Objavila: M.M.Lj. [ Pobjeda ]

LOJPUR PORUČIO

Iskoristiti domaću pamet i proizvodnju

Da bi se hitno I osmišljeno djelovalo na jedan broj otvorenih ekonomskih pitanja, među kojima su nezaposlenost, budžetski i trgovinski deficit, visok javni dug, neophodna je nova uloga države i reindustrijalizacija, rekao je profesor Ekonomskog fakulteta Anđelko Lojpur.

“Novi razvojni koncept, koji je neophodan Crnoj Gori, podrazumijeva novu ulogu države, novu industrijsku politiku, uspostavljanje regionalnih klastera, bolje korišćenje domaće pameti, reaktiviranje preduzetničke ekonomije”, kazao je Lojpur u intervuu Pobjedi povodom 11 godina crnogorske nezavisnosti.

Preduslov je postizanje nacionalnog konsenzusa oko ključnih razvojnih pitanja, što nije nemoguće, smatra on.

“ U razradi takvog projekta, koji bi koordinirala i implementirala Vlada, trebalo bi okupiti institucije i pojedince od autoriteta, a u stvarnosti bi to bila kombinacija „mudrosti Istoka i pragmatičnosti Zapada“, kao formula uspjeha koju su primijenile neke zemlje u tranziciji - razvojnim performansama slične Crnoj Gori”, smatra professor.

On kaže da je u ekonomiji od nezavisnosti do danas učinjeno koliko se moglo.

“Kako je trebalo iznova „identifikovati“ državu, građane, zastavu, himnu, jezik i rješavati niz drugih otvorenih pitanja nerijetko su jednim dijelom pitanja ekonomske prirode bila u drugom planu. Ipak, u Crnoj Gori je ispunjen polazni, bolje reći bazični preduslov u reformama kada su u pitanju zahtjevi koji se postavljaju pred zemlje u tranziciji – uspostavljena je prijeko potrebna makroekonomska stabilnost, kao preduslov svih preduslova”, kazao je Lojpur.

Budući da postojeći nacionalni kapaciteti nijesu ni približno iskorišteni, on smatra da promjene nisu samo nužne, već I realno izvodljive.

“Doda li se tome nesrazmjera u razvoju između sjevera i juga, onda je jasnije za- što je nužno, ali i moguće pretvaranje komparativnih prednosti kojim obiluje Crna Gora u konkurentske. Zbog toga sam bliži onoj grupi ekonomista koji se poučeni razvojnim iskustvima uspješnih zemalja zalažu za politiku „vlastitih snaga za vlastiti razvoj“, kaže Lojpur.

Nova uloga države bi se, prema njegovim riječima, u najkraćem mogla opisati kao njeno napuštanje funkcije vodećeg preduzetnika i prelaz ka funkciji ispravljanja tržišnih anomalija i neuspjeha.

“ Polazna teza je da „država griješi“, ali da tržište griješi više nego država. Ujedno, imalo bi smisla da preuzmemo neka iskustva iz prethodnog sistema, posebno kada je u pitanju ekonomsko zaostajanje u razvoju sjevera države, a to je da se kroz razvojne industrijske politike iznova u svakoj opštini identifikuju tzv. nosioci razvoja - jedno jako trgovinsko, industrijsko, poljoprivredno preduzeće”, kaže professor na Ekonomskom fakultetu.

Smatra da se mora zaustaviti proces deindustrijalizacije.

 On objašnjava da se Crna Gora sada nalazi na oko 41 odsto BDP po stanovniku EU prema standardu kupovne moći i u kontekstu upravljanja procesom evropskih integracija.

“Vlada treba da se fokusira na ovo pitanje. To znači da je besmisleno pružanje otpora globalizaciji. Budući da ekonomisti po prirodi posla „moraju biti nacionalisti“, u tim nastojanjima na domaćem terenu moramo biti hrabriji i vispreniji, čak i kada su u pitanju propisi EU i poruke koje nam dolaze otuda, poput onih koje se tiču državne pomoći. Tako je upravo ovih dana ideja o „ekonomskom nacionalizmu“ procvjetala, a neke od članica EU zahtijevaju da se u svakoj domaćoj prodavnici mora naći najmanje 50 odsto domaćih proizvoda”, smatra Lojpur.

Prema njegovim riječima, za očekivati je da će imati višestruki i pozitivan uticaj na crnogorsku ekonomiju uspješnost u pregovorima oko ulaska u EU i NATO.