ispunjene u definisanim prelaznim periodima.

Iz PKCG su objasnili i da je zona slobodne trgovine između zemalja zapadnog Balkana i Moldavije uspostavljena potpisivanjem CEFTA sporazuma, koji se primjenjuje već deset godina. Tim sporazumom postepeno su ukinute carinske stope za sve vrste robe koja ima porijeklo iz država potpisnica, dok su pregovori o liberalizaciji trgovine uslugama u završnoj fazi.

“Pored liberalizacije trgovine roba i usluga, Sporazumom su obuhvaćene i investicije, intelektualna svojina i javne nabavka. Potpisivanjem CEFTA 2006 sve strane su se obavezale da će poštovati načela i principe STO, bez obzira na to da li su članice ili nijesu”, kazali su iz PKCG.

Oni su dodali i da su od potpisnica CEFTA sporazuma, Crna Gora i još tri zemlje članice STO, dvije su u pregovorima za članstvo, dok jedna nema definisan status.