MAGANIK

Crnogorska jama među 18 najdubljih

Tajne crnogorskih krša sve su dostupnije javnosti zahvaljujući speleplozima iz Češke koji od 1985. istražuju pećine i jame na ovim prostorima. Nakon što im je pošlo za rukom da pronađu najdužu pećinu u Crnoj Gori, na Vražjim firovima u bjelopoljskoj Bistrici ovih dana uspjeli su da pronađu i najdublju jamu koju su nazvali „Ajron dip“ na Maganiku u kolašinskoj opštini.

Grupa čeških speleleoga istraživanje Maganika počela je 2009. kada su pronašli vertikalu od 429 metara dajući joj naziv „Nyh“. Vođeni iskustvenim instiktom narednih godina su nastavili istraživanja ubijeđeni da je Maganik pravi speleološki rudnik.

Tokom pet ekspedicija koje su trajale po tri nedjelje otkrili su i 365 metra duboku vertikalu Eter u jami koja je druga po dužini u Crnoj Gori. Sada je pronađena jama Ajron dip koja je 1150 metara duboka i prva je po dubini. Tokom istraživanja sa Češkom ekipom bila su i  tri člana bjelopoljskog sportsko-speleološkog društva „Akovo“ i speleolog Miloš Pavićevićem iz Podgorice.

Pavićević je nakon ovog istraživanja postao prvi Crnogorac koji se spustio u jamu dužu od kilometra. On se u njoj zadržao bezmalo četiri dana, a za izvlačenje uz pomoć konopca  trebalo mu je punih 24 sata.

„Jama je interesantna ne samo po svojoj dubini koja nije konačna već i po tome što ona u svom vertikalnom djelu posjeduje i horizontalne hodnike kroz koje se može doći do drugih nezavisnih vertikalnih sistema. U pećini sada postoje tri nezavisna aktivna kanala kroz koje teče voda što je  pokazatelj da je jama još dublja. Naše procjene su da će njena dubina biti preko 1300 metara“, kazao je vođa ekspedicije Zdenjek Dvorzak.

Crna Gora je sa novootkrivenom jamom koja je dublja od kilometra ušla u red 18 država u svijetu koje imaju jame duže od kilometra. Na području Balkana takve jame imaju Slovenija i Hrvatska.

„Osim projekta Maganik speleološki klubovi iz češkog Brna u proteklih deset godina su temeljno istraživali i Đalovića Pećinu. Njihov rad iako volonterski po ozbiljnosti i kvalitetu istraživanja ne zaostaje iza profesionalnih ispitivanja. Sve ono što su istražili i što će u narednom periodu uraditi je materijalni trag koji će kasnije koristiti domaći speleolozi“, kaže Izudin Gušmirović, službenik češkog Konzulata u Podgorici.

Članovi bjelopoljskog planinarsko-sportsko-speleleoškog društva „Akovo“ Željko Madžgalj, Mirsad Badžić i Miloš Pavićević, su proteklih mjeseci izrađivali regionalni speleološki katastar, koji obuhvata opštine Kolašin, Mojkovac, Berane i Bijelo Polje. Oni očekuji da do 1. maja lociraju i istraže preko 300 objekata.

Završetkom katastra konačno će tajne crnogorskog krša biće dostupne znatiželjnicima, naučnim radnicima te ljubiteljima jama i pećina. Osim lokacija i naziva objekata katastar će sadržati i sve karakteristike pojedinih pećina, kaže predsjednik PSDS „Akovo“, Željko Madžgalj.

Vukoman Kljajević, Radio Crne Gore