HOTEL "PLAŽA"

Mađarima restitucija posljednja nada

Prvi hotel na crnogorskom primorju izgrađen je u Zelenici u Herceg Novom. Davne 1902. hotel Plažu gradi Antal Mađar koji se zbog zdravstvenih problema seli iz Budimpešte u Crnu Goru. Ta godina se i uzima kao početak razvoja modernog hotelijerstva u Crnoj Gori. Hotel je u svojih 116 godina postojanja preživio tri rata.

Turisti su dolazili iz svih krajeva Evrope i svijeta. Bio je željeznicom povezan sa Sarajevom i parobrodom sa Trstom i Rijekom. Prostirao se na 1.255 metara kvadratnih površine i bio je najveći privredni objekat u Boki i cijelom crnogorskom primorju.

Gosti su na raspolaganju imali 40 soba i 80 kreveta. Antal, 1904. izdaje prvi turistički vodič za Boku Kotorsku i Crnu Goru, na njemačkom jeziku.

Čaba Mađar, jedan od Antalovih unuka prisjeća se da su gosti hotela bili i kralj Nikola i kralj Petar I Karađorđević, albanski kralj Ahmed Zogu i drugi.

U Prvom i Drugom svjetskom ratu hotel postaje vojna komanda, ali porodica Mađar uspijeva da ga završetkom ratova ponovo stavi u funkciju. Tako je bilo do 1948. godine kada komunistička vlast nacionalizuje Hotel odnosno oduzima ono sto su Antal i njegova djeca pola vijeka stvarali i od čega su živjeli.

"Onda su nam jednostavno donijeli pismeni akt. U 24 sata imate da se iselite! Jednostavno su nas izbacili…", priča Antalov unuk Čaba Mađar.

Kasnije, odlukom Narodnog odbora, hotel se ustupa opštini Centar Sarajevo i pretvara se u dječje odmaralište. Na sudu Sarajevo je tvrdilo da je platilo hotel i da je postao njihovo vlasništvo. Porodica Mađar tvrdi da nijesu. Ipak Vrhovni sud donosi odluku da hotel pripada Sarajevu.

Čaba Mađar kaže da Skupština u Herceg Novom nikada nije donijela zvaničnu odluku da se to ustupi Sarajevu: "Po ugovoru koji su napravili Opština Centar Sarajevo trebalo je da plati 68 miliona u dvije rate. Nikad to platili nijesu".

U Opštini Centar Sarajevo, tvrde suprotno.

"Opština je to kupila u redovnom postupku kao svaku vrstu imovine koju kupuje vlastitim novcem", kaže Mustafa Resić.

Početkom posljednjeg rata 1991.hotel postaje sjedište Komande Ratne mornarice vojske Jugoslavije, čime turizam u ovom objektu zamire. Nakon referendum 2006. Crna Gora se upisuje kao vlasnik, ali do danas hotel je prazan i čeka vlasnika.

Opština Centar je hotel preuzela 7. maja, ušla na posjed, zaštitila ga i tu informaciju proslijedila opštinskom vijeću Sarajeva.

U Opštini tvrde da su očekivali drugačiju odluku suda, ali i da nijesu imali bilo kakve dogovore sa Opštinom Centar Sarajevo.

Predsjednik Opštine Herceg Novi Stevan Katić vjeruje da je hotel ipak trebalo da se vrati porodici Mađar koja ga je izgradila.

Porodica Mađar sada čeka odluku Ustavnog suda. Nadaju se da odluka Vrhovnog suda neće zaustaviti restituciju na koju čekaju više od 14 godina.

"Restitucija bi trebalo da se nastavi bez obzira kakvu odluku donese Ustavni sud. Da objekat treba vratiti porodici Mađar”, kaže pravni zastupnik Dragan Lepetić.

"Moja oštrica kritike je uglavnom usmjerena prema organima za restituciju. Tu mislim da se najviše krše ustavna prava građana i zakon", kaže on.

"Kažu da pravda i pravo ne moraju biti paralelni",  navodi Antalova unuka Tinda Bulatović.

Nakon presude Vrhovnog suda u medijima se spekulisalo da će Sarajevo odmah prodati hotel. Za TV Magazin iz Opštine Centar to su demantovali.

"Ne treba prejudicirati rješenje. Parlamentarna rasprava, odnosno rekao bih opštinsko vijeće kao predstavničko tijelo gdje učestvuje više stranaka će nakon rasprave vjerovatno donijeti odgovarajuće zaključke. Mislim da je prerano prejudicirati moguća rješenja", poručuje Mustafa Resić.

Porodica Mađar već je dobila jednu presudu pred Strazburom zbog dugog procesa restitucije.

No, Hotel Plaža u Zelenici nije jedini objekat oko kojeg se vodi bitka. Sudskih sporova za povraćaj imovine koja je nezakonito oduzeta samo u Herceg Novom ima na desetine. Koliko je takvih sporova u Crnoj Gori i da li će država konačno donijeti odluku u slučaju Plaže nijesmo saznali, jer niko iz Ministarstva finansija nije želio da govori na ovu temu.

Opširnije gledajte večeras u TV Magazinu.