[ dw.de ]

TRKA DVA ISTRAŽIVAČA

HIV otkriven prije 30 godina

Bila je to senzacija za medicinu: prije 30 godina jedan Francuz i jedan Amerikanac otkrili su virus HI, koji izaziva sindrom oslabljenog imuniteta – AIDS.

Bila je to prava trka između dva istraživača: 20. Maja 1983. časopis „Sajenc“ (Science) je objavio dva članka o HI virusu. Autor jednog članka je bio Francuz Lik Montanjije, a drugog Robert Galo iz Sjedinjenih Američkih Država. Obojica su imali slične teorije o porijeklu, odnosno uzroku AIDS-a.

AIDS je kao bolest bio poznat već neko vrijeme, ali je veliko pitanje bilo šta ga aktivira. I Francuzi i Amerikanci su za glavnog krivca označili jedan retrovirus, kao se pojavljuje i kod nekih oblika leukemije. Oboljeli od leukemije i AIDS su imali slične simptome – i jednima i drugima bi imuni sistem potpuno zakazao. Međutim, pitanje je bilo ko sada ima pravo da zatraži patent za prvi test na antitijela HIV-a. Dva naučnika su bila u sukobu.

Otkriće HI virusa bila je senzacija za medicinu. „Pronađen je vjerovatni izazivač AIDS-a“, saopštila je ministarka zdravlja SAD Margaret Hekler na međunarodnoj konferenciji za štampu.

AIDS je ubrzo promijenio društvo 80-ih. Mediji su izvještavali o milionima zaraženih, zavladala je prava histerija. Bilo je riječi o tajanstvenoj bolesti homoseksualaca koji su počeli da se bore protiv toga. Pokrenuta je kampanja za upotrebu kondoma.

Ogroman napredak posljednjih godina

Procjenjuje se da je danas širom svijeta više od 35 miliona ljudi zaraženo HIV-om. Kod mnogih, bolest više ne izbija. Marsel je jedan od takvih: zahvaljujući savremenim metodama liječenja živi skoro bez simptoma. Ali, još uvek pati od izolovanosti: „Činjenica da je neko pozitivan je naravno loša, ali to ne bi bilo tako loše, da nema ljudi koji vas izoluju“, rekao je nedavno u Vašingtonu na Međunarodnoj konferenciji o AIDS-u.

U liječenju ljudi zaraženih HIV-om ostvaren je ogroman napredak u posljednjih nekoliko decenija. Skoro da nema polja istraživanja u koje je uloženo toliko novca. Pacijenti se mogu tretirati tako da HIV skoro više i nije prisutan u krvi, mogu da vode gotovo normalan život, a ono što je podjednako važno: više nijesu zarazni. Najkraće rečeno: 30 godina od kako su Galo i Montanje otkrili virus, liječenje je moguće, ali ne i izlječenje.

Spor između dva istraživača trajao godinama. Išlo se na sudove, a to je bila tema i između tadašnjih predsjednika dvije države, Fransoa Miterana i Ronalda Regana. Na kraju je došlo do kompromisa, slava i patent za obojicu naučnika, na ravne djelove.

Međutim, 2008. Amerikanci du doživjeli težak poraz: Nobelova nagrada za medicinu za otkriće HIV-a dodijeljena je samo Francuzu Liku Montanjijeu.